Terughoudendheid kenmerkt toekomstig beleid Oosterhout
Perspectiefnota: verantwoord omgaan met ruimte nieuw beleid
Ondanks een aantal financiële meevallers zal het beleid van de
gemeente Oosterhout zich ook in 2002 kenmerken door terughoudendheid.
Met ruimte voor nieuw beleid, zowel in de begroting als bij de
investeringen, zal verantwoord worden omgegaan. Door de uitvoering van
de ombuigingsoperatie "Basis in balans" lijken inkomsten en uitgaven
van de gemeente op termijn weer met elkaar in evenwicht te komen, maar
dat is geen reden de teugels te laten vieren.
Dat is, kort samengevat, de boodschap die burgemeester en wethouders
uitspreken in de perspectiefnota "De balans bewaren". De
perspectiefnota geldt als leidraad voor het opstellen van de
ontwerp-begroting 2002. In de perspectiefnota wordt tenslotte een
aantal beleidsuitgangspunten voor het financieel beleid van de
gemeente vastgelegd. In hun voorstel aan de gemeenteraad geven b. en
w. aan dat de perspectiefnota voortbouwt op de basis die met de
ombuigingsoperatie is gelegd: een sober financieel beleid, met
duidelijke afspraken en een - financieel en beleidsmatig - verantwoord
ontwikkelingsperspectief.
In de nota geven b. en w. aan wat de ruimte is voor nieuw beleid in de
begroting 2002 en voor (nieuwe) investeringen. De ruimte in de
begroting heeft een structureel - ieder jaar terugkerend - karakter,
bij investeringen gaat het om eenmalige bijdragen. Daarnaast schetsen
b. en w. aan de hand van themas de ontwikkelingen waarmee de gemeente
Oosterhout rekening dient te houden. Bij al die ontwikkelingen is
steeds de stelregel gehanteerd dat er alleen sprake kan zijn van extra
financiële middelen als het gaat om écht nieuw beleid. Alle andere
ontwikkelingen moeten binnen bestaande budgetten worden opgevangen.
Beleidsontwikkelingen
Aan de hand van de vijf themas die ook zijn gebruikt bij het opstellen
van het Meerjarenbeleidsplan en het politiek akkoord 2000-2002, geven
b. en w. aan dat ze verwachten voor 2002 te moeten inspelen op een
aantal ontwikkelingen.
Woonomgeving
* buurtbeheer (investeren in reconstructie Slotjes-Midden,
buurtbeheer Beemdenbuurt en brede evaluatie);
* investering in versterken groen in de binnenstad, conform het
rapport Buijs en Van der Vliet;
* versterken ecologische structuur Warandegebied;
* herijking integraal veiligheidsbeleid;
* opstellen en uitwerken verkeersveiligheidsplan;
* extra capaciteit voor handhaving.
Werk en inkomen
* opstellen economisch actieplan;
* revitalisering bedrijventerrein Vijf Eiken;
* herijken en uitwerken toeristisch beleid;
* bij werkgelegenheid verschuiven van aandacht van uitstroom naar
sociale activering;
* definitieve vormgeving Centrum voor Werk en Inkomen.
Stedelijke ontwikkeling
* opstellen uitvoeringsprogramma Stadsvisie;
* mogelijkheid tot financieel "aanjagen" binnenstedelijke projecten;
* besluitvorming over voortzetting Zwaaikom-project;
* uitvoering Vrachelen 3 binnen door de Raad van State aangegeven
grenzen;
* in tijd naar voren halen reconstructie Markt (in 2002).
Voorzieningen
* opstellen en uitwerken masterplan ouderen;
* opstellen en uitwerken nota cultuurbeleid;
* actualisering en uitvoering nota jeugdbeleid;
* afspraken over invoering brede school;
* nieuwbouw OBS Loevenstein op locatie Slotjesveld;
* voortzetten beleid twee-onder-één-kapconstructies basisonderwijs;
* bevorderen breedtesport.
Dienstverlening
* uitvoering herstart ambtelijke organisatie;
* opknapbeurt stadhuis (licht, lucht en leidingen);
* versterken aantrekkelijkheid gemeente als werkgever;
* verbeteren van bedrijfsvoering, oplossen acute knelpunten;
* extra aandacht voor nieuwe media.
