Persbericht AnkerXStrijbos
De geschiedenis van de WAO in vogelvlucht De geschiedenis van de WAO in vogelvlucht - 30-05-2001
De Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) bestaat bijna 25 jaar. De afgelopen jaren zijn er tal van plannen gelanceerd om de wet te hervormen.
De Wet op de Arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) bestaat bijna 25 jaar. De afgelopen jaren zijn er tal van plannen gelanceerd om de wet te hervormen. Geen enkel voorstel heeft echter kunnen voorkomen dat het aantal arbeidsongeschikten de miljoen nadert.
De commissie-Donner presenteert woensdag haar lang verwachte voorstel.
Hieronder volgt een beknopt chronologisch overzicht van de
geschiedenis van de WAO.
1967
De Wet op Arbeidsongeschiktheidsverzekering komt tot stand. Werknemers
die door gezondheidsklachten niet meer kunnen werken, krijgen recht op
een uitkering van maximaal 80 procent. De verwachting is dat zo'n
200.000 mensen in aanmerking voor een WAO-uitkering zullen komen.
1986
Het aantal arbeidsongeschikten is opgelopen tot zo'n 650.000. Na jaren
van discussie besluit het tweede kabinet-Lubbers tot een zogeheten
stelselherziening. De uitkering gaat omlaag naar maximaal 70 procent
van het laatst verdiende loon.
1990
,,Nederland is ziek'', zegt premier Lubbers. Er zijn nu 900.000
WAO'ers. Lubbers dringt aan op een harde aanpak.
1991
Het derde kabinet-Lubbers (CDA en PvdA) wordt het in juli eens over
een ingrijpende aanpak. Arbeidsongeschikten onder de vijftig jaar
zullen nog maar beperkte tijd recht krijgen op een WAO-uitkering.
Daarna vallen zij terug op het sociaal minimum. Een storm van protest
steekt op. Vooral in de PvdA-achterban en bij de vakbeweging is de
verontwaardiging groot.
In augustus past het kabinet het WAO-voorstel aan. Wie
arbeidsongeschikt wordt, krijgt aanvankelijk een uitkering van 70
procent van het laatst verdiende loon. Na verloop van tijd wordt deze
uitkering verlaagd, afhankelijk van leeftijd en arbeidservaring. De
WAO-crisis leidt tot het vertrek van voorzitter M. Sint van de PvdA.
Een speciaal PvdA-congres spreekt ondanks alle commotie in september
zijn vertrouwen uit in partijleider (en minister van Financiën) Wim
Kok.
1993
CDA en PvdA kunnen het niet eens worden over de uitwerking van de
nieuwe WAO-aanpak. Uiteindelijk wordt besloten bestaande gevallen toch
te ontzien. Nieuwe gevallen worden zwaarder aangepakt. Ook de
keuringen worden aangescherpt. De verlaging van de uitkeringen
(WAO-gat) wordt al snel gerepareerd in CAO's.
In september 1993 presenteert de parlementaire enquîtecommissie
sociale zekerheid, onder leiding van PvdA'er Buurmeijer, haar rapport.
Belangrijkste conclusies: De sociale partners, die via de
bedrijfsverenigingen verantwoordelijk zijn voor de sociale zekerheid,
hebben er een potje van gemaakt. Grote aantallen overtollig geworden
werknemers zijn jarenlang 'gedumpt' in de WAO. De macht van de sociale
partners wordt in de jaren daarna ingeperkt.
1994
In het regeerakkoord van het eerste Paarse kabinet staat dat de
Ziektewet wordt geprivatiseerd en dat de werkgevers een hogere
WAO-premie moeten betalen naarmate ze meer personeel in de WAO laten
verdwijnen.
1996
Het aantal WAO'ers dat door de ingreep van 1993 was gedaald tot onder
de 850.000, loopt weer op. Dat komt door een aantal versoepelingen
waartoe de Tweede Kamer heeft besloten.
1999/2000
Nederland telt begin 1999 weer 900.000 arbeidsongeschikten.
Staatssecretaris Hoogervorst van Sociale Zaken stelt voor beter en
vaker te keuren. Het aantal arbeidsongeschikten moet daardoor de
komende jaren dalen met 16.000. Politieke partijen, werkgevers- en
werknemersorganisaties laten het ene proefballonnetje na het andere op
over de aanpak van de WAO. Niemand wil hetzelfde, iedereen wil een
oplossing. De VVD en het CDA komen met een gezamenlijk plan. Ze willen
dat alleen mensen die voor 35 procent of meer niet meer kunnen werken,
een uitkering krijgen. De PvdA zoekt de oplossing vooral in
reïntegratie en wil dat meer WAO'ers gesubsidieerd werk gaan doen. De
Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) vindt dat de
overheid de gebruikelijke loondoorbetaling tijdens het eerste
ziektejaar moet ontmoedigen. De sociale partners spreken in hun CAO's
veelal af de wettelijk verplichte 70 procent van het loon aan te
vullen tot 100 procent als een werknemer ziek wordt. Dat zou zieken
niet stimuleren weer aan de slag te gaan. MKB-Nederland wil een harde
aanpak van de psychisch arbeidsongeschikten en ook voorstellen van de
VVD gingen eerder in die richting. De FNV lanceert het idee bedrijven
te beboeten die geen WAO'ers in dienst willen nemen. Het CNV wil
WAO'ers die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn, beschouwen als gewone
werklozen. Uiteindelijk stelt het kabinet op advies van de Stichting
van de Arbeid een commissie in die onderzoek gaat doen naar de WAO. De
voorzitter, CDA'er J. Donner, doet ook al onderzoek naar oplossingen
voor het groot aantal psychisch arbeidsongeschikten.
2001
Nederland wacht op Donner. Het aantal arbeidsongeschikten loopt
richting de 1 miljoen.
© 2001 NVACP