8 februari 2001
Meer leden lenen minder boeken
Dit is de conclusie die de Openbare Bibliotheek Oss trekt uit de jaarcijfers van 1990 tot en met 2000. In elf jaar tijd is het aantal leden met 4.000 gegroeid, is de boekencollectie licht gestegen en is het aantal uitleningen met circa 100.000 gedaald. In procenten uitgedrukt geeft dat de volgende resultaten leden plus 27 procent, boekencollectie plus 11 procent en aantal uitleningen minus 15 procent. In 2000 valt een soortgelijke tendens te bespeuren want t.o.v. 1999 is het aantal leden in 2000 met 600 gegroeid, is de collectie met ca. 4.000 banden verminderd en is het aantal uitleningen met 33.000 gedaald.
De voorlopige conclusie is simpel meer leden lenen minder boeken. Onderzoek naar het leengedrag heeft aangetoond dat circa de helft van de leden regelmatig leent (1 keer per 3 weken of vaker); de andere helft leent minder en gaat onregelmatig naar de bibliotheek om iets te lenen. Een andere conclusie is dat door de jaren heen van elke tien Ossenaren er gemiddeld elk jaar drie als lid bij de bibliotheek stonden ingeschreven. Elk jaar haken zo'n 2.500 leden af maar komen er ook weer ruim 3.000 leden bij. Een harde kern van 10.000 kinderen, jongeren en volwassenen blijft door de jaren heen trouw lid (de harde lees-kern).
Ander soort bezoek Veel meer mensen bezoeken de bibliotheek voor andere zaken zoals het lezen van kranten en tijdschriften, het opzoeken van een adres, het maken van een fotokopie en niet in de laatste plaats om andere mensen te ontmoeten. In 2000 leenden 19.000 leden één of meerdere materialen, waarvan sommigen bijna dagelijks. Oss heeft ruim 26.000 huishoudens. Uit bijna 12.000 huishoudens leende één persoon (of meer) iets in de Openbare Bibliotheek. De tendens dat meer leden minder lenen komt niet uit de lucht vallen en is zeker niet alleen in Oss te bespeuren. Woorden die vaak vallen, ook landelijk, zijn ontlezing, internet, (zelf) sporten, televisie (Big Brother, soaps, voetbal), computerspelletjes en vakanties. Meeste zorg baart echter het verschijnsel dat meer en meer kinderen en jongeren niet of nauwelijks meer lezen. Het beeldscherm boeit meer.
De daling van het aantal uitleningen ligt niet alleen aan het feit dat mensen minder tijd of zin hebben om te lezen maar ligt voor de helft ook aan het gevoerde beleid van de Openbare bibliotheek Oss. bewust is het aantal boeken dat men per keer als lid mag lenen verlaagd van zes naar vier. De indruk bestond dat steeds meer leden het keuzemoment, het uitzoeken van materialen, van de bibliotheek naar de woonkamer verplaatsten. Lekker veel mee en thuis bekijken wat interessant en evt. bruikbaar is. Gevolg de keuze voor anderen daalde. Sinds een jaar of twee is het niet meer mogelijk om een boek vaker dan twee keer te verlengen (= een feitelijke leentermijn van negen weken). Een bibliotheek heeft niet als functie om bepaalde boeken gedurende een heel studiejaar bij een lener te "parkeren" waardoor andere leden bepaalde boeken nooit in de kasten aantreffen.
Invoering van het nieuwe pasje (met pasfoto) zorgde er voor dat minder boeken werden geleend. Feitelijk leenden veel mensen op het pasje van een ander.
Actieve Bibliotheek De Openbare Bibliotheek Oss heeft zich de laatste 13 jaar actief bewogen op het front van de nieuwe media (pc, internet). Toch is door de jaren heen de oorspronkelijke functie van de bibliotheek overeind gebleven een boekencollectie beheren (aankopen, ter beschikking stellen en saneren). Aankoop en beheer van compact discs, videobanden en digitale media gebeurt door het inzetten van leengeld dat door de gebruikers wordt opgebracht. Naast het opnemen van nieuwe media in de collectie heeft de openbare bibliotheek zich de afgelopen jaren nog meer als daarvoor gemengd in het Osse culturele leven. Medewerkers van de bibliotheek werken mee aan de meest uiteenlopende projecten en evenementen, bijvoorbeeld Fantastival, Woord, Culturele Coproducties (CCP-lezingen i.s.m. Libris Boekhandel Derijks), bezoeken aan scholen, rondleidingen, voorleeswedstrijden, kinderjury's enzovoorts.
Wekelijks wordt de bibliotheek benaderd of men wil samenwerken met betrekking tot een expositie of activiteit. Té vaak moeten we nee verkopen. Tijd en ruimte zijn helaas beperkt. Duidelijk is dat velen iets met hun openbare bibliotheek willen. Veel Ossenaren weten dat de bibliotheek een plek is waar zeer veel Ossenaren (regelmatig) komen. Een openbare instelling zonder drempels die vijf dagen in de week open staat voor iedereen. Dinsdag t/m vrijdag van 11.00 uur tot 20.30 uur, zaterdag van 11.00 tot 16.00 uur en op maandag gesloten.
Tot slot iedereen is van harte welkom tijdens de openingstijden (10 kranten en 400 tijdschriften). Lenen kan men slechts als men lid is. Een volwassene betaalt in 2001 gemiddeld 50,-- per jaar. Senioren betalen gemiddeld 37,50 per jaar. Een tweede vervolgpasje op hetzelfde adres kost gemiddeld 23,75 per jaar