Rekeningresultaat
De financiële positie van Oosterhout wordt mede bepaald door het
rekeningresultaat over 2000: de vergelijking van de begroting voor dat
jaar met de daadwerkelijke uitvoering daarvan. Voorzover nu bekend,
zal het rekeningresultaat over 2000 iets gunstiger zijn dan eind vorig
jaar, bij de laatste bestuursrapportage, was verwacht. In die
rapportage is een voordelig resultaat van 0,2 miljoen ( 0,09 miljoen)
voorspeld, waar de begroting, na de vaststelling van "Basis in
balans", nog uitging van een tekort van 2,7 miljoen ( 1,23 miljoen).
B. en w. wijzen voor deze ontwikkeling vier oorzaken aan: de
nadrukkelijke sturing van het college op het beheersen van de
uitgaven, het feit dat "Basis in balans" zijn schaduw vooruit geworpen
heeft, te optimistische inschatting van voorgenomen investeringen en
de voorspoedige economische ontwikkeling. Dit laatste vertaalde zich
in hogere opbrengsten uit het gemeentefonds en bouwleges en lagere
uitgaven voor bijstand en rente.
Vertaling ontwikkelingen naar begroting 2002
In de begroting voor 2002 is een bedrag van 600.000 ( 272.268)
opgenomen voor nieuw beleid. Nieuw beleid met een structureel karakter
zal, als het niet binnen bestaande budgetten kan worden opgevangen,
dus vanuit dit bedrag gefinancierd moeten worden. Feitelijk blijft er
van dit bedrag echter nog maar
300.000 ( 136.134), als bedacht wordt dat de raad inmiddels heeft
besloten extra middelen in te zetten voor het Filmtheater ( 50.000) en
het college de raad een voorstel zal doen over de toekomst van het
streekarchief (stijging exploitatielasten van 250.000). Het resterende
bedrag willen b. en w. inzetten voor:
* extra capaciteit voor handhaving;
* versterken aantrekkelijkheid gemeente als werkgever;
* verbeteren van bedrijfsvoering, oplossen acute knelpunten.
Het college heeft aan deze drie speerpunten nog geen prijskaartje
gehangen. Dat zal pas gebeuren bij het opstellen van de
ontwerp-begroting voor 2002.
Overigens merken b. en w. op dat de ruimte voor nieuw beleid in de
begroting voor 2002 kan toenemen, als blijkt dat de structurele
financiële positie van Oosterhout zich, als gevolg van meevallende
inkomsten, gunstiger ontwikkelt dan nu wordt verwacht. Afspraak is dat
dan de helft wordt ingezet voor terugdringing van het voor 2002
voorziene tekort van 1,1 miljoen ( 0,5 miljoen) en de andere helft
voor nieuw beleid.
Vertaling ontwikkelingen naar investeringen, opbouw reserves
Op het gebied van investeringen (eenmalige uitgaven) hebben
burgemeester en wethouders eerst geïnventariseerd hoeveel geld de
gemeente als reserve op de bank heeft staan. Al met al komt het
college dan, na afronding van de verkoop van de Intergas-aandelen, op
een bedrag van 149 miljoen ( 67,6 miljoen). Dit bedrag is opgebouwd
uit de reserve algemene doeleinden, de saldireserve (waarin ook is
verwerkt een deel van de opbrengsten van de grondverkoop) en de
verkoop van de aandelen Intergas.
Burgemeester en wethouders stellen nu voor deze reserves als volgt
opnieuw te verdelen:
* een algemene reserve van 20 miljoen ( 9,1 miljoen), bedoeld om de
continuïteit van de gemeentelijke bedrijfsvoering te waarborgen.
