Ministerie van Algemene Zaken


1red9532
18-5-2001, NOS, Gesprek minister-president, N.3, 22.55 uur

MINISTER-PRESIDENT KOK, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE

MINISTERRAAD, OVER HET KONINKLIJK HUIS EN EEN EVENTUELE DERDE

TERMIJN ALS MINISTER-PRESIDENT

NEDERLANDERSCHAP MÁXIMA ZORREGUIETA

FRIESZO:
Mijnheer Kok, ik zag iets heel ongebruikelijks deze week. Heeft Hare Majesteit de Koningin zelf de woordvoering over haar Huis overgenomen? Want ze maakte ongeveer bekend dat Máxima, haar aanstaande schoondochter, Nederlandse geworden is.

KOK:
Ja, de hele ceremonie was achter de rug, dus de twee ja-woorden waren eruit en burgemeester Deetman had het paar ook echt helemaal gefeliciteerd. En dan komt er zo'n moment, dat, als iedereen daar nog in die cirkel staat ... Er staan natuurlijk nog camera's, er hangt ook nog een microfoon. En dan krijg je dus het moment van felicitaties, ook van andere aanwezigen. En dan wordt er ook het een en ander tegen elkaar gezegd en daar is blijkbaar ook die mededeling opgevangen door de media. Dus het is natuurlijk niet zo dat de Koningin daar is gaan staan met de bedoeling: dat ga ik nu bij deze even publiek maken. Ze zei dat geloof ik tegen Kamervoorzitter Van Nieuwenhoven.

FRIESZO:
Schrikt u daarvan, overigens? Want u bent ervoor verantwoordelijk, wat de Koningin doet en laat.

KOK:
Ik schrok in dit geval niet zo, want we staan nu toch heel dicht bij het moment, volgende week is dat, dat de toestemmingswet voor het huwelijk van de Prins en Máxima naar de Kamer gaat. Dat gaat weer vlak over het huwelijk van Constantijn heen. En daar zullen we ook de nodige informatie geven over alles wat er dan met die toestemming weer verband houdt: titulatuur en nationaliteit en noemt u maar op.

PLAATS HUWELIJK PRINS VAN ORANJE EN MÁXIMA ZORREGUIETA

FRIESZO:
Is dit huwelijk van Constantijn deze week met de dochter van minister Brinkhorst een generale repetitie voor het huwelijk van Willem-Alexander straks in Den Haag?

KOK:
Nee. Dat zou in de eerste plaats al, vind ik, onrecht doen aan de vreugde waarmee we dit huwelijk van Constantijn en Laurentien zien. Ik vind het nooit leuk als een Prins die trouwt, of ook al zou het geen Prins zijn, maar goed, het is een broer van Alexander... Dit is echt hét moment in het leven van deze twee jonge mensen.




FRIESZO:
Dus de Kroonprins trouwt in Amsterdam. Mag ik die conclusie trekken?

KOK:
Nee, u mag helemaal geen conclusies trekken. Het ging over een generale repetitie qua gebeuren. Dit is iets wat op zichzelf staat, wat we ook allemaal natuurlijk aan Constantijn en aan Laurentien van harte gunnen, dit geluk wat ze met elkaar hebben. We hopen ook dat ze heel veel goede jaren hierna met elkaar hebben. En daarna komt dan een ander huwelijk weer, op zijn eigen merites. Dat is dan weer wat uitzonderlijker omdat het de Kroonprins betreft.

FRIESZO:
Moet dat dan niet automatisch in Amsterdam? Is dat niet een argument?

KOK:
Daar zullen we volgende week dus ook precies van zeggen, waar dat zal zijn.

FRIESZO:
Dat is toch een prachtige blije gebeurtenis, en dan is het toch mooi als de minister- president in dit gesprek bekend kan maken waar de Kroonprins gaat trouwen, en wanneer ook?

KOK:
Nu heeft de Koningin gistermiddag al een eerste tipje van de sluier opgelicht en dan zou de premier ook nog weer voor het weekend, voordat hij met...

FRIESZO:
Dat zou de voortzetting van een mooie traditie zijn.

KOK:
Dat vind ik geen mooie traditie. Ik vind echt: de goede traditie is dat er pas officieel namens de regering alle informaties wordt gegeven, over het voornemen van een huwelijk waarvoor toestemming wordt gevraagd, op het moment dat de Kamer die wet krijgt. En die zal dus begin volgende week bij de Kamer komen en dan wordt alle informatie, ook over de datum en de plaats, gegeven.

FRIESZO:
En ik kan er net zo lang in gaan hangen als ik wil maar u gaat er helemaal niets over zeggen.

KOK:
Het is nog een paar nachtjes slapen, dan weet u het ook.

