VERENIGING VOOR ZOOGDIERKUNDE
Principes Flora- en faunawet verwateren
Nog voor het in werking treden van de nieuwe Flora- en faunawet
dreigen de uitgangspunten van deze wet al ondergraven te worden.
Onderdelen van deze wet worden ingevuld door Algemene maatregelen van
bestuur (amvb's). Op 8 februari behandelt de Tweede Kamer der Staten
Generaal de amvb 'ontwerp-Besluit beheer en schadebestrijding dieren'.
Op basis daarvan kunnen de provincies ontheffingen verlenen voor de
bestrijding van diersoorten die overlast veroorzaken. De Vereniging
voor Zoogdierkunde en Zoogdierbescherming (VZZ) maakt zich ernstig
zorgen dat ontheffingen te gemakkelijk verleend zullen worden, zonder
dat naar alternatieve oplossingen gezocht wordt.
Het beheren van dieren in de natuur wordt meer en meer gezien als iets
indirects. Er wordt steeds minder ingegrepen door afschieten, vangen
en bijvoeren. Het beheer richt zich nu meer op het scheppen van de
juiste voorwaarden waarbij de dierenwereld zich goed kan ontwikkelen.
Het principiële uitgangspunt van de Flora- en faunawet is dan ook, dat
alle inheemse diersoorten beschermd zijn, behalve de huismuis, de
bruine en de zwarte rat. Dit uitgangspunt dreigt nu flink te worden
aangetast door de veel te ruime mogelijkheden om vrijstellingen of
ontheffingen te verlenen. Twee voorbeelden: de steenmarter en de
vos.
De steenmarter kwam vroeger in het oosten en zuiden van ons land
voor. Al in 1942 werd de jacht op deze soort gesloten, maar dat
verhinderde niet dat hij rond 1975 bijna was uitgestorven. Sindsdien
is hij echter aan het terugkomen en wordt hij langzamerhand weer
algemeen. Omdat hij zijn verblijfplaatsen vaak op zolders en in loze
ruimten van huizen kiest, is hij wel eens lastig (geuren) en te
luidruchtig voor de bewoners (Poltergeist!). Daar is een nieuw
schade-aspect bijgekomen: steenmarters kruipen wel eens onder de kap
van auto's en zetten daar hun tanden in kunststofslangen. In de
voorgestelde amvb wordt de bestrijding van de steenmarter na bijna 60
jaar weer mogelijk gemaakt! De gronden voor het verlenen van
ontheffingen voor het bestrijden luiden namelijk: 'ter voorkoming van
schade of belangrijke overlast mogen steenmarters gevangen worden'.
Daarmee komt elke steenmarter voor bestrijding in aanmerking. Volgens
de VZZ lost bestrijding niets op. De steenmarter is een territoriaal
dier; elke opengevallen plaats in de populatie wordt onmiddellijk door
een nieuw dier ingenomen dat dezelfde verblijfplaatsen opzoekt.
Voorkómen van de zogenaamde overlast door het ontoegankelijk maken van
verblijfplaatsen (in huizen en auto's) is goed te doen en werkt veel
beter. Daar komt nog bij dat de steenmarter nauwelijks is te
onderscheiden van de boommarter, die soms ook in gebouwen huist. De
boommarter staat als kwetsbare soort op de Rode lijst van bedreigde
zoodieren in Nederland en is nota bene een doelsoort in het
soortenbeleid van het Ministerie van Landbouw, Natuurbeheer en
Visserij. In het verleden zijn de soorten vaak verwisseld, reden te
meer om uiterst terughoudend te zijn bij het bestrijden van
steenmarters.
De vos is na een uitgebreid en principieel debat in de Tweede Kamer
niet ingedeeld bij het jachtwild, de korte lijst met soorten waarop
vrijelijk gejaagd mag worden. Daarmee is onze Flora- en faunawet zeer
modern te noemen, want gebaseerd op ecologische principes en niet op
sentimenten. Maar wat dreigt er nu te gebeuren: ontheffingen kunnen
verleend worden ter 'voorkoming en bestrijding van schade aan niet
bedrijfsmatig gehouden vee', oftewel elke loslopende kip! Met deze
noviteit is een achterdeur gevonden om de vos toch altijd en overal te
kunnen bejagen, een verkrachting van het principe van de wet.
Huisdieren als kippen, sierpluimvee en konijnen kan men ook 's nachts
in goede hokken opsluiten, waarmee de 'overlast' definitief
verdwijnt.
Maar dat is niet alles. De vos mag ook bejaagd worden 'ter
bestrijding van schade aan flora en fauna'. De VZZ vraagt zich af hoe
een dier, dat alleen maar kan leven door andere fauna op te eten (elk
roofdier dus), géén schade aan de fauna kan veroorzaken? Uit de
toelichting op de amvb blijkt echter, dat met 'schade aan flora en
fauna' vooral de schade aan weidevogels bedoeld wordt. Momenteel
kunnen boeren meedoen met een 'weidevogelpakket' in het Programma
Beheer. Daarbij krijgt de boer geld voor elk weidevogelnest op zijn
percelen. De vos tast zo, door het eten van weidevogeleieren,
rechtstreeks het inkomen van de boer aan. Aan de provincies de taak om
uit te zoeken of bij vermeende overlast niet eigenlijk sprake is van
broodroof.
De VZZ betreurt het dat de ontwerp-amvb zo ruim geformuleerd is dat
het voor de provincies geen duidelijk handvat biedt bij het verlenen
van ontheffingen inzake de Flora- en faunawet.
----
VOOR DE REDACTIE
Voor meer informatie kunt u terecht bij het bureau van de VZZ: D. Wansink, tel. 026-3704304 of 026-4439346, email: d.wansink@vzz.nl.
Lees ook de twee volgende artikelen in het tijdschrift Zoogdier:
- Broekhuizen, S. & G. Müskens, 1995. 'Auto-marters', nu ook in
Nederland! Zoogdier 6(4):
22-25.
- Müskens, G. & S. Broekhuizen, 1998. Steenmarters verplaatsen: slecht
voor mens en dier. Zoogdier 9(3-4): 7-10.
---
07 feb 01 11:49