Deze reserve heeft een bufferfunctie en mag daarom nooit lager
zijn dan 15 miljoen;
* een financieringsreserve van 60 miljoen ( 27,2 miljoen). Dit
bedrag komt ongeveer overeen met de opbrengst van de verkoop van
de aandelen Intergas. Deze reserve is niet vrij besteedbaar. Deze
reserve wordt ingezet om het wegvallen van het Intergas-dividend
op te vangen en voor het intern financieren van activa. Dat
betekent dat voor dit laatste doel niet op de kapitaalmarkt hoeft
te worden geleend;
* een vrije reserve van 69 miljoen ( 31,3 miljoen). Deze reserve is
in beginsel vrij besteedbaar, met dien verstande dat hiervan een
bedrag van 27,5 miljoen moet worden aangewend ter dekking van
investeringen die in het bestaande investeringsplan zijn
opgenomen, maar waarvoor dekking ontbreekt. Daarna resteert nog
een bedrag van 41,5 miljoen ( 18,8 miljoen).
Vertaling ontwikkelingen naar investeringen, bestemming vrije reserve
Een deel van de vrije reserve moeten b. en w. dus bestemmen voor
investeringen die al in het bestaande investeringsplan zijn opgenomen.
Het gaat dan om investeringen die geen vervolgkosten met zich
meebrengen:
* Reconstructie Bredaseweg Zuid: 6,5 miljoen
* Herinrichting Markt, inclusief fietsenstalling: 4,0 miljoen
* Wegconstructie Statendam: 2,5 miljoen
* Dijkverbetering Wilhelminakanaal: 1,0 miljoen
* Huisvesting scholen Santrijn: 4,5 miljoen
* Stadhouderslaan: 4,2 miljoen
* Verbouwing Stadhuis: 5,0 miljoen
Van het bedrag van 41,5 miljoen dat dan nog overblijft, willen b. en
w. een gedeelte bestemmen voor:
* reconstructie Slotjes-Midden;
* opknapbeurt stadhuis (licht, lucht en leidingen);
* versterken groen in centrum;
* herstart ambtelijke organisatie;
* binnenstadsprojecten.
Gezien het karakter van de perspectiefnota - leidraad voor de
opstelling van de begroting 2002 - hebben b. en w. besloten deze
claims voor nieuw beleid nog niet in bedragen te vertalen.
Overigens is met deze beleidsvoornemens de vrije reserve niet geheel
bestemd. Dat is een bewuste keuze, die is ingegeven door twee
argumenten:
* De gemeenteraadsverkiezingen van 2002 zullen leiden tot een nieuwe
politiek akkoord, waarbij de ruimte moet bestaan ook op het gebied
van investeringen nieuw beleid te ontwikkelen.
* Op de middellange termijn staat Oosterhout nog een aantal, vrijwel
onontkoombare, investeringen te wachten, onder andere rond de
toekomst van het stadhuis en de verdere uitwerking van het
toekomstperspectief voor Oosterhout, zoals vastgelegd in de
Stadsvisie.
Afweging met "Basis in balans"
In het voorstel aan de gemeenteraad schrijven b. en w. dat zich met de
perspectiefnota de paradox voordoet dat Oosterhout aan de ene kant
moet blijven werken aan het oplossen van een structureel financieel
tekort, terwijl ze aan de andere kant beschikt over een aanzienlijk
vrij te besteden reserve. Dat betekent dat de verleiding kan bestaan
om (delen van) die reserve structureel in te zetten ter terugdringing
van dat tekort en/of het ongedaan maken van ombuigingen uit "Basis in
balans".
Het college is van mening dat dat geen goede aanpak zou zijn.
"Uitgangspunt van de ombuigingsoperatie is het structureel in
evenwicht brengen van gemeentelijke uitgaven en inkomsten. Die opgave
staat voor het college nog steeds overeind", aldus b. en w. "Door
vanuit de reserve structureel middelen aan de inkomstenkant toe te
voegen, wordt deze opgave weliswaar vereenvoudigd, maar dat gebeurt
dan wel op een kunstmatige manier. Hiermee wordt de kernopgave van
Basis in Balans - de tering naar de nering zetten - geweld aangedaan
en worden bovendien de structurele financiële problemen van de
gemeente Oosterhout verbloemd".
Procedure
De perspectiefnota zal donderdag 18 april behandeld worden in een
gecombineerde vergadering van de commissies Algemene Zaken en
Middelen. Vaststelling door de gemeenteraad staat geagendeerd voor de
vergadering van 29 mei.
Oosterhout, 2 april 2001