INTERVIEW PRINS CONSTANTIJN EN LAURENTIEN BRINKHORST

FRIESZO:
Iets anders wat niet gezegd is, maar wel eruit gehaald: Constantijn en zijn echtgenote zijn geïnterviewd op de televisie. Volgens een ochtendblad is daarin geknipt omdat u




vond dat een paar uitspraken politiek gevoelig waren. Namelijk eentje over de beperkingen van de ministeriële verantwoordelijkheid en één over dat de ministeriële verantwoordelijkheid voor Prins Constantijn niet zo hoefde. Is dat juist?

KOK:
Om te beginnen zit ik natuurlijk al helemaal niet te knippen. Ieder interview wat gegeven wordt, dat gebeurt ook heel vaak met mensen die niet van Koninklijke Huize zijn, daar valt de afspraak bij dat het geautoriseerd moet worden. Dat er dus mee moet worden ingestemd. Daar is dan een bepaalde werkwijze voor. De RVD doet dat dan natuurlijk voor ons.

FRIESZO:
In dit geval moet u dat interview autoriseren omdat u politiek verantwoordelijk bent.

KOK:
Het valt onder mijn verantwoordelijkheid. Dat betekent niet dat ik met ogen op steeltjes iedere passage ga zitten bekijken.

FRIESZO:
Is het wel juist dat die dingen eruit verwijderd zijn?

KOK:
Daar kan ik niks over zeggen. Het eindproduct telt en wat er aan de autorisatie vooraf is gegaan is echt gewoon een kwestie van intern beraad en interne verantwoordelijkheid. Daar lopen we verder niet mee te koop.

BEPERKING OMVANG KONINKLIJK HUIS

FRIESZO:
Ik heb nu voluit met u over een onderwerp, waar ik het eigenlijk echt met u over wil hebben, namelijk de ministeriële verantwoordelijkheid voor het Koninklijk Huis. Uw partijgenoot Rehwinkel in de Tweede Kamer heeft deze week gezegd, en trouwens, de PvdA zegt het al vijfentwintig jaar: de omvang van het Koninklijk Huis is te groot en is nu zeker te groot aan het worden. Het moet kleiner worden. U heeft al eerder eens aangegeven: dat gaat ook wel gebeuren. Aan wat voor omvang moeten we dan gaan denken?

KOK:
Dat kan ik niet zeggen. Ik heb inderdaad bij de behandeling van de toestemmingswet voor Prins Constantijn en Laurentien in de verenigde vergadering aangegeven dat het het voornemen is van het kabinet om een wetgeving inzake de omvang van het Huis voor te bereiden.

FRIESZO:
U bent nu verantwoordelijk, na Máxima, voor ik meen zeventien of negentien leden.

KOK:
Ja, maar dat kwam toen op omdat het ook ging om de titulatuur van eventuele kinderen van Prins Constantijn en Laurentien. We hadden dus besloten, dat stond ook in de




toelichting bij de wet, dat eventuele kinderen die Laurentien en Constantijn zouden kunnen krijgen, dat die in de toekomst geen Prins meer zullen zijn. Daar vroegen een aantal fracties: hé, dat is vroeger toch anders geweest? Toen heb ik gezegd: ja, dat is inderdaad vroeger anders geweest. Maar dit is al een indicatie van het feit dat we toewerken naar afspraken die we nog moeten maken, ook in het kabinet en ook met alle betrokkenen natuurlijk, over de toekomstige omvang van het Huis. En straks, als eenmaal Willem-Alexander dan ooit Koning is, dan zouden eventuele kinderen van Constantijn en Laurentien niet meer in de opvolgingslijn zitten en dan moet je dus eigenlijk geen mensen meer buiten het Huis hebben die toch nog Prins heten. Als je dat ooit voor de toekomst wilt veranderen, dan moet je daar op enig moment een keer een streep zetten. Dat is de reden waarom we deze streep bij de wet met betrekking tot Constantijn en Laurentien zo hebben getrokken.

FRIESZO:
Maar is er ook een maximum aantal aan te geven? Een graad bijvoorbeeld, wie wel en wie niet?

KOK:
Een paar mensen die er altijd in zullen vallen, dat is eenvoudig te geven. Dat is natuurlijk de Koning en zijn echtgenoot of echtgenote en....

FRIESZO:
En de voorganger en de opvolger.

KOK:
Ja. Voor rest moet u ook denken aan overgangsregelingen die kunnen gelden, overgangsrechten. Dat geheel, dat wordt nu ook technisch in kaart gebracht. Er zitten ook soms nogal wat echt constitutionele vragen aan vast. Dat klinkt ingewikkeld, maar het is ook ingewikkeld. Dus daar moeten ook geleerden aan te pas komen die dat allemaal goed op de consequenties kunnen overzien. En daar moet ik op enig moment ook in samenspraak met de meest betrokken collega's mee naar de Ministerraad. Dat moment is nog niet aangebroken. En in dat hele proces werk ik natuurlijk ook nauw samen met, in de eerste plaats, de Raad van State, de vice-president van de Raad van State. En ik moet natuurlijk heel nauw samenwerken met het staatshoofd en andere direct of indirect betrokkenen.

