Schooljournaal 14/8-9
Bestuurder sociaal-economisch beleid van Onderwijsbond CNV, Jan
Duijnhouwer:
`Over enkele jaren giga-personeelstekorten in voortgezet onderwijs'
Het klopt natuurlijk van geen kant: op 1 mei - de Dag van de Arbeid - praten met een vakbondsbestuurder. Op zo'n dag houdt een bestuurder gloedvolle betogen met veel warme woorden. Zo niet Jan Duijnhouwer, bestuurder van de Onderwijsbond CNV, hij werkt, zoals trouwens het gros van de Nederlandse werknemers, stug door. In perioden van poldermodel en meedenken met regering en parlement, blaast de Onderwijsbond CNV zijn partijtje mee als het om het brede arbeidsmarktbeleid gaat. Geen ontwikkeling of de bond staat mee vooraan om vorm te geven aan beleid. Een gesprek met de bestuurder sociaal-economisch beleid, over de rol die de Onderwijsbond CNV speelt in de arbeidsmarktpolitiek van deze nog jonge eeuw.
De Onderwijsbond CNV doet mee in drie kringen die zich bezighouden met
beleid dat gaat over de arbeidsmarkt. Het participatiefonds (dat
scholen in het primair en voortgezet onderwijs verplicht hun eigen
leraren aan het werk te houden). De bond zit ook in het
mobiliteitsfonds, een fonds in het hbo dat leraren van de ene naar de
andere werkplek - mogelijk zelfs buiten het onderwijs - helpt. En tot
slot is er het secorbestuur Onderwijs-arbeidsmarkt dat initiatieven
ontplooit voor gericht arbeidsmarktbeleid zoals de projecten voor
zij-instromers.
Gaat het echt mis als de werkgevers samen met de politiek maar zonder
de werknemersorganisaties het arbeidsmarktbeleid vormgeven?
'Dat zou direct gevolgen hebben voor individuele leraren.
Onderwijspersoneel voldoet aan een aantal kwaliteitseisen, en wij
willen daar als werknemersorganisatie op toezien. Onlangs nam de
minister samen met VNO/NCW, de werkgevers, het initiatief om via
detachering mensen uit het bedrijfsleven gaten in het onderwijs te
laten opvullen. Daar zat de vakbond eerst helemaal niet bij! Toen we
ontdekten dat dit aan de gang was, hebben we meteen onze invloed
aangewend. Wat betekent het plaatsen van zo'n persoon voor zittende
leraren? Beschikt zo'n nieuw personeelslid wel over de gevraagde
kwaliteiten? Tja, organisaties van werkgevers vinden de
onderwijsbonden star als het gaat om vernieuwing, maar wij willen toch
graag de vinger aan de pols houden.'
De vakbonden waarschuwden de minister al jaren geleden voor het
groeiende lerarentekort. De vakbonden zijn niet verantwoordelijk voor
het lerarentekort?
'Wij hebben de minister al vrij vroeg gewaarschuwd. In deze sector
zien we alles van tevoren aankomen. We weten dat de komende tien jaar
veel oudere leraren vervroegd stoppen of met pensioen gaan. Daar
kunnen we nu al op inspelen. Maar omdat demografische ontwikkelingen
zich na vier jaar al doen gelden op de basisschool, is de
onderwijspolitiek toch verrast door een oplopend geboortecijfer.
Anderzijds heeft de politieke wens om de groepen in het basisonderwijs
te verkleinen het lerarentekort alleen maar vergroot. Campagnes die
meer jongeren naar lerarenopleidingen moeten trekken zijn inmiddels
gestart. Ja, je kunt altijd stellen dat het te weinig en te laat was.
De komende jaren zal het voortgezet onderwijs groeien in aantallen
leerlingen. Daar voltrekt zich een rampscenario doordat straks veel te
weinig leraren voorhanden zijn. Met vertraging werkt dat door in het
hoger onderwijs. Dat wordt het nieuwe probleem.'
De kelder van Het lerarentekort is nog niet bereikt. Waar maakt de
bond zich verder druk om?
'Als het aan ons ligt wordt meer geld geïnvesteerd in de kwaliteit van
lerarenwerk. Dat zeiden we jaren geleden ook al tegen de minister:
investeer in leraren, anders krijg je er straks niet genoeg van. Het
beroep moet concurreren met banen in andere sectoren.'
Dus...
'De kwaliteit van arbeid moet voor alle beroepen in het onderwijs
omhoog. We praten dan altijd over de vier A's: goede
arbeidsvoorwaarden, goede arbeidsomstandigheden, goede arbeidsinhoud
en goede arbeidsverhoudingen. Naast een acceptabele werkdruk zijn een
goed gebouw, werkbare ruimten en een goed klimaat nodig. In die zin
bemoeien wij ons ook met arbeidsmarktbeleid. We vragen al tig jaren om
een goed functiewaarderingssysteem. Daarmee kunnen scholen ook eigen
personeelbeleid voeren. Ook in het basisonderwijs zullen mensen zich
moeten afvragen hoe ze onderwijs geven in de toekomst: met de komst
van veelsoortiger functionarissen valt ook beter eigen
personeelsbeleid te voeren. Verder vragen we al enige tijd om de
invoering van schaal 10 in het basisonderwijs. Niet alleen om nieuw
personeel te werven, maar ook om personeel te behouden.'
Het gaat toch niet alleen om leraren, maar ook om
onderwijsondersteuners?
'Het is ons als bond volstrekt duidelijk dat een conciërge, een
amensuensis, ja ook een administratieve ondersteuner op scholen een
duidelijke impact hebben op leerlingen en op leerprocessen. Wij vinden
dat die invloed moet meewegen als hun functies worden gewogen en
gewaardeerd. Dat aspect misten wij als bond in het rapport Van Rijn,
dat onlangs adviseerde over de salarissen in de collectieve sector.
Die invloed van onderwijsondersteuners had in dat rapport meer gewicht
verdiend.'