Antwoorden op kamervragen over het tekort aan managers bij de
brandweer
Een parlementair stuk bij het onderwerp Brandweer en
Rampenbestrijding
16 januari 2001
Het Tweede Kamerlid Van den Doel (VVD) heeft op 24 november vragen
gesteld aan de staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en
Koninkrijksrelaties over het tekort aan managers bij de brandweer.
Deze vragen werden op 16 januari beantwoord.
1. Vraag
Kent u het artikel 'Leiding brandweer kampt met tekort'?
(VNG-magazine, 10 november jl.)
1. Antwoord
Ja.
2. Vraag
Wat zijn de redenen dat het aantal vacatures voor leidinggevenden
bij de brandweer stijgende is?
2. Antwoord
Er zijn drie redenen waarom het aantal vacatures voor
leidinggevenden bij de brandweer stijgende is. De eerste reden is
professionalisering: in toenemende mate worden functies die eerst
door vrijwillige officieren werden vervuld thans door
beroepsofficieren vervuld. De tweede reden is uitbreiding.
Hiervoor vormen het project versterking brandweer en gemeentelijke
herindelingen de aanleiding. Als gevolg van gemeentelijke
herindeling fuseren brandweerkorpsen en voor deze grotere
brandweerorganisaties wordt veelal een beroepscommandant gezocht
waar in de oude situatie vrijwillige officieren als commandanten
optraden. De derde reden voor de stijging van het aantal vacatures
voor leidinggevenden bij de brandweer is de verhoogde uitstroom
door het op leeftijd geraken van personeel.
3. Vraag
Wat voor maatregelen worden genomen om deze vacatures te
vervullen?
4. Vraag
Wat vindt u van de in het artikel genoemde oplossingen en welke
gevolgen heeft dit voor het huidige beleid?
3 en 4. Antwoord
Binnenkort bied ik u het rapport aan waarin de resultaten van een
arbeidsmarktonderzoek ten aanzien van brandweerofficieren zijn
neergelegd. In het rapport worden diverse oplossingsrichtingen
aangereikt, waaronder de in het artikel genoemde. Op dit moment
bezie ik deze oplossingen op hun effectiviteit en haalbaarheid.
Eerder in dit jaar heb ik, vooruitlopend op de definitieve
onderzoeksresultaten, het Nibra opdracht gegeven een tussentijdse
officiersopleiding te starten. Deze opleiding zal in januari 2001
van start gaan met 19 cursisten (waarvan 7 vrouwen). Naast deze
opleiding biedt het Nibra vanaf 1999 de zogenaamde
voltijd-deeltijd opleiding aan, waarin personeel dat door
brandweerkorpsen in dienst is genomen en in een niet-repressieve
functie werkzaam is, in een deeltijd-variant de opleiding tot
brandweerofficier kan volgen. Beide opleidingen dragen bij aan het
terugbrengen van het toenemende tekort aan brandweerofficieren.
In het artikel wordt de aanbeveling gedaan om niet-repressieve
functies open te stellen voor niet-brandweerofficieren. Ik ben
daar een voorstander van. Door de veranderingen binnen en buiten
de brandweerorganisatie vindt er een belangrijke
accentverschuiving plaats. Er is, behalve voor repressie, meer
aandacht nodig voor planvorming, pro-actie en preventie. Het gaat
hier om de rol van de brandweer als veiligheidsadviseur van en
veiligheidscontroleur namens de gemeente, onder andere bij de
vergunningverlening. Niet alle vacatures in de sfeer van pro-actie
en preventie behoeven door een brandweerofficier te worden
vervuld. Te denken valt aan advisering over milieuvergunningen of
bouwplannen. Er is geen enkele formele belemmering voor gemeenten
om een dergelijk beleid te voeren.
5. Vraag
Hoe krijgt het werven van vrouwen en etnische minderheden voor de
brandweer in de praktijk vorm?
