EUROWOB
Brussel, 25 april 2001
Max van den Berg, woordvoerder voor de sociaal-democraten namens de
Constitutionele Commissie, beschouwt het compromis dat de Raad en
Parlement hebben bereikt over de Eurowob als het maximaal haalbare
resultaat. "Ik had graag gezien dat het voorstel op diverse onderdelen
meer openbaarheid toelaat, maar dat is binnen de Raad geen haalbare
kaart". Toch kan volgens Van den Berg het akkoord worden gezien als
een stap voorwaarts.
Het akkoord betekent een verbetering van de bestaande regelingen en
het oorspronkelijke Commissievoorstel. Ook wordt het principe van "het
recht op toegang tot documenten door burgers" erkend door die
lidstaten die zelf nog geen openbaarheidsregime kennen.
Zo bevatte het oorspronkelijke Commissievoorstel een veel te lange en
niet-limitatieve lijst van vaak onduidelijke redenen op basis waarvan
de toegang tot documenten ontzegd kon worden. Deze lijst is onder
zware druk van het Europees parlement en een aantal lidstaten,
waaronder Nederland, beduidend ingeperkt en tegelijk limitatief
gemaakt. Er zijn dus geen andere weigeringsgronden meer mogelijk dan
die genoemd in de Eurowob.
Ook moet het zwaar omstreden "Solanabesluit", dat vertrouwelijke
documenten op het gebied van buitenlands beleid en militaire en
niet-militaire crisisbeheersing bij voorbaat van inzage uitsluit en
waartegen de Nederlandse regering bij het Europees Hof in beroep is
gegaan, in overeenstemming met de Eurowob worden gebracht. Ieder
afzonderlijk document moet op zijn inhoud worden getoetst, ook de als
"vertrouwelijk" geclassificeerde documenten. "De coup van Solana wordt
zo ongedaan gemaakt", aldus van den Berg.
Voorts hecht hij er veel belang aan dat de Eurowob geen afbreuk doet
aan de reeds bestaande nationale regelingen: "Het zou voor mij
onaanvaardbaar zijn geweest als de Eurowob onze Nederlandse Wet
openbaarheid zou ondergraven."
Een volgend winstpunt ten opzichte van het oorspronkelijke voorstel is
dat documenten die worden opgesteld in de voorbereidende fase van
bijvoorbeeld wetgeving of beleid nu expliciet wel openbaar zijn.
Maar van den Berg betreurt dat door de zware tegenwerking van onder
meer een aantal lidstaten het niet mogelijk bleek een aantal punten in
het compromis op te nemen. Zo had hij graag gezien dat vertrouwelijke
documenten afkomstig van derden, zoals de NAVO of een lidstaat, ook
compleet onder het regime van de Eurowob vallen wanneer om inzage
wordt gevraagd. Deze documenten zullen nu alleen met toestemming van
de betrokken "derde" openbaar mogen worden gemaakt, zonder dat op
basis van de inhoud van het document zelf wordt beoordeeld of
openbaarmaking mogelijk is. Ook hadden naar zijn mening alle
documenten in een openbaar register gemogen. Nu hoeven bijvoorbeeld
vertrouwelijke documenten niet persé in dit openbaar register te
worden vermeld.
Van den Berg: "Al deze mogelijke verbeteringen bleken helaas een brug
te ver.
Het is daarom een goede zaak dat in een jaarlijks verslag moet worden
aangegeven hoeveel gevoelige documenten niet in het register zijn
opgenomen. Uiterlijk in januari 2004 zal de Eurowob moeten worden
geëvalueerd. Als blijkt dat de nu niet geaccepteerde verbeteringen in
de praktijk een obstakel voor een goed functionerend
openbaarheidsregime vormen, zullen ze dan alsnog in de verordening
moeten worden opgenomen."
Partij van de Arbeid