Viruseiwit nestelt losjes in celmembraan
Wageningse NWO-onderzoekers hebben bekeken wat gebeurt met de mantel
van virussen die bacteriën infecteren. De eiwitten uit de mantel van
deze bacteriofagen blijken zich onverwacht losjes te nestelen in het
celmembraan van de bacterie. Ir. Sander Meijer die op 23 mei
promoveert, bestudeerde M13, een vernuftig bacterievirus.
Tot nu toe gingen virologen er vanuit dat de manteleiwitten stevig
waren verankerd. De onderzoekers vermoeden dat de assemblage van
nieuwe virussen efficiënter verloopt als het manteleiwit losjes in het
membraan zit. Nadat het virus in de bacterie is vermenigvuldigd, gaan
de virusdeeltjes op zoek naar nieuwe bacteriën als gastheer. De
manteleiwitten die zich in het membraan hadden genesteld kunnen dan
weer een vertrekkend virusdeeltje omsluiten.
Het draadvormige bacterievirus M13 hecht zich aan een uitsteeksel, de
pilus, van een bacterie en perst zijn DNA naar binnen. De kokervormige
mantel van het virus bestaat uit ongeveer drieduizend identieke
eiwitten die dakpansgewijs over elkaar liggen. Volgens een nog
onbekend mechanisme wordt het erfelijk materiaal van het virus
geïnjecteerd in de bacterie. Na de injectie draait de bacterie op voor
de verdere vermenigvuldiging van het virus.
De Wageningse biofysici hebben onderzocht wat er gebeurt met de
kokervormige mantel als deze zijn inhoud heeft geleegd. Het virus
zorgt dat de bacteriecel de mantel opneemt. De drieduizend
manteleiwitten verspreiden zich vervolgens stuk voor stuk in het
membraan van de bacteriecel.
Voor hun onderzoek hadden de virologen de manteleiwitten opzettelijk
veranderd. De virologen verwisselden steeds één aminozuur van het
eiwit door een aminozuur met fluorescerende groep. Zo bleef het eiwit
intact en kon met fluorescentiespectroscopie gedetailleerd elk
aminozuur van het eiwit worden bestudeerd.
M13 is het bacterievirus dat virologen gebruiken als modelorganisme.
Het bacterievirus bestaat uit een stuk DNA omgeven door een
kokervormige mantel. Het bacterievirus is kieskeurig; het infecteert
alleen E. coli-bacteriën met een f-pilus, ook wel de mannetjes-E. coli
genoemd.
Nadere informatie bij:
* ir. Sander Meijer of dr. Marcus Hemminga (WU, Laboratorium voor Biofysica)
* el. 0317 482635 of 0317 482044 (secr.), fax 0317 482725
* e-mail marcus.hemminga@ virus.mf.wau.nl
* http://ntmf.mf.wau.nl/hemminga (algemene informatie)
* http://ntmf.mf.wau.nl/cor/m13.htm (informatie over M13)
* Promotie 23 mei
* e-mail kulkens@nwo.nl
Het bacterievirus M13 bestaat uit een stuk DNA omgeven door een mantel van eiwitten die dakpansgewijs over elkaar liggen. Wageningse NWO-onderzoekers bestudeerden de manteleiwitten.