Meer informatie: dienst Interne en Externe Communicatie, tel. 071-5273282
Leids eredoctoraat voor professor Lijphart
Persbericht 16 (5 december 2000)
De Universiteit Leiden heeft een eredoctoraat toegekend aan prof.dr.
A. (Arend) Lijphart, hoogleraar politieke wetenschappen aan de
Universiteit van Californië, San Diego. Het doctoraat honoris causa
zal op donderdag 8 februari 2001 worden verleend tijdens de plechtige
academische zitting in de Pieterskerk te Leiden. Dan herdenkt de
Leidse universiteit dat zij 426 jaar geleden, op 8 februari 1575 is
gesticht. Erepromotor is de Leidse hoogleraar politicologie prof.dr.
R.B. Andeweg.
Lijphart krijgt het eredoctoraat vanwege zijn bijzondere
wetenschappelijke verdiensten. Hij behoort tot de meest geciteerde
politicologen in de wereld. Hij kreeg met name veel erkenning voor
zijn theorie van de 'consociational democracy', ook wel de
pacificatie-democratie genoemd, die hij eind jaren zestig ontwikkelde.
Voordien was de gangbare opvatting dat een stabiele democratie alleen
mogelijk was zonder scherpe maatschappelijke tegenstellingen. Lijphart
toonde aan dat zo'n democratie ook mogelijk is in landen met grote
tegenstellingen. Het gedrag van politieke leiders is daarbij van
doorslaggevende betekenis. Politieke leiders die streven naar
samenwerking in plaats van competitie kunnen een belangrijk tegenwicht
bieden aan de destabiliserende effecten van tegenstellingen op
sociaal, ideologisch, linguïstisch, religieus of etnisch terrein.
Lijphart demonstreerde dit aan de hand van de Nederlandse politieke
geschiedenis. Ongeveer gelijktijdig met Lijpharts studie verschenen
studies met vergelijkbare conclusies over o.a. Oostenrijk, Zwitserland
en België. Uit de overeenkomsten tussen de verschillende landen
destilleerde Lijphart vervolgens de theorie van de consociational
democracy. Alleen al tussen 1980 en 1995 verschenen over Lijpharts
theorie 25 dissertaties in de Verenigde Staten.
Lijpharts aanbeveling van de consociational democracy als oplossing
voor intern diep verdeelde landen is van grote maatschappelijke
betekenis. Lijphart werd regelmatig geraadpleegd door partijen in diep
verdeelde samenlevingen, o.a. in Noord-Ierland en Zuid-Afrika. De
laatste jaren doet zijn theorie ook opgeld als mogelijk model voor het
bestuur van de Europese Unie.
Grote nationale en internationale bekendheid verwierf Lijphart voorts
door zijn onderzoek naar kiesstelsels, naar sociale ongelijkheid in
politieke participatie, naar de stabiliteit van regeringen, naar de
voor- en nadelen van presidentiële en parlementaire stelsels, en naar
de methodische onderbouwing van de case study in de politieke
wetenschappen. Zijn studies over kiesstelsels hebben ook een grote
maatschappelijke betekenis. Zijn recente onderzoek over de grote
sociale ongelijkheid in de deelname aan de Amerikaanse verkiezingen
heeft de discussie over invoering van de opkomstplicht weer
aangewakkerd.
Tot Lijpharts bekendste publicaties behoort zijn boek over de
Nederlandse politiek: Verzuiling, Pacificatie en Kentering;
NRC-Handelsblad nam het vorig jaar op als een van de boeken in de
serie 'De oogst van de eeuw'. Lijphart was van 1968 tot 1978
hoogleraar politicologie in Leiden. Sinds 1978 werkt hij aan de
University of California. Lijphart ontving vele prijzen, waaronder de
Dr. Hendrik Muller-Prijs voor Gedrags- en Maatschappijwetenschappen
van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen en de Johan