Titel: Verslag van Voorjaarsvergadering IMF en Wereldbank
De Voorzitter van de Vaste Kamercommissie voor
Financiën van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Plein 2
2511 CR Den Haag
Datum
Uw brief (Kenmerk)
Ons kenmerk
21 mei 2001
BFB 2001-00408/M
Onderwerp
Verslag van Voorjaarsvergadering IMF en Wereldbank
29 & 30 april, 2001
Mede namens de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking doe ik u
hierbij het verslag toekomen van de bijeenkomsten van de Groep van
Tien, het International Monetary and Financial Committee (IMFC), de
gezamenlijke vergadering van het International Monetary and Financial
Committee en het Development Committee (IMFC/DC), en van het
Development Committee (DC), die op 29 en 30 april in Washington DC
hebben plaatsgevonden. De communiqués van deze vergaderingen zijn
eveneens toegevoegd, alsook de interventies die Nederland namens de
kiesgroep heeft ingebracht ten behoeve van het IMFC, de gezamenlijke
IMFC/DC-bijeenkomst en het DC.
DE MINISTER VAN FINANCIËN
VERSLAG VAN DE VERGADERING VAN DE GROEP VAN TIEN,
VAN HET INTERNATIONAL MONETARY AND FINANCIAL COMMITTEE,
VAN DE GEZAMENLIJKE VERGADERING VAN HET INTERNATIONAL MONETARY AND FINANCIAL COMMITTEE EN HET DEVELOPMENT COMMITTEE,
EN VAN HET DEVELOPMENT COMMITTEE
29-30 April 2001 te Washington
Groep van Tien
De ministers van Financiën en de presidenten van de centrale banken
van de landen van de G10 kwamen op 29 april jl., voorafgaand aan de
vergadering van het IMFC, bijeen onder voorzitterschap van de Duitse
minister van Financiën Eichel.
De voorzitter van de G10-deputies, Brouwer, directeur DNB, deed
verslag van de werkzaamheden door de deputies in het afgelopen
halfjaar. Een werkgroep, die mede onder het Financial Stability Forum
ressorteert, heeft onderzoek gedaan naar de complicaties bij de
liquidatie van grote en complexe financiële instellingen, zoals deze
door het proces van consolidatie in de financiële sector zijn
ontstaan. Het werk op dit terrein zal de komende periode worden
voortgezet. Daarnaast is door de deputies gesproken over de juridische
en institutionele fundamenten van het internationale financiële
stelsel, en de verschillen daarin tussen landen.
De ministers en presidenten stonden uitvoerig stil bij het komende onderzoek van de deputies naar de structurele en institutionele factoren bij de verklaring van de schommelingen in vermogensprijzen. Naast macro-economische ontwikkelingen kunnen micro-economisch beleid en land-specifieke institutionele arrangementen een rol spelen bij het veroorzaken van prijsontwikkelingen op markten voor onroerendgoed en financiële vermogenstitels (zoals aandelen) die tijdelijk sterk afwijken van lange-termijn historische waarden.
De ministers en presidenten hechtten in het algemeen belang aan het
voorgenomen onderzoek naar deze factoren en noemden in dit verband
specifiek de rol van correcte en tijdige
financiële-informatievoorziening bij het beoordelen van risicos en het
helpen tegengaan van excessieve prijsontwikkelingen. Daarnaast werden
door sommige sprekers distorsies in het belastingregime en het
kredietverstrekkingsbeleid van financiële instellingen als factoren
gezien die mede kunnen bijdragen aan een excessieve prijsstijging. In
dat verband werd zeker ook de onroerendgoedmarkt van belang geacht in
het onderzoek, vanwege de directe relatie met hypothecaire
kredietverstrekking door het bankwezen.
