11/06/01
Lijn 147: Goederenas opnieuw in dienst
Het tienjareninvesteringsplan 1996 -2005 van de NMBS voorziet onder
meer de renovatie van stations, de modernisering van de bestaande
infrastructuur, het aanleggen van een hogesnelheidsnet van grens tot
grens, en de ontwikkeling van de verkoopstechnieken en het onthaal van
de cliënteel. Daarnaast is er ook een groot deel bestemd voor de
modernisering en de capaciteitsuitbreiding van de prioritaire
goederenassen.
Lijn 147 verbindt Fleurus met Auvelais en is een essentiële schakel
van een belangrijke goederenas. De lijn, die sinds 1972 niet meer werd
geëxploiteerd, ligt strategisch binnen het net van het
noord-zuid-vrachtvervoer. Ze was dan ook bijzonder geschikt om bij te
dragen tot het oplossen van de huidige verzadigingsproblemen van het
verkeer op de lijn Brussel - Luxemburg.
Het traject van de lijn 147 is minder hellend dan dat van de lijn
Ottignies-Gembloux en biedt daardoor het voordeel dat er 25% zwaardere
lasten kunnen worden toegelaten dan op de lijn 161. Na bestudering van
de mogelijkheden werd in 1988 tot de heropening besloten.
Historiek van de heropening
In 1989 werd door de regering het plan STAR 21 (SpoorToekomst Avenir
du Rail 21e eeuw) van de NMBS goedgekeurd. Dat plan bepaalt onder meer
het opnieuw in dienst nemen en de elektrificatie van de lijn 147.
Hoewel de lijn nog eigendom was van de NMBS, moest er een
bouwvergunning worden aangevraagd om de geplande aanpassingen te
kunnen uitvoeren. Deze aanvraag werd ingediend op 4 juni 1993.
Vervolgens werd een milieu-effectenstudie uitgevoerd naar het
voorbeeld van wat vereist is voor de aanleg van andere lijnen en meer
bepaald de hogesnelheidslijnen. De vergunning werd op 27 juni 1996
afgeleverd door de Direction Générale de l'Aménagement du Territoire
de la Région Wallonne, en bevatte bepaalde eisen inzake respect voor
het milieu en geluidshinder. Het tienjareninvesteringsplan van de NMBS
voor de periode 1996 - 2005, goedgekeurd in juli 1996, bepaalt dat de
praktische uitvoering van de werken voor de herindienstneming van de
lijn 147 tussen 1997 en 2001 plaats moet vinden.
Kenmerken van de lijn
Lijn 147 verbindt Fleurus met Auvelais (Sambreville). Het traject is 8
kilometer lang. Aan de uitrit van het station van Fleurus (richting
Charleroi) volgt lijn 147 de bedding van de vroegere spoorlijn naar
Tamines. Ze takt af naar links en loopt vervolgens onder de rijksweg
Charleroi - Gembloux en de Waalse autosnelweg. Ze bereikt vervolgens
Lambusart via een eerder vlak en open landschap met velden.
Vanaf Lambusart daalt de lijn geleidelijk af naar de Sambervallei waar
men afwisselend weiden en groepjes bomen aantreft. Daar zijn de
overblijfselen te zien van de vroegere kolenmijnen die aanleiding
gaven tot aanleg van de vroegere lijn.
De lijn nadert dan een meer verstedelijkte zone. Kort na elkaar zijn
er verschillende bruggen en overwegen. De lijn loopt vervolgens door
de wijk Moignelée (Tamines) en begint te dalen tot ze die plaats
bereikt. De bedding van de vroegere lijn naar het station van Tamines
ligt aan de rechterkant en de nieuwe lijn loopt naar de brug over de
Samber. De lijn sluit dan aan op lijn 130 Charleroi - Namen en bereikt
zo het station van Auvelais.
Deze lijn, die vooral een alternatief wil bieden voor de lijnen
161/162 (Ottignies -Namen - Luxemburg) voor het goederenvervoer tussen
het noorden (de zeehavens en vooral die van Antwerpen) en het zuiden
(namelijk het Groothertogdom Luxemburg, het oosten van Frankrijk,
Zwitserland en Italië), werd aangelegd op enkelspoor tussen Fleurus en
Auvelais.
