Den Haag, 13 maart 2001
HOOFDPUNTEN UIT DE BIJDRAGE VAN JET BUSSEMAKER (PVDA) AAN HET PLENAIR DEBAT
OVER DE WET ARBEID EN ZORG
Nederland loopt nog altijd achter in Europa als het gaat om gelijke kansen
voor mannen en vrouwen, vooral met het oog op de combinatie van arbeid en
zorg. Alleen met deeltijdarbeid lopen we voorop. De nieuwe Wet arbeid en
zorg zet nu een kleine stap vooruit, maar blijft nog erg magertjes. Het
combineren van arbeid en zorg is uitermate belangrijk, maar dan moeten wel
de condities aanwezig zijn om dat te doen. Het ontbreekt in de wet
bijvoorbeeld aan een integrale aanpak, zo is er bijvoorbeeld geen visie op
langdurend zorgverlof. Arbeidsparticipatie is van groot belang, maar
betaalde arbeid is niet zaligmakend. Onbetaalde arbeid (zoals zorgtaken en
vrijwilligerswerk) is van onschatbare waarde voor de samenleving en dient
gewaardeerd te worden. In dit kader past ook het Handvest voor Mantelzorgers
dat onze fractie gisteren presenteerde. Vrijwillige solidariteit moet wel
worden ondersteund door geïnstitutionaliseerde solidariteit. Het is daarom
belangrijk dat mantelzorg te combineren is met betaalde arbeid. Mensen die
bijvoorbeeld voor hun ernstig zieke naasten zorgen blijken vaak gedwongen
hun baan op te zeggen. Wij pleiten daarom voor een recht op langdurend
verlof.
Het ontbreekt in de Wet arbeid en zorg ook aan coherentie in de
financiering, de regering kiest ervoor de diverse verlofvormen steeds anders
te financieren. De PvdA-fractie ziet, met het oog op de realiteit van een
toekomst waarin steeds meer mannen en vrouwen arbeid en zorg willen
combineren, meer in een financieringssysteem waarin overheid, werkgevers en
werknemers geld storten. Zo ontstaat een Arbeid en Zorgfonds naar voorbeeld
van het Algemeen Werkloosheidsfonds. Dit systeem spreidt de risico's en
combineert individuele met collectieve verantwoordelijkheid.
Ten aanzien van de verschillende verlofsoorten hebben wij de volgende punten
en aanmerkingen:
- Zwangerschapsverlof voor zelfstandigen is nog steeds niet goed geregeld,
zij zijn afhankelijk van het winstinkomen van het voorafgaande jaar. Wij
hechten aan een voor alle beroepsgroepen dekkend stelsel.
- Met betrekking tot adoptieverlof pleiten wij voor 4 weken betaald verlof
per ouder, de 3 weken die de regering voorstelt is erg zuinig, juist omdat
er zo lang op gewacht is.
- Het kraamverlof kent nu 2 aaneengesloten dagen; dit is nadelig voor
deeltijders. Wij pleiten voor 5 werkdagen. Mogelijkheden tot financiering
hiervan liggen bij het genoemde Arbeid en Zorgfonds.
- Het 10-daags zorgverlof kent nu slechts een kleine kring van
rechthebbenden: de inwonende kinderen en de partner. Wij zouden dit graag
uitgebreid zien naar uitwonende kinderen en (schoon)ouders, de kosten
hiervan zijn beperkt (25 miljoen gulden), maar de maatschappelijke betekenis
is erg groot. Alleenstaande ouders hebben slechts recht op 10 dagen
zorgverlof terwijl ouderparen elk 10 dagen hebben. Met D66 stellen wij in
een amendement voor om alleenstaande ouders 15 dagen zorgverlof toe te
kennen.
- Ons grootste bezwaar ten aanzien van het ouderschapsverlof zoals de
regering voorstelt is dat dit onbetaald blijft. Het is de vraag of de
fiscale afdrachtskorting het gewenste effect zal hebben. Het zou beter zijn
om op termijn een zorgverzekering te creëren waaronder ook ouderschapsverlof
kan vallen.
- De Wet op de loopbaanonderbreking kent teveel restricties en bepalingen
waardoor er sprake is van een forse onderbesteding; van de beschikbare 50
miljoen wordt nog geen 10 miljoen opgemaakt! Deze wet moet flexibeler
toegepast worden.
- Uit onderzoek van het SCP bleek onlangs dat er grote behoefte is aan
betaald langdurend zorgverlof, van groot belang voor mantelzorgers. Dit is
nu in de wet niet opgenomen. Wij overwegen een motie voor te leggen over hoe
het langdurend verlof er uit zou kunnen zien. Het gaat dan om een
individueel recht en te denken valt aan doorbetaling van 80 of 100% van het
minimumloon.
Voor nadere informatie: Jet Bussemaker 070-318 2767