Enkele sprekers, waaronder DNB-president Wellink, signaleerden een
toegenomen belang van markten voor financiële vermogenstitels als
transmissiekanaal voor het monetaire beleid. De gestegen omvang van
deze markten is gepaard gegaan met een toegenomen correlatie tussen
wereldwijde vermogensprijsbewegingen, in het bijzonder die van
aandelen. Dit heeft extra risicos voor de financiële stabiliteit met
zich meegebracht. President Wellink legde een verband tussen aandelen-
en valutamarkten: dat vermogensprijzen gedurende langere tijd kunnen
afwijken van hun waarschijnlijke evenwichtswaarden is op de
valutamarkten reeds jaar en dag een bekend fenomeen. De kennis die
hierover is verzameld kan dan ook van nut zijn bij het onderzoek naar
de oorzaken van prijsontwikkelingen op aandelenmarkten.
De ministers en presidenten deelden de overtuiging dat het niet in het
vermogen van beleidsmakers ligt om de oorzaken van prijsontwikkelingen
op vermogensmarkten precies te kennen en dat het derhalve mogelijk
noch wenselijk is om hier met beleid actief op in te spelen. Wel kan
worden getracht distorsies in micro-economische en institutionele
arrangementen in kaart te brengen die bestaande prijsontwikkelingen
mogelijk versterken, om daaraan vanuit een lange-termijn perspectief
beleidsconclusies te verbinden.
International Monetary and Financial Committee
Het International Monetary and Financial Committee (IMFC) kwam op 29
april jl. bijeen onder voorzitterschap van de Britse minister van
Financiën, Brown. De volgende onderwerpen kwamen aan de orde:
ontwikkelingen in de wereldeconomie; de versterking van de expertise
en de rol van het IMF ten aanzien van financiële markten en op het
terrein van crisispreventie; stroomlijning van conditionaliteit en
versterking van ownership; en de strijd tegen financieel misbruik c.q.
witwassen. De interventies van de meeste deelnemers zijn terug te
vinden op de website van het IMF (www.imf.org). De Nederlandse
interventie en het IMFC Communiqué zijn als bijlage toegevoegd aan dit
verslag.
In zijn interventie sprak Nederland, bij monde van DNB-president
Wellink, opnieuw steun uit voor de door de Managing Director
ingeslagen koers om het beleid van het IMF op het terrein van
crisispreventie en conditionaliteit meer te concentreren op de
kerntaken. Nederland heeft benadrukt dat een duidelijker focus in de
condities die het Fonds aan zijn kredietverstrekking hecht niet is
bedoeld als verzwakking, maar eerder als versterking van het
IMF-beleid in lidstaten met aanpassingsprogrammas. Ook de rol van het
IMF en de Wereldbank bij de bestrijding van witwassen, hoewel van
groot belang, dient in lijn te zijn met de mandaten en het
coöperatieve karakter van de twee instellingen. Tevens werd
aangedrongen op nadere invulling en concrete implementatie van de
eerder overeengekomen principes inzake de betrokkenheid van de
particuliere sector bij crisisbestrijding. Hierbij is het van belang
dat de bestaande regels voor de maximale kredietverlening door het
Fonds aan lidstaten beter in acht wordt genomen.
Ontwikkelingen in de wereldeconomie
De Economic Counsellor en Directeur Onderzoek van het IMF, Mussa, gaf
een korte presentatie naar aanleiding van de recent gepubliceerde
World Economic Outlook. Mussa toonde zich weinig optimistisch over de
huidige stand van de wereldconjunctuur. Ten opzichte van oktober was
de groeiverwachting voor de wereld als geheel met 1 procentpunt naar
beneden bijgesteld. Dit is met
name het gevolg van de neerwaartse bijstellingen voor de VS, Japan en
Zuid-Oost Azië. Maar ook in Europa zal de groei lager uitkomen dan
eerder verwacht. Volgens Mussa heeft het beloop van de Amerikaanse en
Europese economie over de afgelopen dertig jaar een aanmerkelijke
correlatie
vertoond. Het valt derhalve ook nu te verwachten dat de Europese
economie beduidende gevolgen zal ondervinden van de sterke teruggang
van de Amerikaanse groei. Mussa zei in dit verband dat Europa tot voor
kort met recht een 'wait and see' benadering had gevolgd ten aanzien
van het monetaire beleid, maar dat inmiddels de tijd was aangebroken
voor een beperkte monetaire verruiming. Hiernaast benadrukte Mussa dat
ook een oplossing van de crises in Turkije en Argentinië van belang
was voor de verdere ontwikkeling van de wereldconjunctuur.
