23 jan 2001
Nummer 10 23 januari 2001
Nieuw onderzoek van Groningse economen
Aanleg magneetzweefbaan levert positief saldo van 345 miljoen
Reëlere schattingen
Betere modellen
Nationaal 3.200 tot 3.700 banen extra
Vraagteken weg
Noot voor de pers
De aanleg van een magneetzweefbaan tussen Schiphol en Groningen is
een rendabel project. Tot die conclusie komen de economen Paul
Elhorst en Jan Oosterhaven in een studie over de nationale kosten
en baten van de Zuiderzeelijn, die binnenkort verschijnt. "Toch zal
de afweging lastig blijven," zeggen de onderzoekers over de keuze
waar het kabinet in februari voor staat. "De duurste variant, de
magneettrein met een metro dienstregeling, levert de hoogste
risico's op, maar belooft ook de grootste maatschappelijke baten."
De analyse van de twee economen van de Rijksuniversiteit Groningen
(RUG) wijkt op meerdere punten af van de kosten-baten analyse die
het Nederlands Economisch Instituut (NEI) in november 2000
uitbracht. Het verschil zit hem vooral in de berekening van de
indirecte baten. Het resultaat van de nieuwe studie is een positief
saldo van de maatschappelijke baten en kosten van 345 miljoen
gulden voor een magneetzweeftrein via WTC, Almere, Lelystad,
Emmeloord, Heerenveen en Drachten met zes treinen per uur. Het NEI
kwam voor dezelfde variant uit op een negatief saldo van 7.500
miljoen gulden.
Reëlere schattingen
Het onderzoek van de RUG bevat, zo stellen de economen, reëlere
schattingen van de indirecte baten. Het NEI neemt bijvoorbeeld aan
dat alle pendelaars op de nieuwe verbinding hooggeschoold zullen
zijn, zodat er geen voorheen onvervulbare vacatures zullen worden
opgevuld. Elhorst en Oosterhaven rekenen met het feitelijke
percentage van 61 procent laag en middelbaar geschoolde pendelaars.
"In dit segment zullen voorheen inactieven dus wel degelijk
onvervulbare vacatures opvullen," zeggen zij.
Betere modellen
In de nieuwe analyse van de RUG worden economische modellen
toegepast die meer zijn toegesneden op de probleemstelling. Daarmee
kunnen ook de verbetering op de woningmarkt en de vermindering van
het aantal files worden berekend. Beide baten worden door het NEI
nog op nul gesteld. Ook schatten Elhorst en Oosterhaven de baten
van de toenemende internationale bedrijvigheid en de betere
geografische aansluiting op de arbeidsmarkt anders in. Tot slot
hanteren zij in hun studie een termijn van 50 jaar, de
internationaal gebruikelijke evaluatieperiode. Het NEI werkte met
een periode van 30 jaar.
Nationaal 3.200 tot 3.700 banen extra
Naast een nieuwe kosten-baten analyse geeft het RUG onderzoek ook
een eerste volledige schatting van het effect op de nationale
werkgelegenheid. Door de verschuiving van de groei van de
werkgelegenheid met 9.000 tot 9.600 banen richting Flevoland,
Friesland en Groningen komt er ruimte op de arbeidsmarkt in de
Randstad en westelijk Gelderland. Vooral daardoor kunnen, bij
aanleg van een magneetzweefbaan, 3.200 tot 3.700 voorheen
onvervulbare vacatures vanaf 2015 wel worden bezet.
Vraagteken weg
De nieuwe studie is een onderdeel van het verslag van het Symposium
dat op 17 november 2000 door de sectie Ruimtelijke Economie van de
faculteit Economische Wetenschappen onder de titel Zweven naar de
toekomst? werd georganiseerd. "Dat vraagteken in de titel kan nu
wel weg," zegt Oosterhaven. Maar de keuze wordt er voor het kabinet
niet gemakkelijker op. Oosterhaven: "De cijfers van het NEI
suggereren dat de politieke keuze een makkelijke is. Het
opwaarderen van de nog aan te leggen Hanzelijn, een spoorverbinding
tussen Lelystad en Zwolle, zou nationaal duidelijk de minst slechte
variant zijn. Ons onderzoek wijst echter juist op een veel lastiger
afweging, met een voorkeur voor de magneetzweefbaan. Gezien de hoge
investeringskosten en de lange levensduur is er echter wel sprake
van grote onzekerheid."
Noot voor de pers
Meer informatie:
* dr. J. P. Elhorst, tel (050) 363 38 93 of (050) 363 37 40 (secr.),
e-mail: elhorst@eco.rug.nl (werk)
* prof.dr. J. Oosterhaven, tel. (050) 363 37 28 of (050) 363 37 40
(secr.), e-mail: oosterhaven@eco.rug.nl (werk)
De beide onderzoekers zijn vandaag pas na 15.00 uur bereikbaar.
De RUG kosten-baten analyse uit het Symposiumverslag Effecten Magneetzweefbaan Randstad/Noord-Nederland is nu reeds in PDF-format te vinden op: http://www.eco.rug.nl/nieuws/pers/
Het volledige, gedrukte Symposiumverslag verschijnt medio februari
en is te bestellen bij het secretariaat van de sectie Ruimtelijke
Economie, tel. (050) 363 37 40.