Toespraak minister Van Boxtel bij de uitreiking van de
WebWijzerAward Jaarprijs 2000
Een toespraak bij het onderwerp Betere publieke dienstverlening
24 januari 2001
Dames en heren,
Op dit moment weet ik net even meer dan u en dat wilde ik nog een
paar minuten zo houden. Dan zal ik bekendmaken wie de winnaar is
van de WebWijzerAward Jaarprijs 2000. Voor het zover is, wil ik
een paar dingen zeggen over de digitale overheid in het algemeen.
Het weekblad The Economist wijdde vorig jaar een special aan
e-politics en e-government. Het blad wijst erop dat steeds meer
consumenten gewend zijn aan snelle, op maat gesneden service van
bedrijven op het net. Is het niet onwaarschijnlijk, zo vraagt de
auteur zich af, dat diezelfde consument genoegen blijft nemen met
een verouderde opvatting van dienstverlening door de overheid?
Dat is inderdaad onwaarschijnlijk. De overheid heeft immers te
maken met burgers die steeds mondiger en beter opgeleid zijn. Deze
geëmancipeerde burgers zijn gewend zelf sturing te geven aan hun
leven, zelf de regie in handen te hebben, ze zijn
onvoorspelbaarder geworden. Hun loyaliteit gaat uit naar meerdere
doelen tegelijk, zelfs als dat soms niet logisch lijkt. Zij kopen
bij de Bijenkorf, maar ook bij Zeeman. Ze zijn lid van
Natuurmonumenten, maar willen wel dat die nieuwe wijk er komt.
Directe belangen en persoonlijke interesse geven de doorslag bij
de keuzen van burgers. Het is met die burgers dat de overheid te
maken heeft.
E-government kan zowel forse besparingen opleveren als een betere
service. Administratieve rompslomp kost Nederland nu 16 miljard
gulden per jaar. In januari 2003 zal elke Nederlander een digitale
handtekening krijgen. Iedere Nederlander kan dan beschikken over
een digitaal kluisje: een afgegrendelde plek op Internet waar
burgers hun belastingaangifte, salarisadministratie, aanvragen
voor kinderbijslag, banksaldi, beleggingsportefeuille,
verzekeringen, hypotheken, medische gegevens enzovoort kunnen
opslaan. Dat scheelt niet alleen rompslomp, maar verhoogt ook de
service. Stelt u zich maar voor dat je automatisch bericht
ontvangt dat je in aanmerking komt voor huursubsidie. De overheid
zal daartoe klantgerichter moeten worden in de front office en de
back office ingrijpend moeten verbouwen. Is het immers niet
onzinnig om allemaal losse ambtelijke afdelingen en instanties in
stand te houden, als je je vergunning straks kunt aanvragen via
www.overheid.nl?
Ik merk op dat we als overheid druk bezig zijn met het vergroten
van de veiligheid van Internet en telecommunicatie. Dat is nodig,
want het ontbreken van beveiliging van uitgewisselde gegevens
vormt een belemmering voor een adequate dienstverlening. Binnen
één à twee jaar zullen we met verschillende nieuwe initiatieven
komen. Het Project Digitale Handtekening, dat inmiddels loopt, is
er daarvan één.
Over www.overheid.nl gesproken - laat ik u meteen maar vertellen
dat deze site met ingang van vandaag vernieuwd is. De nieuwe site
is veel sneller en meer vraaggericht, gastvrijer dan de vorige.
Burgers hoeven dus minder bedreven te zijn met computers en
Internet om er hun weg te kunnen vinden. Daarnaast biedt de site
meer informatie, zoals scholen, bibliotheken, musea en
zorginstellingen in de eigen buurt. Ook kan de gebruiker met één
druk op de knop alle persberichten van centrale en decentrale
overheden oproepen. De nieuwe site is bovendien toegankelijk voor
visueel gehandicapten. En we blijven werken aan verbeteringen, ook
in de hoop daarmee gemeenten en andere overheden te inspireren.
Achter mij ziet u nu de nieuwe website geprojecteerd.
Onder invloed van informatie- en communicatietechnologie zien we
ook nieuwe vormen van democratie ontstaan. Beleid zal interactief
tot stand komen, in samenspraak met burgers en andere
belanghebbenden. Zowel beleidsvoorbereiding als -uitvoering vinden
in toenemende mate plaats binnen een interactief proces. De
digitale overheid biedt de burger de kans om veel vlotter en
comfortabeler deel te nemen aan het proces van
beleidsvoorbereiding. Vroeger moest hij daarvoor naar het stadhuis
om een inspraakavond te bezoeken. Nu hoeft hij er zijn huis niet
eens meer voor uit. Ik merk het zelf op mijn site
www.ministervanboxtel.nl, waar burgers over allerlei aspecten van
mijn beleid meepraten. Per maand worden er maar liefst tien- tot
veertienduizend bezoekjes afgelegd aan de site, waarbij gemiddeld
zon vijf paginas worden geopend
De burger heeft dus zeker belangstelling voor overheidswebsites.
Tenminste, als die sites kwalitatief van voldoende niveau zijn. En
op dat gebied zijn we er nog lang niet. Zowel het aanbieden van
producten en diensten op Internet als het ontsluiten van
bestuurlijke informatie gebeuren in volstrekt onvoldoende mate.
Daarin schuilt ook het belang van de WebWijzerAward: we zien
voorbeelden van organisaties die begrepen hebben welke eisen
e-government stelt en die daarop inspelen. Dat geldt natuurlijk
zeker voor de winnaar, die ik nog steeds niet verklap. Ik roep
andere overheidsorganisaties nadrukkelijk op om een voorbeeld te
nemen aan de twaalf maand-winnaars van de WebWijzerAward. Tot mijn
genoegen gebeurt er veel op dit gebied. Dat blijkt uit het vorige
week verschenen en in mijn opdracht uitgevoerde onderzoek
Internetmonitor, dat uitwijst dat het aantal overheidswebsites in
het jaar 2000 met maar liefst 50% is toegenomen.
We willen de opgedane kennis van en ervaring met interactieve
besluitvorming zo breed mogelijk verspreiden. In 1998 is al een
handleiding uitgebracht met tips hoe overheden een elektronische
burgerconsultatie kunnen uitvoeren. Welk elektronisch gereedschap
zij daarvoor kunnen gebruiken, kan een ieder zien op
www.helpdeskoverheid.nl.
Verder heeft de Helpdesk, samen met het veld, een
kwaliteitsrichtlijn opgesteld. In de richtlijn staan
minimumnormen, zowel op technisch als op inhoudelijk gebied,
waaraan overheidswebsites moeten voldoen. Ik denk dan bijvoorbeeld
aan de toegankelijkheid van sites voor blinden en slechtzienden.
Het is tijd om de beslissing van de jury bekend te maken, maar
niet voordat ik de juryleden bedankt heb voor hun werk. Zij hebben
een belangrijke bijdrage geleverd aan de modernisering van de
overheid, aan het toegankelijk maken van overheidsinformatie en
aan de ontkokering.
Terzake nu. De winnaar is een site die fraai vormgegeven, actueel
en gebruiksvriendelijk is en waar je in een mum van tijd een schat
aan informatie kunt vinden over alles wat met watermanagement te
maken heeft, alfabetisch gerangschikt van aanleg tot en met
zwemwaterkwaliteit.
Dames en heren, u heeft het misschien al geraden: ik heb het over
www.waterland.net, de inzending van Rijkswaterstaat.
Ik feliciteer de makers van www.waterland.net van harte met het
winnen van de WebWijzerAward. Ter illustratie citeer ik uit het
juryrapport: "Rijkswaterstaat laat met waterland.net duidelijk
zien dat een overheidsinstantie met behulp van Internet de binnen
de overheid vaak zo aanwezige hokjesgeest kan doorbreken". Daar
sluit ik me graag bij aan en ik spreek de hoop uit dat zij vele
overheidsorganisaties zullen inspireren tot het vervaardigen van
efficiënte, bruikbare, overzichtelijke websites. Ik feliciteer ook
de overige winnaars, want ook zij hebben voorbeelden gesteld die
navolging verdienen. Als u straks de zaal verlaat, ontvangt u dan
ook een boek waarin alle winnaars van 2000 staan vermeld.
Ik dank u voor uw aandacht.
Alléén het gesproken woord geldt.
Relevante links:
Overheid.nl
De site van minister Van Boxtel
Helpdesk overheid
Waterland.net
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties