MKB Nieuws, bericht
03-04-2001
MKB-Nederland wil nieuw wao-stelsel
Er moet een nieuw WAO-stelsel komen, dat onderscheid maakt naar
oorzaken van arbeidsongeschiktheid, sectoren en bedrijfsgrootte.
Werknemers moeten meer (financiële) prikkels krijgen om hun terugkeer
in het arbeidsproces te bespoedigen, en zich daar meer
verantwoordelijk voor voelen. Dat zijn de hoofdlijnen van de
voorstellen die MKB-Nederland doet voor een stelselwijziging in de
WAO, beschreven in deel twee van de de op 3 april gepresenteerde nota
"WAO. Toetsingskader voor Donner". In deel één staat stap-voor-stap
hoe het eerste ziektejaar-proces van preventie, ziekmelding en
begeleiding en reïntegratie er uit ziet, op microniveau, in de
onderneming zelf.
De belangrijkste conclusie die na de beschrijving van het eerste
ziektejaar opvalt, is dat de verantwoordelijkheidsverdeling tussen
werkgever, werknemer, arbodienst en uitvoeringsinstelling (uvi) flink
uit balans is. Alleen de ondernemer heeft belang bij een spoedige
terugkeer van de zieke werknemer in het arbeidsproces: vanuit de
optiek van de personeelsvoorziening, en omdat bij hem eenzijdig
(financiële) prikkels zijn neergelegd. Tegelijkertijd heeft de
werkgever juist weinig mogelijkheden dit proces te beïnvloeden. De
oorzaken van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid zijn vaak
niet-arbeidsgebonden. Daarnaast is hij voor de reïntegratie en
begeleiding van zijn zieke werknemer afhankelijk van de inspanningen
van de arbodienst en de uvi.
Onevenwichtig
Kortom: het huidige stelsel is zeer onevenwichtig en toe aan
bijstelling. De nota van MKB-Nederland doet daar een aantal concrete
voorstellen voor, gebaseerd op de dagelijkse praktijk in de
onderneming. De door de regering ingestelde commissie Donner doet
momenteel onderzoek naar de toekomst van
arbeidsongeschiktheidsregelingen. Dit toetsingskader laat duidelijk
zien op welke criteria toekomstige stelselwijzigingen gebaseerd moeten
zijn, willen ze een positief effect hebben.
Het uitgangspunt dat de WAO openstaat voor werknemers die medisch
objectief gezien niet meer kunnen deelnemen aan het arbeidsproces,
geldt niet meer. Zo langzamerhand is deze
arbeidsongeschiktheidsverzekering verworden tot een uitvalsbasis voor
een mix van medische, maatschappelijke (reorganisaties) en sociale
en/of privé-problemen (arbeidsconflicten). Bij preventie ligt
uiteraard de nadruk op het eerste ziektejaar, daarnaast zijn echter
fundamentele maatregelen nodig om echt iets te doen aan de almaar
stijgende WAO-instroom.
Cijfermateriaal toont aan dat de meeste WAO\'ers afkomstig zijn uit de
onderwijs-, de zorgsector en de uitzendbranche. MKB-Nederland pleit
voor de ontwikkeling van een sectorspecifieke aanpak, met bijbehorende
arboconvenanten. Meer maatwerk dus. Onderscheid naar bedrijfsgrootte
in toekomstige wet- en regelgeving is ook op zijn plaats. In het
midden- en kleinbedrijf is het ziekteverzuim en de WAO-instroom
beduidend lager dan in het grootbedrijf. In de financiering van de
WAO-fondsen wordt daar nu nauwelijks rekening mee gehouden. Het
vermoeden bestaat dat kleine bedrijven zo meebetalen aan de grotere
WAO-instroom elders. Door bij de premieheffing meer categorieën in te
voeren dan de huidige 15- en 15+, wordt meer transparantie bereikt en
meer recht gedaan aan de verhouding WAO-instroom en bedrijfsgrootte.
Psychise klachten
Psychische klachten zijn in een derde van de gevallen de veroorzakers
van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid. Omdat het hier een
specifieke groep met specifieke klachten betreft, is een specifieke
behandeling gerechtvaardigd om deze groep te behoeden voor de WAO. Zo
zou er een ander keuringsregime moeten gelden, met frequentere
(her-)keuringen. Ook moeten de mogelijkheden om op
arbeidstherapeutische basis aan de slag te gaan worden vergroot. De
Pemba-wetgeving legt werkgevers in alle gevallen een boete op als hun
werknemer in de WAO komt, ongeacht de oorzaak. Om aan deze
onrechtvaardigheid een eind te maken, stelt MKB-Nederland voor een
splitsing te maken in arbeidsgerelateerde en niet-arbeidsgerelateerde
uitval. Daarnaast moet ook in het publieke stelsel het mogelijk worden
de schadelast WAO te verhalen op een tot schadevergoeding verplichte
derde, als deze de veroorzaaker is van de arbeidsongeschiktheid. Door
private verzekeringsvormen te introduceren, gaat de werknemer
mee-financieren bij verzuim door privé-omstandigheden.
Bovenwettelijke uitkeringen, aanvullingen tot honderd procent, zorgen
ervoor dat de werknemer financieel geen prikkels krijgt als hij
uitvalt. CAO-partijen zullen hier nieuwe afspraken over moeten maken.
Een idee is het principe van de glijdende schaal te introduceren.
Informatie: mw drs K. Kuiper