Minister Dervis van Turkije gaf een toelichting op het economische
hervormingsprogramma van de Turkse regering, dat als basis zal dienen
voor het nieuwe IMF-programma waarover de Raad van Bewindvoerders zich
binnenkort zal buigen. Het Comité verwelkomde de combinatie van
banksanering, budgettaire consolidatie en structurele hervormingen en
drong aan op standvastige implementatie van de aangekondigde
maatregelen. De ministers spraken hun vertrouwen uit dat dit, in
combinatie met financiële steun door het IMF en de Wereldbank, de
basis zal leggen voor terugkeer van de financiële stabiliteit en
herstel van de economische groei. Dankzij de toegezegde hulp van het
IMF en de Wereldbank is bilaterale steun aan Turkije niet meer aan de
orde.
Versterking van de rol van het IMF in financiële markten en op het
terrein van crisispreventie
De Managing Director, Köhler, gaf in zijn inleiding aan dat
crisispreventie en de aandacht daarin voor de rol van de financiële
sector één van zijn prioriteiten voor de komende tijd zal zijn. Het
IMF moet beter worden in het voorspellen van crises, en bij onhoudbare
economische ontwikkelingen ook duidelijker zijn stem laten horen in de
dialoog met autoriteiten en desnoods in het publieke debat. Köhler
benadrukte in dat verband het belang van voortgaand werk aan de
ontwikkeling van early warning indicatoren. Daarnaast zag hij
mogelijkheden binnen het Fonds om de kennis van, en de dialoog met, de
financiële markten verder te verdiepen. Daartoe heeft het IMF onlangs
besloten tot de vorming van een International Capital Markets
afdeling, die de bestaande expertise binnen het Fonds moet bundelen en
verder vergroten. Daarnaast is de Capital Markets Consultative Group
opgericht als instrument voor een geregelde informele dialoog tussen
het IMF en de particuliere financiële instellingen. Als derde element
in zijn strategie benadrukte hij het belang van de Financial Sector
Assessment Programs (FSAPs), een nieuw surveillance-instrument dat tot
doel heeft de financiële sector van lidstaten aan een grondig en
gedetailleerd onderzoek te onderwerpen en zwaktes en behoefte aan
technische assistentie in kaart te brengen. Hoewel de prioriteit in
het FSAP-werkprogramma tot op heden lag bij de systeemrelevante
opkomende economieën, vroeg Köhler zich af of ook industrielanden met
grote financiële centra een FSAP zouden moeten ondergaan. Een probleem
hierbij blijft evenwel de kosten die met een FSAP zijn gemoeid. Om die
reden, en vanwege het beslag op de personele capaciteit van het Fonds,
hield Köhler een pleidooi voor aanvullende expertise en financiering
vanuit de industrielanden.
In het Comité bestond brede instemming met de prioriteiten op het
terrein van crisispreventie zoals door de Managing Director
uiteengezet. In dat verband werd ook aandacht gevraagd voor het
dilemma waar het IMF in zijn surveillance-beleid vaak voor staat: hoe
lidstaten te stimuleren goed beleid te voeren en onhoudbaar beleid
desnoods publiekelijk aan de kaak te stellen, zonder met een al te
openhartige benadering financiële crises te katalyseren die anders
wellicht voorkomen hadden kunnen worden. De ministers verwelkomden
daarnaast de benoeming van de Indiër Ahluwalia tot directeur van het
Independent Evaluation Office (EVO) en zagen uit naar het
werkprogramma van het EVO bij de volgende vergadering van het IMFC.
Conditionaliteit
Tijdens de discussie bleek redelijke instemming te bestaan met het
streven van de Managing Director om de conditionaliteit in het kader
van IMF-aanpassingsprogrammas te stroomlijnen en te concentreren op de
kerngebieden van het Fonds. Dit kon echter niet verhullen dat er
verschil van inzicht bestaat over de mate waarin deze stroomlijning
vorm moet krijgen.
