01/04 23 januari 2001
Leren op de werkplek opnieuw ontdekt
Europese conferentie Human Resource Development op de Universiteit Twente
Aanstaande vrijdag en zaterdag 26 en 27 januari vindt op de Universiteit Twente de tweede Europese conferentie plaats over human resource development. De conferentie heeft als thema leren op de werkplek. De Amerikaanse hoogleraar Victoria Marsick van de Columbia Universiteit van New York geeft vrijdag de aftrap.
De werkplek kan een zeer krachtige leeromgeving zijn en werknemers
zijn zeer goed in staat hun eigen leren vorm te geven zonder het
volgen van een opleiding. Maar niet iedere organisatie is per
definitie een geschikte leeromgeving. Leren dient geen geïsoleerd,
individueel verschijnsel te zijn, maar dient te worden ingebed in alle
geledingen van de organisatie om er voor te zorgen dat organisaties
effectief, efficiënt en innovatief opereren. Tijdens de conferentie
zijn er circa tachtig presentaties van Europese en Amerikaanse
onderzoekers over dit onderwerp. De Universiteit Twente organiseert
deze conferentie in samenwerking met de Katholieke Universiteit
Nijmegen.
Het leren op de werkplek staat tegenwoordig bijzonder hoog genoteerd
op de agenda van organisaties. Dat heeft onder andere te maken met de
toenemende kosten van bedrijfsopleidingen. In vergelijking met
traditionele vormen van bedrijfsopleidingen, bespaart leren op de
werkplek op reis- en verblijfskosten. De werknemer blijft ook actief
bij het productieproces betrokken, wat niet het geval is tijdens
externe cursusdagen. Leren op de werkplek heeft het voordeel dat
geleerd kan worden op het moment dat daar behoefte aan is. Dat maakt
leren flexibeler.
De toenemende aandacht voor het leren in de werksituatie heeft ook te
maken met het permanente proces van innoveren. Het tempo waarin
organisaties er in slagen nieuwe kennis te ontwikkelen en toe te
passen in hun producten en diensten is zeer bepalend voor hun
overlevingskansen. Flexibele organisatievormen zijn de strikte
arbeidsdeling aan het vervangen en in zulke innovatieve, leerrijke
omgevingen ligt het voor de hand het leren in de werksituatie zelf te
situeren.
Lage status
Leren op de werkplek heeft een lange geschiedenis. Wellicht het
bekendste voorbeeld in onze historie zijn de Middeleeuwse gilden. Door
een systeem van al doende leren onder begeleiding van een meester kon
een leerling de status van gezel bereiken. Door het verval van de
gilden kwam er een einde aan. In de negentiende eeuw kwamen de
industrie- en ambachtsscholen ervoor in de plaats. En na de Tweede
Wereldoorlog ontstond het beroepsonderwijs in zijn volle omvang. Grote
bedrijven richtten bedrijfsscholen op voor hun medewerkers. Leren op
de werkplek kreeg hierdoor een lage status. Het werd beschouwd als een
mogelijkheid voor hen die de intellectuele capaciteit missen om een
succesvolle schoolloopbaan tot een goed einde te brengen. Verder zou
het niet bijdragen aan de ontwikkeling van een brede visie op het
beroep en zou het de verwerving van reflectieve vaardigheden
verhinderen.
Het opleiden van nieuwe medewerkers kreeg ook steeds minder prioriteit
door de groeiende automatisering en rationalisering van
productieprocessen.
Duaal leren
In de jaren tachtig van de vorige eeuw trad er een herwaardering op
voor de werkplek als leeromgeving. Werkgevers signaleerden dat
afgestudeerden van beroepsopleidingen over te weinig kennis en
vaardigheden beschikten om productief te zijn. Zowel voor het
leerlingwezen als voor het middelbaar beroeps-onderwijs werden er
initiatieven uitgewerkt om de kwaliteit en de kwantiteit van het leren
in de beroepspraktijk te verbeteren. De waardering voor het leren in
de beroepspraktijk kreeg zijn beslag in de Wet Educatie
Beroepsonderwijs (vanaf 1 januari 1996 van kracht) waarin is
vastgelegd dat het leren in de beroeps-praktijk(vorming) onderdeel
dient uit te maken van elke beroepsopleiding.
Sinds een aantal jaren bieden hogere beroepsopleidingen duale
opleidings-varianten aan, waarin leren en werken wordt gecombineerd.
En zeer recentelijk experimenteren ook universiteiten met duale
leerwerktrajecten. Door de krapte op de arbeidsmarkt zijn bedrijven
zeer bereidwillig aan dergelijke opleidings-arrangementen mee te
werken.
In de sector bedrijfsopleidingen lijkt momenteel de werkplek wel de
leersituatie bij uitstek te zijn. Veel onderzoekers betoogden dat
klassikale bedrijfsopleidingen (nagenoeg) niet resulteerden in de
beoogde verandering in het gedrag van werknemers.
Noot voor de pers
In de conferentie komen de nieuwste inzichten aan bod. Het gaat
daarbij om:
* de leerprocessen die werknemers doormaken op de werkplek;
* de manier waarop deze vorm van opleiden en leren kan worden
gefaciliteerd door de organisatie;
* de reflectie van werknemers op deze vorm van leren en de effecten
die met leren op de werkplek worden gesorteerd;
* de barrières die worden ondervonden bij het invoeren van dit
concept in arbeidsorganisaties;
* de samenhang tussen de lerende organisatie en kennisontwikkeling;
* de mogelijke paradox tussen enerzijds het streven naar
prestatieverhoging van de organisatie als geheel en van de
individuele medewerkers in het bijzonder én anderzijds het meer
zelfverantwoordelijk maken van medewerkers voor zowel hun eigen
leerproces als de bijdrage aan het resultaat van de organisatie.
De conferentie Human Resource Management vindt plaats in het
Collegezalencomplex van de Universiteit Twente vanaf vrijdag 26
januari 9.30 uur tot zaterdagmiddag 16.30 uur.
Voor meer informatie of aanmelding:
Dr. Jan Streumer (organisator), faculteit Toegepaste Onderwijskunde,
tel. 053 489 3603 of 053 489 3578, e-mail: treumer@edte.utwente.nl
Drs. Bernadette Koopmans, dienst Communicatie en Transfer, tel. 053
489 4366, e-mail: b.j.m.koopmans@cent.utwente.nl
Internet: http://projects.edte.utwente.nl/hrdconference
© Universiteit Twente 1997-2000