Wetsvoorstel euthanasie principiële breuk met het verleden
De CDA-Eerste Kamerfractie vindt dat het euthanasiewetsvoorstel van het kabinet een van de fundamenten van de rechtsorde, namelijk de taak van de overheid het leven te beschermen, aantast. Het CDA komt tot deze conclusie omdat er een wettelijke strafuitsluitingsgrond wordt voorgesteld en omdat de huidige adviserende rol van de toetsingscommissies wordt omgezet in een zelfstandige beslissingsbevoegdheid. Bij een positief oordeel van deze commissies is de zaak afgedaan, het Openbaar Ministerie (OM) komt er niet meer aan te pas, laat staan de rechter. "Juist op deze twee punten vindt een principiële breuk met het verleden plaats," aldus CDA-woordvoerder Yvonne Timmerman-Buck hedenavond tijdens haar bijdrage aan het debat over het wetsvoorstel Toetsing Levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding.
Het CDA begrijpt niet waarom het paarse kabinet nu met een nieuw
wetsvoorstel komt. Het tweede jaarverslag van de toetsingscommissies en de
algemene evaluatie van de toetsingscommissies is namelijk niet afgewacht
terwijl het kabinet in 1998 nog concludeerde dat de lage meldingsbereidheid
van artsen geen versoepeling van de wet rechtvaardigde. Sindsdien is het
aantal meldingen alleen nog maar verder gedaald.
Hoofdbezwaren
"De CDA-fractie is ertegen dat door het creëren van een wettelijke
strafuitsluitingsgrond het principiële uitgangspunt nee, tenzij wordt
veranderd in ja, mits. Hierdoor dreigt euthanasie een behandeloptie te
worden in plaats van een uitzondering die het normatieve uitgangspunt van
beschermwaardigheid van leven bevestigt.(...) Het risico wordt vergroot op een
cultuur waarin artsen zich moeten verantwoorden voor hun beslissing om het
verzoek om euthanasie niet in te willigen en waarin patiënten zich moeten
verantwoorden niet te kiezen voor euthanasie."
Het tweede hoofdbezwaar van de senaatsfractie betreft de
beslissingsbevoegdheid van de toetsingscommissies. "De instantie in dit land
die het doden van een patiënt, ook al is dit op eigen verzoek, toetst zal
geen overheidsorgaan zijn dat in voorkomende gevallen de weg bewandelt naar
de rechter maar een lekencommissie van drie mensen, hoe integer deze mensen
hun werk ook verrichten. Daarmee wordt een fundament van de rechtsstaat
aangetast."
Rechtszekerheid artsen niet vergroot
CDA-woordvoerder Yvonne Timmerman-Buck zet grote vraagtekens bij de
rechtsgrond van het wetsvoorstel. Onze stellige overtuiging is dat de
rechtszekerheid voor artsen met dit wetsvoorstel niet gegeven is noch dat de
rechtszekerheid zal toenemen. Voor de rechtszekerheid van de arts mag diens
meldingsbereidheid als een graadmeter worden beschouwd." Zij constateert
echter dat de meldingsbereidheid na de instelling van de toetsingscommissies
alleen maar verder is afgenomen. Het kabinet begeeft zich door het verder
opwaarderen van de rol van deze commissies in een klem. Het Eerste Kamerlid
vraagt zich af wel percentage meldingsbereidheid het kabinet onaanvaardbaar
laag vindt.
Positie wilsonbekwamen
Het CDA is tegen de wettelijke verankering van de wilsverklaring bij
wilsonbekwamen. "Vrijwel alles wordt in de beoordelingsruimte van de
toetsingscommissies geplaatst. Uitgegaan wordt van een sociale context, van
een huisarts die weet heeft van het euthanasieverzoek, van familie en
naasten die de wilsverklaring mogelijk kunnen verduidelijken of bevestigen.
Die context hoeft er echter niet altijd te zijn. Tot hoever de
inspanningsverplichtingen van de arts moeten strekken wordt niet duidelijk.
Wettelijk wordt geen duidelijkheid geschapen. Hoezo rechtszekerheid voor
artsen, hoezo rechtszekerheid voor patiënten? Gelet op het feit dat het OM
op afstand staat is het onbegrijpelijk dat de overheid juist bij deze
wilsonbekwamen haar verantwoordelijkheid niet draagt."
Palliatieve zorg
De CDA-Eerste Kamerfractie pleit in het debat voor hoogwaardige palliatieve
zorg. "Hoogwaardige palliatieve zorg behoort niet beschouwd te worden als
alternatief voor euthanasie, zelfs niet als voorstadium van euthanasie, maar
als wezenlijk deel van de opdracht van de overheid. Gegarandeerde
hoogwaardige palliatieve zorg, ook in thuissituaties waar euthanasie het
meest voorkomt, en opheffing van financiële obstakels bij de hospice-zorg is
dus vereist. Kan de regering dit toezeggen?," aldus Yvonne Timmerman-Buck.
Gewetensbezwaarde artsen en verpleegkundigen
De christen-democraten zijn tenslotte van mening dat de ministers Borst en
Korthals tegemoet moeten komen aan de gewetensbezwaren van artsen en
verpleegkundigen door het opnemen van een artikel in de wet dan wel door een
Wet Gewetensbezwaarden Gezondheidszorg.