Er was brede overeenstemming dat conditionaliteit in landen die
gebruik maken van IMF-krediet van essentieel belang blijft om goed
beleid te stimuleren en het Fonds zekerheden voor zijn financiële
middelen te verschaffen. De doelstelling van de stroomlijning van de
programmacondities is niet om de conditionaliteit te verzwakken, maar
om ze effectiever en efficiënter te maken. Erkend werd dat structurele
hervormingen weliswaar belangrijk zijn, maar dat een te ambitieuze
hervormingsagenda de effectiviteit van het aanpassingsprogramma op het
spel kan zetten. De meeste ministers waren in dat verband van mening
dat de structurele beleidsmaatregelen die het IMF als voorwaarden
stelt zich moeten beperken tot die maatregelen die van essentieel
belang zijn voor het bereiken van de macro-economische doelstellingen
van het programma. Diverse ministers benadrukten in dit verband het
grote belang van verbeterde samenwerking tussen het IMF en andere
instellingen, met name de Wereldbank. De condities die beide
instellingen in het kader van hun programmas stellen moeten nauw op
elkaar aansluiten teneinde te voorkomen dat stroomlijning van
IMF-conditionaliteit leidt tot hiaten en inconsistenties in het
hervormingsprogramma.
Het Comité benadrukte dat conditionaliteit rekening moet houden met de
specifieke economische situatie en het besluitvormingsproces in de
lidstaat, teneinde het nationale draagvlak voor het
hervormingsprogramma (ownership) zo groot mogelijk te maken. Het
helpen vergroten van de institutionele capaciteit van lidstaten,
bijvoorbeeld door middel van technische assistentie, teneinde de
uitvoering van hervormingsmaatregelen te verbeteren, is een
belangrijke aanvulling op conditionaliteit.
Nederland heeft zich andermaal uitgesproken vóór het concentreren van
de conditionaliteit op de kerntaken van het Fonds en het terugdringen
van overmatige gedetailleerdheid van programma-condities. Nederland
heeft benadrukt dat een duidelijker focus in de condities die het
Fonds aan zijn kredietverstrekking hecht niet is bedoeld als
verzwakking, maar veeleer als versterking van het IMF-beleid in
lidstaten met aanpassingsprogrammas.
De ministers verwelkomden het werk van de Raad van Bewindvoerders tot
nu toe en drongen aan op afronding van de evaluatie van de
IMF-conditionaliteit vóór de volgende IMFC-vergadering, zodat
duidelijke beleidsconclusies kunnen worden getrokken.
Het bestrijden van financieel misbruik / witwassen
Er bestond brede zorg over misbruik van het internationale financiële
systeem, met name in de vorm van het fenomeen witwassen, en
overeenstemming over het belang van nauwe samenwerking tussen
overheden en de relevante internationale instellingen voor een
effectieve bestrijding hiervan. In dat kader erkende het Comité het
belang van de 40 aanbevelingen van de Financial Action Task Force
(FATF) als de internationale beleidsstandaard voor effectieve
bestrijding van witwassen.
Dat neemt niet weg dat verschillen van inzicht bleven bestaan over de
mate waarin het IMF en de Wereldbank een rol kunnen spelen in de
strijd tegen het witwassen (de integriteit van financiële systemen en
witwassen stonden ook op de agenda van het Development Committee). Een
aantal grote industrielanden zag voor het IMF (en de Wereldbank) een
belangrijke rol weggelegd bij het toezicht op de implementatie van de
FATF-aanbevelingen, niet alleen in het kader van surveillance, maar
ook in de vorm van het opnemen van condities in het kader van
IMF-aanpassingsprogrammas. Een aantal ontwikkelingslanden en kleinere
industrielanden, waaronder Nederland, erkenden dat de
Bretton-Woods-instellingen een nuttige bijdrage kunnen vervullen (en
dit reeds doen via beoordelingen van de financiële sector van hun
lidstaten). Zij zagen een spanningsveld tussen een ambitieuze
taakomschrijving van IMF en Wereldbank op dit terrein en het streven
de activiteiten van met name het Fonds meer in lijn te brengen met het
mandaat. Men vroeg zich vooral af of de zwarte-lijst-benadering van de
FATF zich wel verenigde met het vrijwillige karakter van surveillance
en het coöperatieve karakter van het IMF. Daarnaast werd opgemerkt dat
een deel van de FATF-aanbevelingen betrekking heeft op wetshandhaving,
een terrein dat buiten het expertise-gebied en mandaat van het Fonds
ligt.
