Woerden, 13 maart 2001
Maatschappelijke kosten overmatig alcoholgebruik
in 5 jaar met 17% gestegen
Overmatig alcoholgebruik kost de samenleving jaarlijks 5,68 miljard gulden.
In 1996 was dit nog 4,84 miljard. Dit is een stijging van 17%, waarin de
inflatie over deze periode is verwerkt. Vooral de kosten van misdrijven en
overtredingen waarbij alcohol in het spel is, zijn sterk gestegen. In 1996
bedroegen deze kosten 600 miljoen en in 2000 1854 miljoen, een stijging van
meer dan 200%. Belangrijkste trend: jeugdige en jongvolwassen drinkers
vormen een steeds zwaardere kostenpost. Dit blijkt uit onderzoek van KPMG,
Bureau Economische Argumentatie, dat is uitgevoerd in opdracht van het
Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ) en
Geestelijke Gezondheidszorg Nederland (GGZ Nederland). De door beide
instituten gevraagde extra investering van 32,7 miljoen levert volgens KPMG
een maatschappelijke opbrengst van 92,7 miljoen op.
Toename kosten gezondheidszorg en justitie; afname kosten productieverlies
Uit het onderzoek van KPMG blijkt dat de totale maatschappelijke kosten van
overmatig alcoholgebruik jaarlijks 5,6 miljard gulden bedragen. In 1996
voerde KPMG een vergelijkbaar onderzoek uit met als resultaat een
kostenraming van 4,8 miljard. De stijging bedraagt derhalve 17%.
De grootste kostenstijgingen zijn te zien bij de algemene gezondheidszorg
(1996: 100 miljoen; 2000: 253 miljoen; toename 153%) en bij de kosten die
ontstaan als gevolg van misdrijven en overtredingen onder invloed van
alcohol (1996: 0,6 miljard; 2000: 1,8 miljard; toename 208%).
Door de ruime arbeidsmarkt hebben in 2000 meer probleemdrinkers een baan dan
in 1996; het gevolg is dat de kosten van alcoholgerelateerd productieverlies
in 2000 3,4 miljard bedragen, 15% minder dan in 1996 (4 miljard). Het totale
productieverlies blijft echter groot door de optelsom van werkloosheid,
arbeidsongeschiktheid, ziekte en slechter presteren in relatie met overmatig
alcoholgebruik.
Opmerkelijk is dat de verslavingszorg voor de hulp aan mensen met
alcoholproblemen in 5 jaar tijd slechts 9 miljoen subsidie meer heeft
besteed (1996 140 miljoen; 2000: 149 miljoen;). Het bereik van deze vorm van
hulp is zeer beperkt (slechts 3 % van het aantal probleemdrinkers).
Belangrijkste trend: jeugdige en jongvolwassen drinkers zware kostenpost
In het onderzoek van KPMG wordt een aantal belangrijke trends beschreven die
aangeven dat intensivering van het alcoholpreventie en alcoholzorg
noodzakelijk is. De trends samengevat:
* Het aantal probleemdrinkers is hoog in Nederland: 1,1 miljoen mensen heeft
op enigerlei wijze problemen met alcoholhoudende drank. Steeds meer mensen
gaan drinken
* Jongeren gaan op steeds jongere leeftijd drinken. Eén op de 4 jongeren van
12 en 13 jaar en de meerderheid (60%) van de 14- en 15-jarigen zegt
regelmatig te drinken; 75% van de meisjes van 16 en 17 jaar drinkt, in 1990
was dit nog 60%
* Jongeren drinken veel; 10% van de 12- en 13-jarigen drinkt meer dan 5
glazen per keer; 5% drinkt meer dan 8 glazen per keer; onder de 16- en
17-jarigen betreft dat 30 % respectievelijk 20%. In 7 jaar tijd is het
aantal zware drinkers onder de 16- en 17-jarige jongens bijna verdubbeld:
1990: 16%; 1997: 28%. Van de jongvolwassen mannen tussen de 18 en 24 jaar is
volgens het CBS 40% een zware drinker.
* Uitgaande jongeren geven aan dat bij bijna driekwart van de
agressiedelicten alcohol in het spel is, waarvan een deel in combinatie met
drugsgebruik.
* In de Alcoholnota die door het kabinet aan de Tweede Kamer is aangeboden,
wordt overmatig alcoholgebruik verantwoordelijk geacht voor zo'n 3.000 tot
4.000 doden per jaar.
*
* Kosten alcoholvoorlichting al 10 jaar gelijk; kosten alcoholreclame bijna
verdrievoudigd
* KPMG geeft in haar onderzoek aan dat de investeringen in landelijke
alcoholvoorlichting de afgelopen 10 jaar ver achter gebleven zijn t.o.v. de
investeringen in reclame-uitgaven van de alcoholproducenten. In 1990
investeerde de alcoholbranche 82 miljoen gulden aan het inkopen van zendtijd
voor tv-reclame; in 1999 was dat jaarlijkse bedrag opgelopen tot 221
miljoen.
* De uitgaven voor de alcoholcampagne 'DRANK maakt meer kapot dan je lief
is' bedragen al 10 jaar 3,2 miljoen gulden per jaar.
* Extra subsidie van ruim 32 miljoen levert 90 miljoen op
* Het NIGZ en GGZ Nederland willen dat het ministerie van VWS 32,7 miljoen
per jaar extra besteedt aan voorlichting, vroegtijdige onderkenning
en -signalering en hulpverlening, vooral t.b.v. jeugdige probleemdrinkers.
KPMG heeft berekend dat tegenover deze extra uitgaven een maatschappelijke
opbrengst staat van 92,7 miljoen gulden.
* Het NIGZ wil 1,6 miljoen extra voor verbetering van het bereik van de
landelijke en regionale alcoholcampagnes; GGZ Nederland wil in totaal ruim
32 miljoen voor het bereiken van risicogroepen, voor uitbreiding van de
hulpverlening aan jonge probleemdrinkers en kinderen van ouders met
alcoholproblemen en voor de verbetering van de vroegtijdige onderkenning
en -signalering en het bereik van de ambulante verslavingszorg. Het kabinet
heeft aangegeven 20 miljoen voor alcoholzorg vrij te willen maken in de
voorjaarsbegroting.
* Aanvullend op de Alcoholnota van het kabinet heeft GGZ Nederland een
Actieplan Alcoholzorg opgesteld met als doel het bereik en de intensiteit
van de verslavingszorg en preventie voor probleemdrinkers en specifieke
risicogroepen te vergroten. Overigens is uit onderzoek bekend dat verhoging
van de alcoholprijs (accijns) in combinatie met intensieve voorlichting en
beperking van de beschikbaarheid het krachtigste wapen is tegen overmatig
alcoholgebruik.
*
*
* Noot voor de pers:
* Voor meer informatie over het onderzoek kunt u contact opnemen met:
*
* Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ)
* Drs. J.A.J. Krosse, directeur 0348 - 437 600
* Ir. W.E. van Dalen, alcoholcampagneleider 0348 -437 639
* Drs. R.H.C. Jas, beleidsmedewerker communicatie 0348 - 437 619
*
* Geestelijke Gezondheidszorg Nederland (GGZ Nederland)
* Dr. F.H.R. Leenders, directeur 030 - 287 33 88
* Mevr. M. van Minnen, beleidsmedewerker communicatie 030 - 287 33 88
Het KPMG rapport is integraal via de volgende websites te downloaden:
www.nigz.nl, www.alcoholvoorlichting.nl, www.ggznederland.nl (tevens
rapport Actieplan Alcoholzorg GGZ Nederland), www.kpmg.nl/bea