congres, seminar, juridisch, grondzaken, marlet, NYFER, Nederlandse Orde van Advocaten, NOvA, van Pelt, Thunnissen, Bregman, Nota Grondbeleid, projectontwikkelaar, exploitatievergunning, Wet Voorkeursrecht Gemeenten, Wvg, Provincie, Rijk, ruimtelijke ordening, wonen, natuur, grondmarkt, marktwerking, publiek-private samenwerking, ruimtelijk beleid, Vijfe Nota Ruimtelijke Ordening, gemeente, voorkeursrecht, stedelijke herstructurering, herstructurering, binnenstedelijke projecten, publieke doelen,openbaar aanbesteden, Hoge Raad, samenwerkingsovereenkomst, grondeigenaar, Onteigeningswet, grondeigenaar, eigendomsrecht, Europese mensenrechtenverdrag, VNG, projectontwikkelingsovereenkomst, kabinet, samenwerkingsconstructie, noodreparatie, ruimtelijke inrichting, overheid, publieke voorzieningen, exploitatieovereenkomst, Wet R.O., Wet op de Ruimtelijke Ordening, exploitatievergunningwet, grondexploitatie, exploitant, vergunning, Nota Wonen, onteigening, Onteigeningswet, advocaten, sectordirecteur, afdelingshoofd, beleidsmedewerker, stadsontwikkeling, volkshuisvesting, ruimtelijke ordening, grondgebiedzaken, wethouder, economische ontwikkeling, algemeen directeur, manager, bouwbedrijf, woningbouwvereniging, juridisch beleidsmedewerker, grondzaken, adviseurs, stedenbouw, maatschappelijke discussie, Ministerie VROM, ministerie, Houthoff Buruma, VNG, NEPROM, IBR, grondexploitatieheffing, Instituut voor Bouwrecht, 'Grip op de grond', Scandic Hotel Sanadome

Donderdag 26 april 2001 Scandic Hotel Sanadome te Nijmegen

Congres
Grondzaken in juridisch perspectief logo0012-kl.jpg (4947 bytes)


Uw dagvoorzitter:
Drs. G.A. Marlet, Senior onderzoeker NYFER te Breukelen

Met medewerking van:
Dr. M.J.F. van Pelt, Mr. F.H.A.M. Thunnissen, Dr.ir. A.G. Bregman.

Voor dit congres zijn 5 punten te behalen voor de Nederlandse Orde van Advocaten


Nota Grondbeleid vastgesteld
Begin dit jaar zag de Nota Grondbeleid het licht. Twee hoofdpunten uit die Nota zijn:

1. Er komt een exploitatievergunning om te regelen dat projectontwikkelaars bijdragen aan de kosten van voorzieningen en dat er voldoende kavels voor particulier opdrachtgeverschap komen
2. De Wet Voorkeursrecht Gemeenten (Wvg) kan in de toekomst door alle gemeenten worden toegepast. Provincie en Rijk krijgen een beperkt voorkeursrecht. Overwogen wordt een nieuwe Wet Voorkeursrecht te introduceren

Er waren twee redenen om het grondbeleid aan te passen. De eerste hangt samen met gewijzigd beleid voor ruimtelijke ordening, wonen en natuur: in het verleden stuurde de overheid vooral op kwantitatieve doelen, nu ligt de nadruk vooral op kwaliteit. In de tweede plaats zijn de verhoudingen op de grondmarkt veranderd: vroeger was de overheid de dominante partij, nu slechts één van de vele partijen. Dat vraagt om nieuwe instrumenten om publieke doelen te realiseren en een redelijke verdeling van kosten en baten in het oog te houden. De gekozen maatregelen sluiten aan bij de trend naar meer marktwerking en publiek-private samenwerking op de grondmarkt. Vanwege de grote samenhang met het ruimtelijk beleid is de Nota Grondbeleid tegelijk met de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening afgerond.

Wet Voorkeursrecht Gemeenten
De Wvg is gericht op het versterken van de regierol wanneer gemeenten zelf actief marktpartij zijn. De wet wordt verbreed: nu kan het voorkeursrecht alleen worden toegepast door gemeenten met een uitbreidingstaak, in de toekomst wordt dat ook mogelijk voor andere gemeenten met bijvoorbeeld een grote opgave op het gebied van stedelijke herstructurering, bij binnenstedelijke projecten en kleinschaliger uitbreiding.

De gemeente zal het voorkeursrecht alleen voor echt publieke doelen mogen gebruiken. Om te voorkomen dat gemeenten in de verleiding komen zelf als projectontwikkelaar op te treden, moeten projecten op de langs deze weg verworven grond openbaar worden aanbesteed.

Eind vorig jaar hebben de uitspraken van de Hoge Raad de Wvg gedeeltelijk op losse schroeven gezet door te beslissen dat projectontwikkelaars wel degelijk samenwerkingsovereenkomsten mogen sluiten met grondeigenaren en daarbij de gemeenten als koper passeren. Ook de Onteigeningswet werd door deze uitspraken omzeild. Wel moeten de grondeigenaar en de projectontwikkelaar zorgen dat zij de door de gemeente gelegde bestemming verwezenlijken (art 40e Onteigeningswet) én dat zij samenwerken met de gemeenten om de gerechtvaardigde belangen van de gemeente afdoende te waarborgen. Met deze interpretatie van het voorkeursrecht wordt het ongestoorde genot van het eigendomsrecht, dat is vastgelegd in art.1 van het Europese mensenrechtenverdrag, niet door de Wvg geschonden, stelde de Hoge Raad overigens ook vast. De Hoge Raad spreekt zich niet uit over de aard van de gerechtvaardigde gemeentelijke belangen Alle reden voor onder andere de VNG om de halfslachtigheid van deze wet te onderstrepen en op aanpassing van de Wvg aan te dringen. Een voorstel was expliciete nietigverklaring in art. 26 Wvg van economische eigendomsoverdrachten aan en samenwerkingsovereenkomsten met projectontwikkelaars ter ontduiking van het voorkeursrecht, behoudens verlening van een exploitatievergunning door of totstandkoming van een projectontwikkelingovereenkomst met de gemeente.
Maar het kabinet ziet in de recente uitspraken van de Hoge Raad over samenwerkingsconstructies geen reden voor een noodreparatie van art. 26 van de wet.