Het Comité kon zich verenigen in een oproep aan beide instellingen tot
verbeterde samenwerking met de FATF en andere relevante fora bij de
bestrijding van witwassen. Daarnaast is aan de Raad van Bewindvoerders
gevraagd verder te onderzoeken hoe het IMF een rol kan spelen bij het
helpen operationaliseren van de FATF-aanbevelingen, op een uniforme,
coöperatieve en vrijwillige basis.
Gezamenlijke zitting van IMFC/DC
De gezamenlijke zitting van het IMFC en de DC vond plaats op 29 april
onder gedeeld voorzitterschap van Brown (de Britse minister van
Financiën) en Sinha (de Indiase minister van Financiën). Op de agenda
stonden PRSP (Poverty Reduction Strategy Papers), HIPC (Heavily
Indebted Poor Country Initiative), activiteiten van Wereldbank en IMF
in post-conflict-landen, en markttoegang voor ontwikkelingslanden. De
interventies van de meeste deelnemers zijn terug te vinden op de
websites van het IMF (www.imf.org) en de Wereldbank
(www.worldbank.org). De Nederlandse interventie en het gezamenlijke
IMFC-DC Communiqué zijn als bijlage toegevoegd aan dit verslag.
In zijn inleiding benadrukte Wereldbankpresident Wolfensohn de
noodzaak van extra financiering voor HIPC naarmate meer landen zich
kwalificeren voor het initiatief. Daarnaast moet worden nagedacht hoe
de houdbaarheid van de schuldendienst te waarborgen voor landen die
schuldverlichting hebben gekregen. Inhoudelijke prioriteiten zijn het
monitoren van publieke uitgaven en analyse van de sociale gevolgen van
gevoerd beleid. Ook pleitte Wolfensohn voor meer aandacht voor
post-conflict-landen. IMF Managing Director Köhler refereerde in zijn
toespraak aan zijn reis naar Afrika en noemde twee hoofdprioriteiten
voor PRSP-landen: schuldverlichting en capaciteitsopbouw. Het IMF
heeft een rol in het bereiken van de International
Ontwikkelingsdoelstellingen (de International Development Goals), en
moet daarbij werken volgens het twee-pijler-principe: landen moeten
hun betrokkenheid bij het streven naar goed beleid tonen en het IMF
biedt geld en advies.
PRSP/HIPC
De ministers waren over het algemeen tevreden over het PRSP- en
HIPC-proces. Vertegenwoordigers van ontwikkelingslanden pleitten voor
een toename van concessionele hulp met het oog op de houdbaarheid van
de schuldendienst op de lange termijn. Het Comité onderstreepte het
belang van een meer programmatische benadering in ontwikkelingshulp
ten behoeve van de uitvoering van PRSPs. Sommige landen stelden dat de
financiële ondersteuning zo concessioneel mogelijk moet zijn.
Daarnaast werd gewaarschuwd voor het risico dat een PRSP als een
centralistisch planningsinstrument kan worden beschouwd wanneer het te
gedetailleerd is. Verschillende ministers vonden dat het PRSP-proces
de kwaliteit van de hulp helpt te verbeteren. Nederland wees, bij
monde van minister Herfkens, op het belang van een gedegen analyse van
de sociale gevolgen van het gevoerde beleid in alle PRSP-landen en het
uitwerken van een op armoede gericht groeibeleid. Ook stelde Nederland
dat een omschakeling vereist is naar een benadering van wederzijdse
verplichtingen van donoren en ontvangende landen op basis van de PRSP
(dat wil zeggen mutual obligations). Tevens bracht Nederland het
financieringsvraagstuk van HIPC op en waarschuwde voor bankroof
wanneer concessionele middelen van de Wereldbank (IDA) gebruikt worden
voor HIPC-financiering. Men moet voorbij HIPC kijken en zich richten
op de houdbaarheid van de schuldendienst op de lange termijn. In dit
verband moet de ruilvoetverslechtering van HIPC-landen een punt van
aandacht blijven. Nederland heeft het afgelopen jaar compensatie
geboden voor de ergst getroffen landen. Tenslotte merkte Nederland op
dat handelsexpansie en markttoegang essentieel zijn voor de
houdbaarheid van de buitenlandse schuld. Het was daarom te verwelkomen
dat de Wereldbank deze onderwerpen opnieuw op de agenda heeft gezet.
