MKB Nieuws, bericht
08-02-2001
Liberalisering energiemarkt: lust of last voor het mkb?
Bestaande grotere energiebedrijven proberen op een sluwe wijze de
bestaande posities zo lang mogelijk te consolideren. De huidige
ontwikkelingen in de vrijmaking van de energiemarkt bieden geen
vertrouwen in voldoende marktwerking in de toekomst. MKB-Nederland
maakt zich grote zorgen. De vrees is niet onterecht dat de afnemers,
waaronder het midden- en kleinbedrijf, uiteindelijk de rekening
krijgen gepresenteerd. Dit staat te lezen in een recent gepresenteerd
rapport van MKB-Nederland.
MKB-Nederland constateert een veelheid aan ontwikkelingen op de
energiemarkt die als zorgelijk kunnen worden getypeerd. De
ondernemersorganisatie staat niet alleen in haar kritiek, maar
desondanks wordt er weinig actie ondernomen. De overheid is afwachtend
en grote energieleveranciers leggen alle opmerkingen domweg naast zich
neer. Kleinverbruikers van energie, zoals het mkb en particulieren,
kunnen binnen enkele jaren wel eens een hoge rekening gepresenteerd
krijgen, als deze houding niet op korte termijn verandert.
Er zijn verschillende ontwikkelingen. Zo is er sprake van concentratie
van elektriciteitsleveranciers, kleine spelers worden in ras tempo
opgekocht door grote. Hiervoor gebruiken ze het geld van gebonden
afnemers. Op de gasmarkt is maar één speler actief: de Gasunie. Van
concurrentie, en dus lagere tarieven, zal in de toekomst geen sprake
zijn. Per 1 januari van dit jaar zijn de tarieven al met tien tot
vijftien procent gestegen. Onacceptabel, vindt MKB-Nederland.
Communicatie hierover naar de klant is bovendien vaak misleidend en
onvolledig. Nagenoeg alle leveranciers wijzen met de beschuldigende
vinger naar de overheid.
Voorlichting
De belastingvrije voeten voor aardgas en elektriciteit, de Regulerende
Energiebelasting (REB), zijn sinds dit jaar omgevormd tot één algemene
heffingskorting. Over wie, hoe en wanneer deze met de klant wordt
verrekend, geven de energiebedrijven geen goede voorlichting. Het
verschuiven van directe belastingen naar meer indirecte, zoals nu in
het nieuwe belastingstelsel, is op zich een goede zaak, vindt
MKB-Nederland. De staffelstructuur in de REB echter, waarbij
kleinverbruikers aanzienlijk meer betalen dan grote (en hele grote
zelfs zijn vrijgesteld) brengt het mkb in een nadelige
concurrentiepositie, nationaal zowel als internationaal. Bovendien
kunnen vraagtekens worden gezet bij de effectiviteit van de REB als
milieu-instrument. Het overheidsbeleid gericht op energiebesparing, is
tot op heden maar beperkt succesvol geweest. In de praktijk is de REB
dus meer een reguliere belasting op energie.
Een \'lichtend\' voorbeeld is de zorgelijke situatie in Californië.
Als er één les is te leren van de situatie daar, is het dat zaken
volledig mis gaan als er onvoldoende marktwerking wordt
geïntroduceerd. Een halfslachtig reguleringsregime geeft onvoldoende
markt en leidt dus onherroepelijk tot grote problemen. In Nederland is
de situatie weliswaar afwijkend, maar ook hier zal er maar beperkte
marktwerking ontstaan voor energie en al helemaal niet voor gas. Op de
korte termijn zijn er geen problemen te verwachten, maar het is zaak
alert te blijven. Op de middellange termijn kan de situatie wel eens
heel anders worden. Als de plannen voor het sluiten van
productiecapaciteit doorgaan, kan het huidige overschot bij een
toenemende groei van de economie en samengaande grotere vraag naar
energie, in snel tempo omslaan in schaarste.
Storingen
Tot slot is er iets te zeggen over de kwaliteit van de dienstverlening
van de energiebedrijven: die is niet best. Leveranciers zijn ook
slecht bereikbaar voor vragen. De afgelopen weken ontvangt
MKB-Nederland bovendien meer en meer klachten over stroomstoringen.
Blijkbaar resulteren hogere prijzen niet in een goede dienstverlening
en een hoge mate van zekerheid. Je zou juist verwachten dat
energiebedrijven er alles aan doen om een positief imago op te bouwen
bij de klant. Het is overigens opvallend dat de meeste storingen zich
voordoen op het moment dat de vraag naar energie groot is
(capaciteitsprobleem?). Maar ook op de momenten dat de leveranciers
hun stroom duur moeten inkopen op de stroombeurs, prijzen die ze niet
kunnen doorberekenen.
Alles bij elkaar genomen is het niet verwonderlijk dat MKB-Nederland
zeer ongerust is over de vrije energiemarkt. Het is opvallend dat
tegen de duidelijk zichtbare trend van traineren over de marktwerking,
prijsstijgingen, verminderde kwaliteit van dienstverlening en de
toename van het aantal storingen geen vuist wordt gemaakt. Het
ministerie van Economische Zaken en de toezichthouder (DTe) zijn
relatief afwachtend. MKB-Nederland zal echter op alle mogelijke
manieren aandacht blijven vragen voor deze problematiek.
Informatie: ing. H.H. de Groot