Rijksuniversiteit Groningen

23 jan 2001

Nummer 10 23 januari 2001

Nieuw onderzoek van Groningse economen

Aanleg magneetzweefbaan levert positief saldo van 345 miljoen

Reëlere schattingen
Betere modellen
Nationaal 3.200 tot 3.700 banen extra
Vraagteken weg
Noot voor de pers

De aanleg van een magneetzweefbaan tussen Schiphol en Groningen is een rendabel project. Tot die conclusie komen de economen Paul Elhorst en Jan Oosterhaven in een studie over de nationale kosten en baten van de Zuiderzeelijn, die binnenkort verschijnt. "Toch zal de afweging lastig blijven," zeggen de onderzoekers over de keuze waar het kabinet in februari voor staat. "De duurste variant, de magneettrein met een metro dienstregeling, levert de hoogste risico's op, maar belooft ook de grootste maatschappelijke baten."

De analyse van de twee economen van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) wijkt op meerdere punten af van de kosten-baten analyse die het Nederlands Economisch Instituut (NEI) in november 2000 uitbracht. Het verschil zit hem vooral in de berekening van de indirecte baten. Het resultaat van de nieuwe studie is een positief saldo van de maatschappelijke baten en kosten van 345 miljoen gulden voor een magneetzweeftrein via WTC, Almere, Lelystad, Emmeloord, Heerenveen en Drachten met zes treinen per uur. Het NEI kwam voor dezelfde variant uit op een negatief saldo van 7.500 miljoen gulden.

Reëlere schattingen

Het onderzoek van de RUG bevat, zo stellen de economen, reëlere schattingen van de indirecte baten. Het NEI neemt bijvoorbeeld aan dat alle pendelaars op de nieuwe verbinding hooggeschoold zullen zijn, zodat er geen voorheen onvervulbare vacatures zullen worden opgevuld. Elhorst en Oosterhaven rekenen met het feitelijke percentage van 61 procent laag en middelbaar geschoolde pendelaars. "In dit segment zullen voorheen inactieven dus wel degelijk onvervulbare vacatures opvullen," zeggen zij.

Betere modellen

In de nieuwe analyse van de RUG worden economische modellen toegepast die meer zijn toegesneden op de probleemstelling. Daarmee kunnen ook de verbetering op de woningmarkt en de vermindering van het aantal files worden berekend. Beide baten worden door het NEI nog op nul gesteld. Ook schatten Elhorst en Oosterhaven de baten van de toenemende internationale bedrijvigheid en de betere geografische aansluiting op de arbeidsmarkt anders in. Tot slot hanteren zij in hun studie een termijn van 50 jaar, de internationaal gebruikelijke evaluatieperiode. Het NEI werkte met een periode van 30 jaar.

Nationaal 3.200 tot 3.700 banen extra

Naast een nieuwe kosten-baten analyse geeft het RUG onderzoek ook een eerste volledige schatting van het effect op de nationale werkgelegenheid. Door de verschuiving van de groei van de werkgelegenheid met 9.000 tot 9.600 banen richting Flevoland, Friesland en Groningen komt er ruimte op de arbeidsmarkt in de Randstad en westelijk Gelderland. Vooral daardoor kunnen, bij aanleg van een magneetzweefbaan, 3.200 tot 3.700 voorheen onvervulbare vacatures vanaf 2015 wel worden bezet.

Vraagteken weg

De nieuwe studie is een onderdeel van het verslag van het Symposium dat op 17 november 2000 door de sectie Ruimtelijke Economie van de faculteit Economische Wetenschappen onder de titel Zweven naar de toekomst? werd georganiseerd. "Dat vraagteken in de titel kan nu wel weg," zegt Oosterhaven. Maar de keuze wordt er voor het kabinet niet gemakkelijker op. Oosterhaven: "De cijfers van het NEI suggereren dat de politieke keuze een makkelijke is. Het opwaarderen van de nog aan te leggen Hanzelijn, een spoorverbinding tussen Lelystad en Zwolle, zou nationaal duidelijk de minst slechte variant zijn. Ons onderzoek wijst echter juist op een veel lastiger afweging, met een voorkeur voor de magneetzweefbaan. Gezien de hoge investeringskosten en de lange levensduur is er echter wel sprake van grote onzekerheid."

Noot voor de pers

Meer informatie:

* dr. J. P. Elhorst, tel (050) 363 38 93 of (050) 363 37 40 (secr.), e-mail: elhorst@eco.rug.nl (werk)

* prof.dr. J. Oosterhaven, tel. (050) 363 37 28 of (050) 363 37 40 (secr.), e-mail: oosterhaven@eco.rug.nl (werk)

De beide onderzoekers zijn vandaag pas na 15.00 uur bereikbaar.

De RUG kosten-baten analyse uit het Symposiumverslag Effecten Magneetzweefbaan Randstad/Noord-Nederland is nu reeds in PDF-format te vinden op: http://www.eco.rug.nl/nieuws/pers/

Het volledige, gedrukte Symposiumverslag verschijnt medio februari en is te bestellen bij het secretariaat van de sectie Ruimtelijke Economie, tel. (050) 363 37 40.