Meer informatie: dienst Interne en Externe Communicatie, tel. 071-5273282
Universiteit Leiden
Wetenschapsagenda 17 t/m 30 april
woensdag 25 april 15.15 uur
promotie M.J.M. van der Voort
faculteit Letteren
titel Dat seste boec van serpenten
promotor prof.dr. F.P. van Oostrom
Het seste boec der serpenten (het zesde boek over de slangen) is het
zesde deel van een grote Nederlandstalige natuurencyclopedie uit de
Middeleeuwen, die in 1270 geschreven is door de Vlaamse auteur Jacob
van Maerlant. Maerlants encyclopedie was de eerste Europese
natuurencyclopedie in de volkstaal, en bevat wetenswaardigheden over
mensen, viervoeters, vogels, zeemonsters, vissen, slangen, insecten
enzovoorts. Slangenliefhebber Marcel van der Voort verzorgde een
nieuwe uitgave van het gedeelte over de slangen. Veel gegevens over
slangen die Maerlant vermeldt lijken te berusten op pure fantasie.
Maar veel blijkt bij nader inzien toch verklaarbaar wanneer men over
voldoende herpetologische kennis beschikt (herpetologie: studie van de
reptielen en amfibieën). Zo schrijft Maerlant over de slang dat deze
het vermogen heeft een afgeslagen staart weer opnieuw te laten
aangroeien. Hagedissen kunnen dit wel, maar slangen niet. Toch is er
één slangensoort, de Natriciteres olivacea, die dit vermogen tot
regeneratie van de staart wel degelijk blijkt te bezitten. Ook meldt
Maerlant dat een blinde slang zijn gezichtsvermogen weer terugkrijgt.
Op zichzelf is dat onjuist, maar de observatie is wel verklaarbaar.
Slangen die aan het vervellen zijn krijgen tussen de oude en de nieuwe
huidlaag een olieachtige afscheiding. Dat gebeurt ook bij de ogen, die
beschermd zijn door een schub die mee vervelt met de rest van het
lichaam. De ogen zijn dan troebel en de slang lijkt blind te zijn. Na
enkele dagen worden de ogen weer helder en niet al te lang daarna zal
de slang vervellen.
En passant laat Van der Voort ons in zijn proefschrift kennismaken met
de rijke cultuurhistorie van de slang.
(*) Nadere inlichtingen geneeskundige promoties:
Bureau Voorlichting LUMC, tel. 071-5268005
Meer informatie: mw.dr. B.T. Hogenelst (Internationalisering, Communicatie en Studenten)
Tel. 071-5273282 / Email BT.Hogenelst@ics.leidenuniv.nl / 12 april 2001, 11:13 uur