Markttoegang
Een grotere markttoegang voor ontwikkelingslanden werd door iedereen
gesteund, mede gezien het belang voor de houdbaarheid van de
schuldendienst op de lange termijn. Een aantal leden gaf aan
voorstander te zijn van een nieuwe handelsronde. Verbeterde
markttoegang heeft helaas nog weinig voordeel opgeleverd voor Afrika,
zo merkte de één van de ministers op. Diversificatie van de
exportbasis en investeringen zijn nodig. Er werd ook aandacht gevraagd
voor de negatieve gevolgen van handelsliberalisatie in
ontwikkelingslanden op korte termijn zoals wegvallende
tariefopbrengsten. Een enkele minister pleitte voor een nieuwe
faciliteit om landen hiervoor te compenseren.
Post-conflictlanden
De voorstellen van de Wereldbank en het IMF ten aanzien van
post-conflictlanden werden positief ontvangen. Het Comité sprak steun
uit voor het besluit om de post-conflictfinanciering door het IMF
concessioneel te maken; vraagtekens werden wel geplaatst bij
IDA-giften. Nederland uitte zich positief over de Disarmament,
Demobilisation, Reintegration (DDR)-programmas van de Wereldbank en
benadrukte het element van integratie van de strijdkrachten in de
samenleving. Anderen verwelkomden de voorgenomen flexibiliteit in het
oplossen van betalingsachterstanden en vroegen tegelijkertijd de
Wereldbank en het IMF meer samen te werken met de Verenigde Naties. De
voorgestelde flexibiliteit met betrekking tot de kwalificatie van
post-conflictlanden voor het HIPC-initiatief werd geaccepteerd
voorzover het binnen het HIPC-kader blijft, aangezien dit kader reeds
voldoende flexibiliteit biedt bij de beoordeling van de zogenaamde
track records.
In de afsluiting van de gezamenlijke sessie stelde voorzitter Brown
dat er een noodzaak is voor toenemende kwaliteit van
ontwikkelingshulp. Ten aanzien van HIPC stelde hij dat de effecten
hiervan niet ongedaan mogen worden gemaakt door
ruilvoetverslechteringen en dat het tekort aan HIPC-financiering
aandacht vraagt. Tenslotte concludeerde hij dat het houdbaar maken van
de schuldenlast meer vereist dan alleen schuldverlichting. Ook
concessionele hulp en markttoegang voor exportproducten uit
ontwikkelingslanden zijn noodzakelijk.
Development Committee
Het Development Committee (DC) kwam op 30 april jl. bijeen onder
voorzitterschap van Sinha, de Indiase minister van Financiën. Op de
agenda stonden handel en ontwikkeling, harmonisatie van procedures en
de rol van de Bank in midden-inkomenslanden. Daarnaast waren drie
onderwerpen die niet besproken werden tijdens de DC-sessie, maar die
aan de orde kwamen in de schriftelijke interventies van de DC-leden.
