http://www.minbuza.nl/content.asp?Key=408266
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten Generaal Binnenhof 4 Den Haag Directie Europa Afdeling Oost-Europa en Centraal Azië Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag
Datum 31 januari 2001 Auteur Taco Stoppels
Kenmerk DEU-49/01 Telefoon +31 (0)70 348 60 98
Blad /3 Fax +31 (0)70 348 53 29
Bijlage(n) E-mail deu@minbuza.nl
Betreft Toetreding van Azerbaijan en Armenië tot de Raad van Europa
Zeer geachte Voorzitter,
In aanvulling op mijn eerdere brieven van respectievelijk 8 november 2000 en
21 november 2000 over toetreding van Azerbaijan en Armenië tot de Raad van
Europa, (Kamerstuk 25688 nr. 14 en 15) wil ik u hierbij nader informeren
over de besluitvorming in het Comité van Ministers van 17 januari jl.
Voorgeschiedenis
Tijdens de zitting van het Comité van Ministers van 9 november 2000 werd
besloten Armenië en Azerbaijan uit te nodigen om lid te worden van de Raad
van Europa. De datum van daadwerkelijke en gelijktijdige toetreding van
beide landen zou door het Comité van Ministers op 17 januari 2001 worden
besproken op basis van de eerste resultaten van de monitoring, waartoe in
eerder genoemde vergadering op Nederlandse instigatie was besloten.
De door Nederland op 9 november 2000 bedongen monitoringsactiviteiten hadden als doel te onderzoeken in welke mate beide landen konden voldoen aan de normen van de Raad van Europa. De monitoring zou zich gaan concentreren op de implementatie van Raad van Europa-standaarden in beide landen en op pogingen om de ernstige fouten bij de organisatie van de verkiezingen van 5 november 2000 in Azerbaijan, alsnog te corrigeren.
Consensus over tijdstip daadwerkelijke toetreding
Op 10 januari jl. verscheen het monitoringsrapport van de Letse voorzitter
van het Comité van Ministers Berzins over zijn gesprekken met de
autoriteiten van en oppositie in Armenië en Azerbaijan over de implementatie
van Raad van Europa-standaarden in beide landen. Het rapport stelde dat de
regeringen ter plaatse de sterke politieke wil hebben om toe te treden tot
de Raad van Europa en om aan de daarbij behorende verplichtingen te voldoen.
Daarnaast constateerde het rapport dat de oppositie in beide landen positief
jegens toetreding tot de Raad staat. Het bezoek heeft de Letse minister in
zijn overtuiging gesterkt dat de gelijktijdige toetreding van beide landen
zou bijdragen aan de regionale stabiliteit.
Op 15 januari 2001 verscheen het monitoringsrapport van de groep Ago (de
Italiaanse ambassadeur bij de Raad van Europa) over de verkiezingen in
Azerbaijan. Duidelijk werd dat de Azeri autoriteiten naar aanleiding van de
desastreus verlopen verkiezingen van 5 november 2000 acties hadden
ondernomen ter voorkoming van nieuwe onregelmatigheden bij de gedeeltelijke
herhaling van deze verkiezingen op 7 januari 2001. Volgens de internationale
verkiezingswaarnemersmissie (waaraan ook door Nederlanders werd deelgenomen)
verliepen de laatste verkiezingen wel beter dan die van 5 november 2000,
maar kwamen ze nog steeds niet geheel tegemoet aan de internationale
standaarden terzake.
De Nederlandse vertegenwoordiger in Straatsburg, ambassadeur Wagenmakers,
nam deel aan beide missies (uitsluitend Azerbaijan). Tevens bezocht hij op
eigen initiatief enkele politieke gevangenen. Mede daardoor is de
problematiek van politieke gevangenen duidelijk op de toetredingsagenda
geplaatst.
Na bespreking van beide monitoringsrapporten door de lidstaten van de Raad,
begin januari in Straatsburg, werd duidelijk dat zich een consensus
aftekende om op basis van de rapporten op 17 januari 2001 een besluit te
nemen over de datum van feitelijke toetreding van beide landen.
Nederlandse voorwaarden aan toetreding
Ondanks de zeer positieve appreciatie van de overgrote meerderheid in het
Comité van Ministers bij bespreking van de monitoringsrapporten bleef
Nederland echter duidelijke voorwaarden stellen bij daadwerkelijke
implementatie van het toetredingsbesluit, omdat beide landen nog een lange
weg moeten doorlopen voordat zij volledig kunnen voldoen aan alle normen en
standaarden van de Raad van Europa op het gebied van democratie, rechtsstaat
en naleving van mensenrechten.
Zo was de voortzetting van de monitoring "on a regular basis" van de
democratische ontwikkelingen in beide landen door de Raad van Europa een
harde Nederlandse voorwaarde voor de toelating van beide landen.
Daarnaast kaartte Nederland de kwestie van politieke gevangen in Azerbaijan aan. De Azeri's zouden duidelijk een gebaar moeten maken op dit gebied.
Toetreding Armenië en Azerbaijan op 25 januari 2001
Op 17 januari jl. besloot het Comité van Ministers Armenië en Azerbaijan per
25 januari 2001 toe te laten tot de Raad van Europa, waarbij de volgende
afspraken werden gemaakt:
· De groep Ago zal (op aandringen van Nederland) haar werk voortzetten en
geïncorporeerd worden in de Rapporteursgroep voor Democratische Stabiliteit,
GR-EDS. Dit betekent dat na toetreding niet alleen sprake zal zijn van
monitoring door de Parlementaire Assemblee, zoals gebruikelijk is, maar ook
door de GR-EDS.
· Op initiatief van de secretaris-generaal Schwimmer zal de Raad van Europa
bezien of een onafhankelijke deskundige studie zou kunnen gaan verrichten
naar de situatie van de politieke gevangen in zowel Azerbaijan als Armenië.
Van Azeri zijde werd in Straatsburg vernomen dat president Aliyev spoedig na
toetreding tot de Raad van Europa aan het parlement in Bakoe een amnestie
voor ongeveer 9.000 personen zal voorleggen.
Conclusie
De Parlementaire Assemblee van de Raad van Europa gaf afgelopen zomer een
positief advies aan het Comité van Ministers met betrekking tot de toelating
van Armenië en Azerbaijan. Door de kritische en consistente Nederlandse
opstelling is naar het oordeel van de Regering met de uitkomst van het
Comité van Ministers van 17 januari 2001 op optimale wijze opvolging gegeven
aan het positieve advies van de Parlementaire Assemblee.
De Nederlandse Regering zal er op toezien dat de afspraken die ten aanzien
van de toetreding van Armenië en Azerbaijan in het Comité van Ministers
werden gemaakt, worden nageleefd.
De Minister van Buitenlandse Zaken
Kenmerk
Blad /3
===