Onderzoeken naar Nandrolon
De afgelopen twee jaar is er een aantal wetenschappelijke studies verricht naar verschillende facetten van het nandrolonvraagstuk in de sport. Deze onderzoeken richtten zich op de mogelijk lichaamseigen productie van (reststoffen van) nandrolon en op de mogelijkheid dat een sporter positief test op nandrolon doordat voedingssupplementen verontreinigd zijn.
Lichaamseigen productie
Het menselijk lichaam maakt zelf de stof 19-norandrosteron (19-NA) aan (zie 1). Dit is één van de metabolieten (reststoffen) die gebruikt wordt om het gebruik van nandrolon aan te tonen. Bij mannen zijn bij Amerikaans en Frans onderzoek concentraties gevonden tot een waarde van 0,6 nanogram per milliliter (0,0000000006 gram per milliliter; zie 2-4). Op basis van deze onderzoeken heeft het IOC de grenswaarde voor 19-NA op 2,0 ng/ml gesteld. Dat deze minieme hoeveelheden gemeten kunnen worden zegt veel over de precisie van de analyseapparatuur in de dopingcontrolelaboratoria. Omdat vrouwen van zich zelf meer 19-NA aanmaken, is voor vrouwen de grenswaarde op 5,0 ng/ml gesteld.
Dat mannen een lage lichaamseigen 19-NA productie hebben, wijst ook ander onderzoek uit. Een voorbeeld hiervan is het onderzoek van het IOC-lab in Lausanne onder enkele honderden mannen (voetballers en studenten; zie 5). Ditzelfde Zwitsers onderzoek keek ook naar de 19-NA concentraties bij 495 voetballers na een voetbalwedstrijd. Hierbij bleek bij 492 voetballers de concentratie 19-NA onder de 2,0 ng/ml te liggen. Bij drie voetballers was de concentratie hoger dan de IOC-grenswaarde (maar niet hoger dan 2,5). Deze voetballers zouden dus positief gereageerd hebben op een dopingcontrole. Het is niet onderzocht of deze voetballers ook supplementen hebben gebruikt.
Verontreinigde supplementen
Het gebruik van voedingssupplementen wordt veel genoemd als een
mogelijke verklaring voor een positieve dopingcontrole. Verschillende
sporters hebben verklaard bang te zijn dat door hen genomen
voedingssupplementen verontreinigd zijn geweest met dopinggeduide
stoffen. Onderzoek toont aan dat dit inderdaad een mogelijkheid is.
Het IOC-lab in Keulen heeft bij enkele supplementen sporen van
dopinggeduide stoffen aangetroffen zonder dat deze stoffen op het
etiket vermeld stonden (zie 6). Dit betrof onder andere de stof
19-norandrosteendion. Het is bekend dat slechts tien microgram van dit
pro-hormoon een positieve dopinguitslag op 19-NA kan veroorzaken (zie
2). Pro-hormonen vallen op de IOC-lijst van verboden groepen van
stoffen en verboden methoden in dezelfde categorie als anabole
steroïden.
Literatuur
1. Reznik Y., L. Dehennin, C. Coffin, J. Mahoudeau & P. Leymarie.
Urinary nandrolone metabolites of endogenous origin in man: a
confirmation by output regulation under human chorionic gonadotropin
stimulation. J Clin Endocrinol Metab 86(1):146-50, 2001.
2. Catlin D.H., B.Z. Leder, B. Ahrens, B. Starcevic, C.K. Hatton, G.A.
Green & J.S. Finkelstein. Trace contamination of over-the-counter
androstenedione and positive urine test results for a nandrolone
metabolite. JAMA 284(20): 2618-21, 2000.
3. Dehennin L., Y. Bonnaire & P. Plou. Urinary excretion of
19-norandrosterone of endogenous origin in man: quantitative analysis
by gas chromatography-mass spectrometry. J Chromatogr B Biomed Sci
Appl 721(2): 301-7, 1999.
4. Le Bizec B., F. Monteau, I. Gaudin & F. Andre. Evidence for the
presence of endogenous 19-norandrosterone in human urine. J Chromatogr
B Biomed Sci Appl 723(1-2):157-72, 1999.
5. Saugy M., N. Robinson, C. Cardis, C. Schweizer, L. Rivier, P.
Mangin, C. Ayotte & J. Dvorak. Nandrolone metabolites in football
players: utility for in and out of competition tests. In "Recent
advances in doping analyses (7)" W. Schänzer, H. Geyer, A. Gotzmann &
U. Marek-Engelke eds., pp. 95-107, 1999.
6. Geyer H., U. Mareck-Engelke, U. Reinhart, M. Thevis & W. Schänzer.
Positive Dopingfälle mit Norandrosteron durch verunreinigte
Nahrungsergänzungsmittel. Deutsche Z Sportmedizin 51(11): 378-82,
2000.