Het ging om Global Public Goods (met name HIV/AIDS-bestrijding),
richtlijnen voor schuldmanagement en de integriteit van het financiële
systeem. Ten aanzien van HIV/AIDS heeft minister Herfkens namens
Nederland er in Utstein-verband voor gepleit om de referentie aan een
nieuw multilateraal Trust Fund uit het communiqué te verwijderen. Het
is namelijk onduidelijk hoe dit nieuwe fonds zich zal verhouden tot
bestaande initiatieven zoals International AIDS Vaccine Initiative
(IAVI) en hoe het aansluit bij het VN-systeem. De vrees bestaat tevens
dat dit nieuwe fonds een te grote nadruk zal leggen op het verschaffen
van medicijnen en dat er voorbij zal worden gegaan aan preventie en
aan belangrijke voorwaarden voor HIV/AIDS-bestrijding zoals een goed
basis-gezondheidszorgsysteem. Mede dankzij Nederland is de referentie
aan het HIV/AIDS-fonds in het communiqué afgezwakt. De interventies
van de meeste deelnemers zijn terug te vinden op de website van de
Wereldbank (www.worldbank.org). De Nederlandse interventie en het DC
Communiqué zijn als bijlage toegevoegd aan dit verslag.
Na een korte inleiding door President Wolfensohn van de Wereldbank gaf IMF Managing Director Köhler een toespraak waarbij hij het principe van ownership vooropstelde in het stroomlijnen van IMF-conditionaliteit. Tevens drong hij aan op een verandering van donorgedrag in de context van de PRSP. In de gesloten zitting kwamen vervolgens de onderstaande onderwerpen aan de orde.
De rol van de Wereldbank in midden-inkomenslanden
Er bestond grote consensus over de rol van de Wereldbank in
midden-inkomenslanden. Het Comité legde de nadruk op de
landenspecifieke omstandigheden die weerspiegeld dienen te worden in
het Economic and Sector Work (ESW) van de Wereldbank. Een groot aantal
DC-leden zag de armoedesituatie in midden-inkomenslanden als de
voornaamste aanleiding voor de aanwezigheid van Wereldbank en vroeg
aandacht voor de inkomensongelijkheid in deze landen. Tevens werd er
door verschillende leden op gewezen dat de Wereldbank moet oppassen
voor verdringing (crowding out) van de particuliere sector in
midden-inkomenslanden. Ook dient de Wereldbank zich rekenschap te
geven van de volatiele toegang van midden-inkomenslanden tot de
internationale kapitaalmarkt.
Over de voorgestelde Deferred Drawdown Option (een optie waarbij het
land zelf binnen bepaalde marges kan bepalen of en zo ja wanneer
uitbetaling van een reeds overeengekomen programmatische lening plaats
vindt) en het op grotere schaal toepassen van programmatische leningen
bestond een grote mate van overeenstemming. Alleen een enkele minister
gaf aan hier ernstige problemen mee te hebben. Er werd geconcludeerd
dat de betreffende voorstellen nog nader besproken zullen worden door
de Raad van Bewindvoerders van de Wereldbank. Er bestond een brede
consensus over het feit dat programmatische leningen gebaseerd moeten
zijn op bereikte resultaten en niet op beleidsintenties.
Harmonisatie van procedures
President Wolfensohn gebruikte in zijn introductie op dit onderwerp
het voorbeeld van Tanzania, waar maar liefst 2400 kwartaalrapportages
ten behoeve van donoren per jaar moesten worden opgesteld door de
autoriteiten. Hij concludeerde dat hier een oplossing voor nodig was
en pleitte voor coherentie, eenvoud en gezamenlijk optreden van
donoren bij rapportagevereisten. De Wereldbank zou zelf het goede
voorbeeld gaan geven, mits management daartoe de ruimte krijgt van de
Raad van Bewindvoerders.
Er werd vervolgens een sterk pleidooi gehouden voor verhoging van de
effectiviteit van ODA (Official Development Assistance). Het is
noodzakelijk dat er één gezamenlijk raamwerk voor ODA wordt gebruikt
ter ondersteuning van het land. Ten aanzien van het voorstel om voor
een aantal terreinen minimumstandaarden te ontwikkelen (good practice
standards) werd gesteld dat er geen onrealistische hoge standaarden
ten aanzien van uitvoering en monitoring moeten worden gehanteerd.
Diverse ministers steunden deze punten. Mede op Nederlands initiatief,
en met steun van de rest van de Utstein-groep, roept ook het
Communiqué van het DC op tot ontbinding van hulp. Eén lidstaat
daarentegen liet hierover een kritischer geluid horen en stelde dat
het harmoniseren van procedures voor multilaterale ontwikkelingsbanken
eenvoudiger is dan voor bilaterale donoren.
