Voedingscentrum
Vragen over Mond- en klauwzeer
Sinds 21 maart heerst mond- en klauwzeer (MKZ) in Nederland. Onder
koeien, varkens, schapen, geiten en herten is de ziekte enorm
besmettelijk. Omdat de ziekte in Nederland bijna nooit meer voorkwam
is het vee er niet meer immuun voor. Het vee werd ook al 10 jaar niet
meer ingeënt tegen deze ziekte. Met name voor koeien is de ziekte
hevig; al sterven ze er in het algemeen niet aan. Ook schapen, geiten,
herten en varkens kunnen de ziekte oplopen. Paarden, pluimvee, honden
en katten hebben er geen last van, maar kunnen (net als mensen) de
ziekte eventueel wel verspreiden. De strijd tegen MKZ is uiteraard een
strijd tegen dierenleed, maar nog meer een strijd om economische
belangen. De volksgezondheid is niet in het geding. Momenteel spelen
er enerzijds versoepelingen in de maatregelen, maar anderzijds is de
dreiging nog erg groot dat de ziekte zich verder uitbreidt en moet er
soms weer een versoepeling worden teruggefloten.
Is het MKZ-virus gevaarlijk voor mij?
Vanuit de literatuur zijn in principe geen gevallen bekend dat mensen
MKZ kunnen krijgen. In principe, want er zijn enkele uitzonderlijke
situaties bekend dat mensen er lichte ziekteverschijnselen van kregen.
Bijvoorbeeld na het drinken van rauwe melk van een duidelijk zieke
koe. Gelukkig komt dat in de praktijk niet voor. Een zieke koe wordt
niet gemolken, maar af gemaakt. In de winkel staat geen rauwe melk.
Onze dagverse melk is altijd gepasteuriseerd en dat doodt het virus.
Voor de zekerheid wordt de melk die uit een gebied rondom een
MKZ-geval komt, extra behandeld.
Op enkele boerderijen wordt wel melk verkocht en andere
zuivelproducten. Boerenkaas komt in de winkel en is gemaakt van rauwe
melk. Ook voor die producten waarschuwen we niet. Melk van zieke
dieren wordt voor die producten niet gebruikt. Dat zou de ziekte
kunnen verspreiden onder het vee. Boeren die zelf zuivelproducten
maken anders dan consumptiemelk of kaas hebben in het algemeen ook
apparatuur om hun melk te verhitten (een pasteur).
Vlees wordt over het algemeen ook niet rauw gegeten. Bovendien zijn de
delen die de besmetting dragen over het algemeen geen
consumentenproducten.
Maar, laat er geen misverstand over zijn, wij krijgen geen vlees van
dieren die ziek zijn van MKZ en geen melk van MKZ-koeien. Door de
ernst van de ziekte en de enorme besmettelijkheid zal iedereen die
maar vermoedt dat MKZ in het spel is dit melden, waarna de maatregelen
overweldigend zijn. In een wijde kring worden alle dieren gedood en
afgevoerd en niet meer gebruikt voor consumptie.
Wat houdt het MKZ-beleid in?
Het daadkrachtige beleid tegen MKZ is niet om u te beschermen, maar om
de dieren te beschermen die nog niet ziek zijn. Dat beleid merken we
bij het overschrijden van grenzen. Niet alleen de landsgrenzen maar
ook grenzen van gebieden in Nederland. Het liefst zou men elke
verplaatsing van mens en dier stil leggen. In de eerste dagen kwam het
daar bijna op neer, maar de nadelen van zon beleid worden al snel
groter dan de voordelen. Nederland is daarop in stukken verdeeld, al
naar gelang het voorkomen van MKZ. Omdat het grootste deel van
Nederland nog vrij is van MKZ kan de voorziening van vlees en melk op
peil blijven.
Ik ga binnenkort naar het buitenland. Mag ik dierlijke producten
meenemen?
Bij het overschrijden van landsgrenzen, zowel Nederland in als
Nederland uit, was aanvankelijk de jacht op alles wat dierlijk was.
Menig lunchpakketje ging daardoor verloren. Momenteel is de aandacht
nog steeds gericht op alles wat met vlees en melk te maken heeft, maar
wel met het onderscheid dat producten die duidelijk een behandeling
hebben gehad waar het virus door gedood wordt, vrij zijn. Het virus
kan niet tegen hoge temperaturen, dus alles wat gesteriliseerd is of
gepasteuriseerd. Blikken melkpoeder zijn duidelijk veilig op dit punt.
Alles in blik of pot mag, dagverse zuivel en boerenkaas kunnen
tegengehouden worden, hoewel kaas over het algemeen wordt doorgelaten.
Houdbare melk mag wel.
Bij het vleesassortiment kunnen er twijfelgevallen zijn, omdat sommige
traditionele worsttypes zonder verhitting zijn gemaakt. U begrijpt dat
bij twijfel de controleambtenaar geen risico wil nemen: vleeswaren,
zoals worst en ham, kan tegengehouden worden. Vers vlees mag in ieder
geval niet.
Kan ik in het buitenland vlees- en zuivelproducten gebruiken?
In enkele landen van Europa en buiten Europa kan ook MKZ voorkomen.
Hoewel buiten Europa het beleid iets kan verschillen van zoals het
hier gaat, kan ook daar zonder huiver voor je eigen gezondheid gebruik
gemaakt worden van dierlijke producten. Zoals in het algemeen al
geldt, geldt ook in een gebied met MKZ: vermijd rauw vlees en rauwe
melk.
Meer informatie?
Voor vragen over MKZ of voor andere voedingsvragen kunt u terecht bij
de Voedingstelefoon:
(070) 306 88 10 (op werkdagen van 12 tot 16 uur); e-mail:
voedingscentrum@vc.agro.nl
Veel informatie is ook te vinden op de website van het ministerie van
LNV