Lijn 147 werd geëlektrificeerd met 3.000 volt gelijkstroom en maakt
het voor goederentreinen tot maximum 1200 ton mogelijk de lijn
Athus-Maas te nemen. In de zuid-noordrichting bedraagt de maximum
toegelaten last 800 ton.
Chronologie van de werken
De werken voor de herindienstneming van lijn 147 zijn begonnen in
1997. De doelstelling was: de lijn elektrificeren met 3.000 volt
gelijkstroom tegen 2001 en een referentiesnelheid van 90 km/h
bereiken. De aanleg van deze nieuwe goederenlijn verliep in een
logische volgorde. Aangezien er op die plaats vroeger al een lijn was,
moest het terrein eerst van struikgewas worden ontdaan om plaats te
ruimen voor de nieuwe lijn. Dan konden de graafwerken beginnen om de
nieuwe spoorbedding aan te leggen. Naast de werken voor de aanleg van
de bedding moesten ook heel wat verouderde kunstwerken worden
aangepast of herbouwd om ze geschikt te maken voor het nieuwe profiel
van een geëlektrificeerde lijn.
Zo werden acht kunstwerken van een facelift voorzien of opnieuw
gebouwd:
* de brug over de Samber voor aansluiting van lijn 147 en lijn 130
* een nieuwe brug aan de rue Bâty Saint-Pierre in Tamines
* een nieuwe brug aan de rue du Wainage in Lambusart
Zes overwegen werden opnieuw in dienst gesteld of gemoderniseerd. Die
aan de rue du Chesselet in Tamines werd echter afgeschaft en vervangen
door een weg naast het spoor aan de kant van de vroegere kolenmijn. Na
de beëindiging van de werken van burgerlijke bouwkunde kon de NMBS
beginnen met de spooruitrusting van de lijn. Aan de aflevering van de
vergunning waren eisen gekoppeld inzake geluidshinder, en de NMBS
moest de modernste materialen en technieken gebruiken (lange gelaste
spoorstaven, dubbele ballastlaag, wissels verwijderd van de
woonkernen, beschermde en aangeplante vegetatie) om de weerslag op het
milieu te beperken. Dan volgden het aanbrengen van de uitrusting van
de bovenleiding (luchtlijn voor levering van de tractiestroom) en de
werken aan de seininrichting en de telecomverbindingen die een
maximale veiligheid van het treinverkeer moeten waarborgen.
Een nauwe band met de as Athus-Maas
De Noord-Zuidas realiseert jaarlijks 3 miljard bruto tonkilometer of
15 % van het totale vrachtvervoer: meer dan 400 treinen per week via
lijn 162 Namen-Sterpenich, die bovendien een aanzienlijk aantal
reizigerstreinen verwerkt, en enkele tientallen treinen per week via
lijn 165 Namen-Dinant-Athus, de zogenaamde lijn Athus-Maas.
De modernisering van de lijn Athus-Maas, waaraan momenteel wordt
gewerkt, zal het mogelijk maken reizigers- en vrachtvervoer op die
noord-zuidas te scheiden: lijn 162 wordt gereserveerd voor het
reizigersvervoer en de lijn Athus-Maas is bestemd voor het
goederenvervoer.
Zodra de gemoderniseerde lijn Athus-Maas operationeel zal zijn,
namelijk in december 2002, wordt het vrachtvervoer dat momenteel via
lijn 162 verloopt, wat neerkomt op ongeveer 450 treinen per week, naar
de as Athus-Maas overgebracht. Op die manier wordt het goederenverkeer
gescheiden van het reizigersverkeer. Alleen enkele losse
goederentreinen zullen nog via lijn 162 rijden.
Een goederenas van meer dan 120 km biedt als voordelen een duidelijke
verbetering van de kwaliteit van het vervoer en vooral een ongekende
toename van de vervoercapaciteit voor het vrachtvervoer. De NMBS zal
dan beter en meer kunnen vervoeren om de vooroppgestelde groei van 50
% vervoerde ton tegen 2010 te behalen.
Lijn 147 is van strategisch belang voor de ontwikkeling van het
vrachtvervoer op de as Athus-Maas. Zonder alternatief voor de
vervoerwegen Namen-Ottignies (161) en Namen-Jemeppe-Gembloux (144)
zouden deze baanvakken - waarbij het eerste bovendien een aanzienlijk
reizigersverkeer verwerkt - vlug knelpunten worden die de ontwikkeling
van het vrachtvervoer op de as Athus-Maas zouden hinderen.