5. Antwoord
Het werven van brandweerpersoneel is een lokale aangelegenheid.
Wel is aan gemeenten in 1994 een handleiding Met vrouwen uit de
brand aangeboden waarin aandacht aan de werving, selectie en
integratie van vrouwen bij de brandweer wordt besteed. Deze
handleiding wordt op dit moment geactualiseerd. Brandweerkorpsen
konden zich tussen 1994 en 1999 op kosten van het ministerie van
BZK laten adviseren door een bureau gespecialiseerd in de werving
van vrouwen. Dit jaar start een wervingscampagne gericht op
verdubbeling van het aantal vrouwen bij de brandweer in drie jaar.
Hiertoe heb ik wervingsmateriaal laten ontwikkelen. Een
wervingsteam zal de brandweerkorpsen ondersteunen.
In 1997 is aan de gemeenten de brochure 'Brand meester met
minderheden' aangeboden, waarin de resultaten van een onderzoek
naar kansen en bedreigingen met betrekking tot de instroom van
allochtonen bij de brandweer zijn samengevat. In het voorjaar van
2001 vindt overleg plaats met diverse koepels van allochtonen om
met het advies van die zijde in de tweede helft van 2001 beleid te
ontwikkelen gericht op vergroting van het aandeel allochtonen bij
de brandweer.
Een knelpunt bij de werving van vrouwen en allochtonen wordt soms
gevormd door de gehanteerde selectie-eisen. Er bestaat, onder meer
als gevolg van het ontbreken van landelijke richtlijnen,
onduidelijkheid over de mentale en fysieke belasting die
brandweerwerk oplevert en als gevolg daarvan over de eisen waaraan
instromend personeel moet kunnen voldoen. Brandweerkorpsen kiezen
daarom veelal voor vooral fysiek zware tests, waaraan veel mannen
maar vooral veel vrouwen niet kunnen voldoen. Inmiddels is in mijn
opdracht een onderzoek gestart naar functierelevante
selectie-eisen. Bij dit onderzoek is een aandachtspunt te
voorkomen dat deze eisen groepen onnodig buiten sluiten.
6. Vraag
Wat is uw opvatting over de instelling van een 'Algemene
Brandweerdienst', naar analogie van de in ontwikkeling zijnde
Algemene Politiedienst, als middel om de reeds aanwezige
leidinggevenden beter in te zetten binnen de totale brandweer?
6. Antwoord
Mobiliteit in de top van de brandweerorganisatie, als middel om de
ervaring van topfunctionarissen van de brandweer te verbreden en
de doorstroom te bevorderen, acht ik zeer belangrijk. Mijn
voornemen is dit jaar, in het verlengde van in het verleden reeds
genomen initiatieven op dit gebied, het huidige management
development beleid voor de brandweer verder te ontwikkelen.
Daarbij zal worden nagegaan in hoeverre de uitgangspunten van de
in ontwikkeling zijnde Algemene Politiedienst voor de brandweer
bruikbaar zijn.
7. Vraag
Bent u bereid om, analoog aan Defensie te stimuleren dat op de
mbo- en hbo-niveau een module veiligheid wordt ontwikkeld waarbij
aandacht wordt geschonken aan het vervullen van functies bij de
brandweer?
7. Antwoord
De bij het ministerie van Defensie ontwikkelde 1-jarige
mbo-opleiding Vrede en Veiligheid is gericht op het vergroten van
de instroom bij Defensie en maakt tevens de terugkeer naar de
burgermaatschappij makkelijker. Hoewel de problematiek bij de
brandweerofficieren waar in de vraagstelling naar wordt verwezen
op hbo/wo-niveau ligt, zal ik binnenkort met het ministerie van
Defensie in overleg treden om vast te stellen of deze opleiding in
aangepaste vorm mogelijk gebruikt kan worden om het tekort aan
brandweerofficieren te verkleinen.
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties