30 januari 2001
Voortekenen van schizofrenie al herkenbaar tijdens zwangerschap
Een verschil in de cognitieve ontwikkeling van tweelingen kan als een
voorteken van schizofrenie worden beschouwd. Het onderzoek van drs.
Clarine van Oel bij tweelingparen van wie er tenminste �én aan
schizofrenie lijdt wijst dat uit. Daarnaast is er bij deze groep
tijdens de zwangerschap al sprake van een ontwikkeling die anders
verloopt.
Van Oel, die op 29 januari is gepromoveerd aan de faculteit
Geneeskunde deed haar onderzoek bij de afdeling psychiatrie van het
Universitair Medisch Centrum Utrecht. De promovenda kwam achter het
verschil in cognitieve ontwikkeling door bij de tweelingen onder meer
de schoolprestaties te vergelijken. Bij diegene die op latere leeftijd
schizofrenie ontwikkelden bleef deze achter bij die van de
niet-aangedane tweelingbroers of zussen. Dit gebeurde gemiddeld 10
jaar voor de eerste psychose.
Bij deze groep tweelingen vond Van Oel ook aanwijzingen dat er tijdens
de zwangerschap al sprake is van een ontwikkeling die anders verloopt.
Hierbij vergeleek zij de resultaten van de onderzoeksgroep met een
controlegroep van gezonde tweelingen. Tijdens de zwangerschap worden
tegen het eind van de 3e maand de karakteristieke huidpatronen van de
vingers aangelegd. Deze veranderen daarna niet meer. Het aantal lijnen
van de vingerafdrukken wordt beschouwd als een goede maat voor de
omstandigheden in de baarmoeder tussen de 10e en de 13e week van de
zwangerschap. Een mogelijk belangrijke ontwikkeling in deze periode is
dat met 11 weken de placenta begint te functioneren. Bij zowel de
patiënten als hun niet zieke tweelingbroers of -zussen zijn er grotere
verschillen in het aantal lijnen tussen de vingers van de linker- en
de rechterhand in vergelijking met die van de controletweelingen. Dat
wijst er volgens Van Oel op dat bij het ontstaan van schizofrenie ook
niet-genetische factoren van belang zijn.
Ook tegen het eind van de zwangerschap, vanaf de 7e maand, is er
sprake van omgevingsinvloeden. In die periode was er bij aangedane
twee-eiige tweelingparen die na een voldragen zwangerschap waren
geboren, vaker sprake van een aandoening bij de moeder dan bij
vergelijkbare tweelingparen uit de controlegroep. Het ging hierbij
vooral om bloeddrukproblemen. Daarnaast vond Van Oel in de
onderzoeksgroep bij de patiënten meer neonatale complicaties dan bij
hun niet zieke tweelingbroers of -zussen.
Van Oel vond tevens verschillen in de hersenen. Het totale volume van
de hersenen bleek bij zowel een- als twee-eiige tweelingen uit de
onderzoeksgroep kleiner dan bij tweelingen uit de controlegroep. Bij
de patiënten was het totale volume bovendien kleiner dan bij de niet
zieke tweelingbroers of -zussen. Op cognitieve functie testen vond Van
Oel vrijwel geen verschillen tussen de prestaties van de niet zieke
tweelingbroers of -zussen en de tweelingen uit de controlegroep. Ze
vond alleen stoornissen op het gebied van het plannen en initiëren van
complexe taken. Deze kwamen zowel bij de patiënten als bij hun niet
zieke tweelingbroers of -zussen voor.
Promotie:'Twin and family study of risk factors in schizophrenia'
Mw.drs. C.J. van Oel, faculteit Geneeskunde
Voorlichter Johan Vlasblom (030) 253 4073 of 253 7567
Gewijzigd:Monday, January 29, 2001
Johan Vlasblom