PERSBERICHT
Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek
Afd. Voorlichting & Communicatie
Postbus 93138
2509 AC DEN HAAG
Verzonden per e-mail op 4 januari 2001
4 januari 2001
Tweede wetenschappelijke expeditie rondom Afrika van start
Den Burg, Texel - Onder een stralend zonnetje heeft 3 januari 2001 het onderzoekschip RV Pelagia van het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) het ruime sop gekozen voor een tweede expeditie van 35.000 kilometer rondom het Afrikaanse continent. Tijdens het eerste 'rondje Afrika' vorig jaar, leverde de onderzoeksreis ongewild spannende taferelen op, zoals een blikseminslag, een stokkende koelinstallatie en de tropische cycloon Hudah. In de vijf maanden durende tocht keren de onderzoekers terug naar de mysterieuze Agulhas-ring Astrid die met een doorsnee van enkele honderden kilometers door de zuidelijke Atlantische Oceaan wentelt.
De wervel Astrid is afkomstig uit de Indische Oceaan. Deze expeditie is de
laatste kans om de reusachtige bel terug te vinden en door te meten. Volgend
jaar is de wervel namelijk niet meer vanuit de ruimte per satelliet te
volgen. Het water in de bel is warmer en zouter dan het omringende water en
voert plankton uit de Indische Oceaan mee. Dit plankton zakt geleidelijk
naar de Atlantische bodem. De passerende ringen laten een spoor van plankton
achter zodat op de bodem een archief ontstaat van afgestorven plankton uit
de Indische Oceaan. De zeeonderzoekers bepalen aan de hand van het
bodemarchief hoeveel warmwaterbellen in het verleden in de Atlantische
Oceaan terechtkwamen.
Een verandering in het jaarlijks aantal ringen vormt mogelijk een indicatie
voor een klimaatsverandering. Tijdens hun bezoek meten de onderzoekers de
hoeveelheid zout, de temperatuur en de interne stromingen op diepte en
brengen de soorten plankton in kaart. De wetenschappers zullen de gegevens
vergelijken met twee meetsessies van vorig jaar.
Als de Pelagia in Kaapstad aanmeert hopen de oceaanonderzoekers ook enkele
sedimentvallen die vorig jaar in de Atlantische diepzee zijn neergelaten te
hebben opgetakeld. Deze sedimentvallen bevatten hopelijk uitgezakte
materiaal uit de Agulhas-ringen.
Na Kaap de Goede Hoop richten de onderzoekers hun blik op de bronnen van de
krachtige stroming die de Agulhas-ringen aandrijft. Deze bronnen liggen rond
het eiland Madagaskar en zijn zo sterk dat koopvaardijschepen een omweg
nemen. Vorig jaar zijn stromingsmeters uitgezet in de straat van Mozambique.
De meters worden dit jaar opgehaald en de meetgegevens zullen een beeld
geven van de stroombewegingen.
Tijdens de expeditie meet het schip het zoutgehalte, de temperatuur van zee
en lucht en het gehalte kooldioxide of PCB's in de oceaan. Tweemaal vullen
de NIOZ-onderzoekers voor collega's van de Rijksuniversiteit Groningen een
speciale fles met 'zuivere lucht' boven de oceanen. Doel hiervan is om de
exacte hoeveelheid zuurstof en kooldioxide te meten.
De reis rond Afrika is onderverdeeld in tien trajecten waarbij telkens
nieuwe groepen wetenschappers, studenten en technici van het NIOZ en
universiteiten uit binnen- en buitenland op zullen stappen om een deel van
het onderzoek uit te voeren. De expeditie is op de site van het NIOZ
(www.nioz.nl) te volgen.
Nadere informatie bij dr. Geert-Jan Brummer, tel. (0222) 369442 e-mail
brummer@nioz.nl of dr. Herman Ridderinkhof, tel. (0222) 369423, zie ook
www.nioz.nl.
01-01