140 Nieuwe rijksmonumenten gemeente 's-Hertogenbosch
De gemeente 's-Hertogenbosch is sinds 17 mei 140 rijksmonumenten, daterend uit de periode 1850-1940, rijker. Het monumentenbestand van 's-Hertogenbosch wordt daarmee met ongeveer één derde uitgebreid. Dit heeft Fons Asselbergs, directeur van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg, bekend gemaakt tijdens de opening van de Nederlandse Restauratiebeurs 2001 in de Brabanthallen. Zo heeft onder andere het oudste deel van de Brabanthallen het predikaat rijksmonument gekregen. Het betreft de driebeukige runderhal met voorbouw uit 1931.
Asselbergs overhandigde aan Jetty Eugster, wethouder Monumentenzorg 's-Hertogenbosch, een compleet overzicht van de 140 objecten en complexen die de beschermde status hebben gekregen. Al eerder hadden de gemeente 's-Hertogenbosch en Gedeputeerde Staten zich in het kader van het Monumenten Selectie Project positief uitgesproken over de aanwijzingsvoorstellen.
Het Monumenten Selectie Project is een landelijk project dat zich richt op de bescherming van de Jongere Bouwkunst uit de periode van 1850 tot 1940. Voor de gemeente 's-Hertogenbosch is de selectie van potentiële monumenten die voldoen aan het criterium 'van nationaal belang' uitgevoerd door een provinciaal team, in nauwe samenspraak met de gemeente 's-Hertogenbosch en de Rijksdienst voor de Monumentenzorg. Het gaat hier om monumenten van algemeen belang wegens hun schoonheid, hun betekenis voor de wetenschap of hun cultuurhistorische waarde, zoals omschreven in de Monumentenwet 1988. De aanwijzing als rijksmonument betekent niet dat er aan het monument niets meer veranderd mag worden, maar wel dat voor een wijziging vooraf vergunning moet worden aangevraagd.
Typerend voor de jongere bouwkunst uit de periode van 1850 tot 1940 in 's-Hertogenbosch zijn de grote school- en kloostercomplexen. Aan het eind van de 19de en het begin van de 20ste eeuw was er sprake van een sterke opbloei van het katholieke religieuze leven en de daaraan verbonden instituties. Dat heeft zijn sporen in de stad nagelaten. Bij de monumenten behoren delen van de klooster- en scholencomplexen aan de St. Janssingel (Mariënburg), de Choorstraat, het semenarie en het voormalig ziekenhuis aan de Papenhulst, de scholen aan de Jozefstraat en het instituut Coudewater. Ook een deel van het groot-ziekengasthuis aan de Nieuwstraat is aangewezen. Een bijzonder complex is de Brabanthallen, waarvan de voorbouw met aangrenzende runderhal is aangewezen als beschermd monument. Dit complex was revolutionair voor zijn tijd en heeft in bouwtechnisch opzicht model gestaan voor veel hallen elders in Nederland.
Voor een groot deel van deze complexen geldt, dat de historische functie verdwenen is of binnenkort zal verdwijnen. De aanwijzing tot monument kan ertoe bijdragen dat deze gebouwen voor de toekomst blijven behouden met soortgelijke functies of met een zinvolle herbestemming.