President Wolfensohn sloot de discussie af met de toezegging dat de
voortgang van harmonisatie van procedures onderwerp zal zijn van
geregelde rapportage aan de leden van het Development Committee. Hij
riep tevens de andere multilaterale instellingen op om hun procedures
te harmoniseren. De ministers benadrukten met name dat ook de
Wereldbank waar mogelijk haar procedures aan moet passen om
samenwerking en harmonisatie te vergemakkelijken.
In het kader van een effectiever donorbeleid is overigens in het
DC-Communiqué, mede op basis van Nederlands initiatief, een passage
opgenomen die pleit voor een betere informatie-uitwisseling tussen de
Bretton Wood Instellingen en de Verenigde Naties in het kader van
Finance for Development. Finance for Development is een VN-initiatief
met een brede agenda waarin donorcoherentie en -coördinatie twee
belangrijke themas vormen. Zowel de Wereldbank als het IMF zijn nauw
betrokken bij dit proces. Waarschijnlijkheid zal Finance for
Development tijdens de aankomende Jaarvergadering op de agenda van het
DC komen te staan.
Handel en Ontwikkeling
President Wolfensohn lichtte de rol van de Wereldbank toe als het gaat
om de inzet van handel als instrument voor het bereiken van duurzame
groei en armoedereductie. Hij noemde daarbij onder meer het belang van
regionale samenwerking en van een goede infrastructuur.
Nederland gaf als inleidende spreker aan wat de prioriteiten van de
Wereldbank zouden moeten zijn. Zo dient de Joint Staff Assessment van
de PRSP door Wereldbank en IMF meer aandacht te schenken aan het
belang van internationale handel. De Wereldbank zou hierbij moeten
aangeven wat de nationale knelpunten zijn van handelsexpansie; externe
markttoegang alleen is immers niet voldoende. Nederland gaf aan dat
slechte infrastructuur een goed voorbeeld is van een binnenlandse
beperking. Het verbeteren van de lokale infrastructuur zou derhalve
herondekt moeten worden als kernmandaat van de Wereldbank. Wat betreft
het formuleren van een nationaal handelsbeleid is het ex ante
uitvoeren van een analyse van de sociale gevolgen van
handelsliberalisatie van groot belang, opdat eventuele negatieve
sociale effecten gecompenseerd kunnen worden. Een ander punt waar
Nederland aandacht voor vroeg betrof het slechten van technische
importbarrières in ontwikkelde markten. Ook zou men in de volgende
handelsronde in positieve zin rekening moeten houden met het feit dat
een aantal ontwikkelingslanden unilateraal hun markten heeft
geliberaliseerd. Verder is uitbreiding van de staf op het kantoor van
de Wereldbank in Genève essentieel voor het verkrijgen van kennis en
beïnvloeding van het internationale handelsbeleid, gezien het feit dat
ook de WTO aldaar gehuisvest is.
Het pleidooi van Nederland oogstte veel bijval, waarbij diverse
aanwezigen refereerden aan de discussie tijdens de gezamenlijke
vergadering van het IMFC en het DC van 29 april jl. Een
ontwikkelingsland drong aan op het uitvoeren van het zogenaamde
Commodity Risk Management Initiative van de Wereldbank, wat tot doel
heeft de prijsrisicos voor producenten van goederen in
ontwikkelingslanden te reduceren. Door sommige landen werd gesteld dat
de voortgang van het ontbinden van de hulp goed nieuws was. Tevens
werd opgemerkt dat het hanteren van technische standaarden voor
bijvoorbeeld voedselveiligheid niet het feitelijke probleem is. De
kwestie is juist dat ontwikkelingslanden niet de capaciteit hebben om
aan deze standaarden te voldoen. Technische assistentie is derhalve
gewenst.
Bijlagen:
* Communiqué G10, april 2001
* Communiqué IMFC, april 2001
Communiqué IMFC/DC, april 2001
Communiqué DC, april 2001
* Statement Nederland voor het IMFC, april 2001
* Statement Nederland voor het IMFC/DC, april 2001
* Statement Nederland voor het DC, april 2001