Exploitatievergunning
Het is van belang de regiefunctie van gemeenten bij de ruimtelijke inrichting te versterken. Daarnaast is het voor de overheid moeilijk om kosten van publieke voorzieningen te verhalen als de overheid niet zelf de grond bezit. Dat verhalen van de kosten ging tot nu toe op vrijwillige basis op grond van een exploitatieovereenkomst uit de Wet op de Ruimtelijke Ordening. Vanaf nu zal er een wettelijke basis zijn in de vorm van een exploitatievergunningwet op de grondexploitatie. Kern daarvan is dat exploitanten een vergunning nodig hebben. In die vergunning kan de gemeente regelen dat projectontwikkelaars en particulieren bijdragen aan de kosten van een aantal wettelijk vast te leggen publieke voorzieningen. Verder kan de gemeente daarin eisen stellen aan de inrichting en uitvoering van het plan en de beschikbaarheid van voldoende kavels voor particulier opdrachtgeverschap waarborgen, zoals in de onlangs verschenen Nota Wonen is vastgelegd. Als een vergunning niet tijdig wordt verkregen kan de gemeente besluiten tot onteigening; zo nodig zal de Onteigeningswet hiervoor worden aangepast.

Voor wie is het congres van belang?

* Advocaten

* Sectordirecteuren, afdelingshoofden en beleidsmedewerkers van stadsontwikkeling, volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en grondgebiedzaken van gemeenten

* Wethouders ruimtelijke ordening en economische ontwikkeling
* Algemeen directeuren en managers van projectontwikkelaars, bouwbedrijven en woningbouwverenigingen

* (Juridisch) beleidsmedewerkers van afdelingen grondzaken van gemeenten

* Adviseurs op het gebied van grondzaken, ruimtelijke ordening, stedenbouw en volkshuisvesting

* Wetenschappers


Programma
9.30 Ontvangst en registratie deelnemers

10.00 Opening door de dagvoorzitter:
Drs. G.A. Marlet, Senior onderzoeker NYFER te Breukelen

10.15 Nota Grondbeleid

* De weg naar de Nota Grondbeleid

* Wat zijn de knelpunten op de grondmarkt?
* De belangrijkste keuzen in de Nota Grondbeleid
* De maatschappelijke discussie
Dr. M.J.F. van Pelt,
Projectleider Grondbeleid, Ministerie VROM te Den Haag

11.00 Koffie-/theepauze

11.15 Juridische aspecten: Wet Voorkeursrecht Gemeenten
* De Wvg na de novemberuitspraken van de Hoge Raad
* Andere recente ontwikkelingen

* Het voorkeursrecht en de Nota Grondbeleid Mr. F.H.A.M. Thunnissen, Advocaat Houthoff Buruma te Den Haag

12.00 Mogelijkheid tot het stellen van vragen

12.15 Lunch

13.30 Juridische aspecten: Exploitatievergunning
* Korte historische schets

* Hoofdkenmerken exploitatievergunning VNG/NEPROM/IBR
* Verschillen met de grondexploitatieheffing
* De exploitatievergunning in de Nota Grondbeleid Dr.ir. A.G. Bregman, Senior stafmedewerker, Instituut voor Bouwrecht te Den Haag

14.15 Consequenties van de Nota Grondbeleid voor het grondbeleid van provincies en gemeenten
Spreker wordt nader bekend gemaakt

15.00 Mogelijkheid tot het stellen van vragen en discussie

15.15 Koffie-/theepauze

15.30 Forumdiscussie onder leiding van de dagvoorzitter Zorgen de voorstellen uit de Nota Grondbeleid voor een rechtvaardiger en efficiënter functionerende grondmarkt?

* Mr. F.H.A.M. Thunnissen, Advocaat Houthoff Buruma te Den Haag

* Dr.ir. A.G. Bregman, Senior stafmedewerker, Instituut voor Bouwrecht te Den Haag


* Dr. M.J.F. van Pelt, Projectleider Grondbeleid, Ministerie VROM te Den Haag

16.45 Afsluiting van het congres en uitnodiging voor de borrel


Extra!
Iedere deelnemer ontvangt een exemplaar van het rapport Grip op de grond, opgesteld door Nyfer.

Datum en plaats
Donderdag 26 april 2001 in het Scandic Hotel Sanadome te Nijmegen, Weg door Jonkerbos 90.

Aanmelding
U kunt zich aanmelden door het daarvoor bestemde aanmeldingsformulier in te vullen en te e-mailen.
Twee weken voor aanvang van het congres ontvangt u van ons een bewijs van inschrijving en een routebeschrijving.

Kosten
De kosten voor deelname aan dit congres bedragen 450,- ( 991,67) excl. BTW per persoon. Bij deze prijs zijn koffie/thee, lunch, aperitief, documentatiemateriaal en het rapport Grip op de grond, opgesteld door Nyfer, inbegrepen.