16 jan 2001
Tumoren en mate van kwaadaardigheid in beeld op scan
Bij het opsporen en analyseren van tumoren, het evalueren van het
effect van de behandeling en bij het vinden van uitzaaiingen, kan het
aminozuur IMT een belangrijke rol spelen. Drs. Piet Jager ontdekte dat
tumoren en uitzaaiingen met een gammacamera zichtbaar gemaakt kunnen
worden door patiënten het licht radioactief gemaakte IMT
(L-3-123Iodo-alpha-methyltyrosine) toe te dienen. De gammacamera
brengt de IMT, en op die manier de stofwisselingsactiviteit van
tumoren in beeld. Want tumoren hebben door hun snelle groei een
grotere behoefte aan aminozuren dan normale weefsels. Een groot
voordeel van Jagers techniek is dat vrijwel alle Nederlandse
ziekenhuizen beschikken over een gammacamera, terwijl de meer
geavanceerde PET-scanner slechts in drie ziekenhuizen voorhanden is.
Jager constateert dat IMT zich goed ophoopt in tumorcellen. Bovendien
blijkt de IMT-scan een eenvoudige, snelle en patiëntvriendelijke
methode waarbij de patiënt aan weinig straling wordt blootgesteld.
Vrijwel alle van de onderzochte soorten tumoren werden zichtbaar
gemaakt. In patiënten met een tumor van vet-, bind-, of spierweefsel,
bleek de methode bovendien goed te kunnen voorspellen of zo'n tumor
goed- of kwaadaardig is. Ook de mate van kwaadaardigheid (de
groeisnelheid) kon worden voorspeld. Deze informatie kan nuttig zijn
bij het plannen van de behandeling, maar een aanvullende biopsie
blijft nodig. Bij deze patiënten bleek voorts dat een andere scan, de
botscan, nuttig kan zijn voor het opsporen van uitzaaiingen in het
bot. Maar een dergelijke scan is alleen noodzakelijk bij patiënten die
pijnklachten melden. Ook lymfomen, longtumoren en carcinoid tumoren
(een bijzonder soort darm tumor) en uitzaaiingen daarvan kunnen met de
IMT-scan zichtbaar worden gemaakt. Kleine uitzaaiingen, dat wil zeggen
kleiner dan circa anderhalve centimeter, worden in sommige gevallen
niet goed opgespoord, waarmee de methode voor deze toepassing niet
geschikt lijkt. Wel lijkt de methode geschikt om het resultaat van een
bestralingsbehandeling of chemotherapie weer te geven. Hoewel de scan
soms een vertekend beeld geeft omdat bestraling ook voor verhoogde
stofwisselingsactiviteit zorgt in het meebestraalde normale weefsel
rondom een tumor. Concluderend stelt Jager dat zijn bevindingen
hoopvol zijn, maar dat er nog wel een aantal nadelen kleeft aan de
IMT-scan. Verder onderzoek naar aan IMT verwante 'tracerstoffen' lijkt
nuttig, waarbij ook de PET-techniek nog voor verdere verbetering kan
zorgen. /ImK
Jager (Onstwedde, 1960) studeerde geneeskunde aan de Rijksuniversiteit
Groningen. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij de afdeling
Nucleaire geneeskunde van het Academisch Ziekenhuis Groningen
(vakgroep stralingswetenschappen), waaraan hij ook verbonden blijft.
Zijn onderzoek is onder meer gefinancierd met subsidies van het
Academisch Ziekenhuis Groningen en de J.K. de Cockstichting.
Datum en tijd
woensdag 31 januari 2001, 16.00 uur
Promovendus
P.L. Jager, tel. (050)361 35 41, fax (050)361 17 12 (werk)
Proefschrift
Tumor imaging using L- -iodo-alpha-methyl-tyrosine
Promotor
prof.dr. E.G.E. de Vries
Faculteit
medische wetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen