Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu

Bilthoven, 13 april 2001

Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening beschermt landschap onvoldoende

Bij continuering van de huidige trends gaat in de periode tot 2020 door verstedelijking ruim 20% van de waardevolle landschappen verloren. Met name landschappen in de Noordvleugel van de Randstad en in de provincie Utrecht staan onder grote druk. Zonder aanvullend beleid worden met de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening de waardevolle landschappen in Nederland vooralsnog onvoldoende beschermd tegen de oprukkende verstedelijking.

Dit is de hoofdconclusie uit het vandaag verschenen rapport "Who is afraid of red, green and blue?". In dit rapport presenteert het Milieu- en Natuurplanbureau (RIVM/DLO) de uitkomsten van de effectentoets van de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening. Met het rapport wordt beoogd een inhoudelijke bijdrage te leveren aan de politieke discussie over de ruimtelijke inrichting van Nederland.

Het kabinet stelt in de Vijfde Nota doelen voor het behoud van landschap en introduceert onder meer het instrument 'groene contouren'. Er worden vooralsnog echter weinig waardevolle landschappen in de groene contouren opgenomen. De Nationale Landschappen die aanvullend op het contourenbeleid worden voorgesteld, zijn nog te vaag om te kunnen beoordelen of de aangekondigde combinatie van beschermen en ontwikkelen van landschapswaarden werkt. Om de bebouwing zoveel mogelijk te concentreren in en nabij het bestaande bebouwde gebied, introduceert de Vijfde Nota de 'rode contouren'. De vrijheden die gemeenten hebben bij de vaststelling van strakke of ruime rode contouren zijn echter groot, waardoor het onzeker is of deze rode contouren ook bijdragen aan de bescherming van het landschap.

Belangrijk voor de kwaliteit van natuur en landschap is de ruimtelijke schaal en ruimtelijke samenhang. Zo vraagt het behoud van grote open landschappen om keuzen die het lokale en soms ook het regionale niveau overstijgen. De Vijfde Nota laat de inkleuring van de rode en groene contouren echter over aan provincies en gemeenten. Daarmee trekt de Vijfde Nota een zware wissel op de verantwoordelijkheid van deze overheden voor de bescherming van natuur en landschap. Helderheid van de op nationaal niveau aan te geven randvoorwaarden is daarom van groot belang.

Het rapport geeft ook een beoordeling van de effecten van de Vijfde Nota op natuur, recreatie, milieu, bereikbaarheid en veiligheid in relatie tot water. De samenvatting van het rapport, met de conclusies van de volledige effectentoets is ook op internet te vinden: www.rivm.nl. Via deze site is ook het volledige rapport te downloaden.

Bel voorlichting voor nadere informatie: tel 030- 274 3005

Het rapport kan worden besteld bij: Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
Fax ++ 31 30 2744404
E-mail info.reports@rivm.nl
Vermeld altijd het RIVM-rapportnummer 711931 005