Mosterd tijdens debat Vuurwerkramp: verantwoordelijkheid nemen moet heel
gewoon zijn
"Verantwoordelijkheid nemen moet heel gewoon zijn is een stelling die mijn
fractie wil verdedigen." Dit zei Tweede Kamerfractiewoordvoerder Aart
Mosterd tijdens het plenair debat over de vuurwerkramp in Enschede. "Wanneer
er na de ramp in Culemborg in 1991 een TNO rapport verschijnt met duidelijke
waarschuwingen voor de veiligheid elders in Nederland moet het
- heel gewoon zijn dat de inspectie voor het brandweer die kennis doorstuurt
naar de verantwoordelijke bewindslieden op Binnenlandse Zaken en naar de
gemeenten via een klemmende waarschuwingsbrief,
- heel gewoon zijn dat defensie zijn wettelijke controle taak waarmaakt,
verscherpt en daartoe de minister inlicht,
- heel gewoon zijn dat het ministerie van VROM zelf of in samenwerking met
Binnenlandse Zaken tot aangepaste regelgeving komt.
Aangezien niet één van deze heel gewone acties is ondernomen, zou het naar
de mening van de CDA-fractie heel ongewoon zijn wanneer tegen geen van de
bij Culemborg betrokken diensten maatregelen genomen worden. Dit kan naar de
stellige overtuiging van mijn fractie niet. Die verantwoordelijkheid moet
helder worden in dit debat.
Delen de bewindslieden de conclusies van de commissie-Oosting? Een van de
hardste punten uit het rapport Oosting is: Lessen uit Culemborg hadden
Enschede kunnen voorkomen. De belangrijkste vraag is dan ook of de
verantwoordelijke bewindslieden deze conclusie delen en welke conclusies zij
zelf daarover, ieder op hun eigen terrein, trekken. Wat hebben zij gedaan
naar aanleiding van Culemborg? Het spreekt voor zich dat de beantwoording
van die vraag niet vrijblijvend is. Als er gefaald is op de ministeries,
zijn de respectievelijke bewindslieden verantwoordelijk, met alle
consequenties van dien. Het CDA zal, na het antwoord van de ministers
beoordelen of zij van mening is dat het vraagstuk van de ministeriële
verantwoordelijkheid voor de ramp moet leiden tot het aftreden van een of
meer van de huidige ministers.
Hoever is de minister van Binnenlandse Zaken met de culturele revolutie?
Wij spreken nadrukkelijk de minister van Binnenlandse zaken aan. De term
culturele revolutie is veelal gebruikt in relatie tot een streng
handhavingsbeleid. Het poldermodel moet niet gelden voor veiligheid. Daar
gelden regels die gewoon uitgevoerd en gehandhaafd moeten worden. Hoewel het
CDA als eerste een streng handhavingsbeleid onderschrijft is ons inziens dit
zeker niet de gehele zaak. De gemeente handhaaft. De minister van VROM
controleert de gemeente hierop via de inspectie milieuhygiëne De minister
van VROM is hier coördinerend minister. De minister van Defensie is
verantwoordelijk voor het bureau dat adviezen gaf over de opslag van
vuurwerk. Hoever is de minister van Binnenlandse Zaken inmiddels gevorderd
met deze culturele revolutie.
Bij Culemburg was er niemand die aan de CPR (Commissie Preventie Rampen)
vroeg om niet te handhaven. Het ging helemaal niet om handhaven. Het ging om
je verantwoordelijk voelen voor de veiligheid van burgers door
veiligheidsmensen. De revolutie moet dus ook inhouden: je verantwoordelijk
voelen voor de doelen van je werk.
Wanneer die verantwoordelijkheid goed uitgeoefend was, hadden uitvoerders op
gemeentelijk niveau veel beter geweten welke risico's mensen lopen met
vuurwerk. Dan had met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid de
handhaving bij SE Fireworks een veel hogere prioriteit gehad. Kortom het
handhavingsbeleid heeft voeding met kennis nodig zodat de juiste
prioriteiten gesteld kunnen worden. Een overheid die met kennis de juiste
prioriteiten stelt heeft veel meer waardering bij de burgers. Zo'n overheid
hoeft zich bij handhaving niet te verschuilen achter regels, maar kan de
noodzaak en bedoeling van het handhaven met gezag uitleggen. De CDA fractie
steunt een consequent streng handhavingsbeleid m.b.t. veiligheid gebaseerd
op een handhavingsplan dat is samengesteld op basis van duidelijke
risicoanalyses. Zo krijgen de grootste risico's voor de veiligheid de meeste
aandacht bij handhaving en weten mensen waar de risico's zijn
Vertrouwen van burgers in overheid moet worden teruggewonnen
Het vertrouwen van burgers in de overheid die de veiligheid in de
samenleving op een verantwoord niveau garandeert moet teruggewonnen worden.
Dit lukt niet met alleen woorden en goede voornemens. De burger moet het nut
van de overheidsmaatregelen, ook al zijn die soms voor een individuele
burger zwaar te begrijpen, inzien, en zien dat die regels gehandhaafd
worden.
Het vuurwerkbesluit stelt voor professioneel vuurwerk afstanden van 800
meter. Prima, maar nu de consequentie. Handhaven en snel saneren van die
situaties die niet aan de normen kunnen voldoen. Maar is berekend of dit
uitvoerbaar is zowel juridisch als financieel gelet op de beschikbare
bedragen. Nu reeds horen we geluiden dat dit zo niet uitvoerbaar is. Vanuit
Enschede horen we dat de verplaatsing van vuurwerkbedrijf Haarman met VROM
niet rond is te krijgen. Graag een reactie van de regering. Immers juist
legale bedrijven hebben ook hun rechten, juridisch en financieel, wanneer ze
moeten stoppen. De betrouwbaarheid van de overheid staat of valt met de
uitvoerbaarheid.
De CDA fractie vindt het van eminent belang dat:
- de burger via een gemeentelijk register duidelijk inzicht heeft in de
risico's in zijn/haar woonomgeving,
- de gemeente voldoende expertise heeft gebruikt bij het samenstellen van
die lijst,
- de gemeente jaarlijks en in de openbare raad een handhavingsplan bespreekt
en tevens daar verantwoording aflegt over het gevoerde veiligheidsbeleid
inclusief handhaving over het afgelopen jaar,
- de rijksoverheid via controle en toezicht zich ervan vergewist of het
gemeentelijk veiligheidsbeleid op adequaat niveau is en zonodig maatregelen
neemt,
- de Kamer halfjaarlijks van de regering (wij denken van de minister van
Binnenlandse Zaken) hoort wat de vorderingen van het veiligheidsbeleid zijn.
Het CDA vindt dat helder moet zijn dat de primaire verantwoordelijkheid voor
het veiligheidsbeleid via de brandweer bij Binnenlandse Zaken ligt.
Daaronder ressorteert de brandweer en daar hoort ook voldoende kennis m.b.t.
de veiligheid en rampenbestrijding te zijn. Wij hebben zorg dat de
systeemverantwoordelijkheid van Binnenlandse Zaken en de coördinerende
verantwoordelijkheid van VROM in de toekomst tot onheldere situaties kunnen
leiden.
De gehele bijdrage van Mosterd is te downloaden door in de rechtermarge op
de diskette te klikken.