FRIESZO:
De kern is: het wordt kleiner.

KOK:
In ieder geval kleiner. Beperkter, en je weet in elk geval wie er wel bijhoren, ook in zo'n verkleind Koninklijk Huis. En hoe overigens de scheidslijnen worden getrokken, daar hebben de afgelopen dagen Kamerleden wat opmerkingen over gemaakt, daar kan ik me dus niet in mengen. Dat klinkt vreselijk achterbaks natuurlijk, maar dat zult u wel begrijpen, dat dit natuurlijk dingen zijn die je eerst, als je minister-president bent, grondig met iedereen moet doordenken en doorspreken en op een bepaald moment dan met voornemens komen.

FRIESZO:
Wanneer denkt u dat te doen?




KOK:
Wel in ieder geval tijdens deze kabinetsperiode. Ik weet niet of dan de Kamer nog kans zou zien om het af te handelen, daar zijn wij ook geen baas over natuurlijk. Maar ik denk dat het wel goed is om, we zitten er ook redelijk in, geleidelijk aan, in de materie...

FRIESZO:
U bent specialist geworden.

KOK:
Niet in alle techniek.

FRIESZO:
Een rooie premier is Oranjespecialist, om het maar eens plat te zeggen.

KOK:
Ja, op zijn paars dan ook nog. Het is op zichzelf wel goed, denk ik, om zoveel mogelijk van de stukken, als ik het zo mag zeggen, op het bord te zetten. Ook ter fine van advisering door de Raad van State, zodat nog tijdig in deze kabinetsperiode of anders aan de vooravond van de komende kabinetsperiode heel veel van het werk, respectievelijk voorwerk is gedaan. Het zijn toch belangrijke onderwerpen, het luistert nauw. En het is ook weer zo belangrijk voor de toekomst.

MOGELIJKE DERDE TERMIJN ALS MINISTER-PRESIDENT

FRIESZO:
Even over uw eigen kroonprins, Melkert. Vorige week was er een enquête op het Radio-
1-Journaal. Meer dan vijftig procent van de ondervraagden wil dat Wim Kok premier blijft. Vijftig procent vindt Melkert ongeschikt en twintig procent vindt hem geschikt als opvolger, als premier. Wat doen dit soort cijfers met u? Stemt u dat blij, dat u zo populair bent?

KOK:
Het is vleiend. Dat meen ik, ik meen het niet cynisch. Ik vind, als je zeven jaar premier bent en mensen denken nog in zo ruime getale over je, dat is een goed gevoel.

FRIESZO:
Moet je dan niet gewoon blijven?

KOK:
Nee, want zo werkt het niet. We beslissen dit soort dingen niet per referendum. En ik denk dat heel veel mensen die zeggen: we zouden het op zichzelf plezierig vinden als hij nog een keer zou gaan, ook wel zullen begrijpen dat je toch nog een aantal afwegingen voor jezelf wilt maken. Van persoonlijke aard, speelt ook mee. Daar loop ik verder niet mee te koop, maar dat speelt ook mee. Verder is het zo dat op het moment dat ik, ik ga dus van de zomer een beslissing bekend maken...




FRIESZO:
Hoe gaat u die procedure eigenlijk in? U gaat erover praten en zo. Wanneer begint u daar nou eens iets mee te doen? U slaapt recht overeind van de adviezen onder uw kussen, maar wanneer gaat u praten met partijgenoten, met de voorzitter?

KOK:
U heeft met andere onderwerpen de afgelopen maanden ook wel eens gezien dat ik vaak al heel lang met dingen bezig ben voordat ze aan de openbaarheid komen. Dat wilde ik met dit onderwerp ook maar doen, als u het goed vindt.

FRIESZO:
Dan doe ik hetzelfde met het onderwerp, dan kom ik er elke keer op terug. Dan houden we elkaar lekker bezig.

KOK:
Vertrouwt u dat nu maar aan me toe. Ik zal er echt goed over nadenken. Het is wel zo, dat als je op enig moment zegt: ik ben, alles afwegende, niet beschikbaar voor de komende periode, dan vallen ook al die voorkeuren die aanvankelijk naar jou gingen natuurlijk ook vrij om vervolgens verdeeld te worden over anderen. Ik vind het aangenaam dat men positief oordeelt over mij maar ik denk dat men wel zal willen respecteren dat ik er uiteindelijk toch mijn eigen afweging bij maak. Dat zal ik in alle rust van de zomer doen en u krijgt het dan ook snel van mij te horen. (Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, EV)