Dankzij de heropening van lijn 147 kunnen de treinen van en naar de
lijn Athus-Maas de volgende lijnen nemen:
* ofwel lijn 161 Namen-Ottignies,
* ofwel de lijnen 130, 144 en 161,
* ofwel de lijnen 130, 147 en 140.
Werken aan de reizigerslijn naar Luxemburg in verschillende fasen
Ondertussen is de NMBS ook werken begonnen op de lijn Brussel - Luxemburg, de lijn die in de toekomst gereserveerd wordt voor het reizigersverkeer. Zijn gepland: revisie van de elektrische installaties, spoorvernieuwing en gebruik van materialen die de gevolgen van wrijving, trillingen en lawaai verminderen, verhogen van de snelheid tot 160 km/h tegen 130 nu en aanpassing van kunstwerken.
Doel: de reizigers op de lijn 162 van en naar Luxemburg een betere
service en competitievere rittijden bieden.
Gespecialiseerde lijnen: sleutel voor de spoorwegen van morgen
De heropening van lijn 147 en de werken op de lijn Athus-Maas moeten
worden gezien in het perspectief van een scheiding tussen goederen- en
reizigersverkeer op de noord-zuidas. De hst's, die in eigen bedding
rijden, profiteren reeds van een dergelijke «lijnspecialisatie», die
aan de basis ligt van de beste spoorwegprestaties ter wereld.
Specifiek voor vracht- of reizigersvervoer bestemde lijnen waarborgen
de beide vervoertypes een duidelijk hogere kwaliteit, waarbij elk type
kan worden beheerd in functie van zijn eigen behoeften. Ze openen
bovendien voor elk vervoertype belangrijke ontwikkelingsperspectieven,
en kunnen zelfs voor een duidelijke verschuiving zorgen in de
verdeling per vervoermodus.
Zoals hiervoor beschreven beperkt de NMBS zich niet tot het
specialiseren van haar lijnen tussen Namen en het zuiden van
Luxemburg, ze moderniseert ze bovendien grondig. Deze werken zorgen
ervoor dat elke lijn over zoveel mogelijk troeven beschikt om de
cliënteel een snellere, stiptere en soepelere service te bieden.
Essentiële kwaliteiten om « met opgeheven hoofd » het derde millenium
tegemoet te treden.
Geleidelijke toename van het verkeer
Op lijn 147, operationeel sinds 10 juni en ingehuldigd op 11 juni,
wordt de omvang van het verkeer vanaf nu tot eind 2002 geleidelijk
opgevoerd. Op dat ogenblik zouden er elke weekdag een veertigtal
treinen moeten rijden. In het weekend is het verkeer beperkter.
Voorbij onze grenzen
In 2003 krijgen alle spoorwegondernemingen met een vergunning toegang
tot een geheel van spoorlijnen die de Europese Commissie heeft
aangewezen om het Transeuropese net voor goederenvervoer per spoor te
vormen. Lijn 147 ligt strategisch ten opzichte van de
noord-zuidverbindingen en vormt een belangrijke schakel van het
Belgische deel van het Transeuropese net voor het vrachtvervoer per
spoor. Ze geeft toegang tot de as Athus-Maas waardoor België wordt
verbonden met het Groothertogdom Luxemburg, Frankrijk, Zwitserland en
Italië, landen waarmee België frequente spoorwegverbindingen
onderhoudt.
De werken op de lijn 147 in cijfers
De werkzaamheden, hoewel over slechts 8 kilometer gespreid, vereisten
in totaal een indrukwekkende hoeveelheid materiaal. We geven hier
enkele representatieve cijfers:
190.000 m3 uitgegraven grond
147.000 m³ opgehoogde grond
4.300 m3 beton
830 ton staal voor de betonwapening
2.000 m draineringswerken
90 hydraulische constructies
164 stukken spoorstaaf van 100 meter lengte, aan elkaar gelast met het
thermietprocédé (ook gebruikt voor de hst-spoorstaven)
13.750 dwarsliggers
240 bovenleidingspalen
8.200 m bovenleiding
8.200 m glasvezelkabels (ingegraven)
1 tractieonderstation in Auvelais
Dit spoorwegproject vertegenwoordigt een investering van bijna een
miljard frank (25 miljoen euro), die als volgt is verdeeld: spoor en
bedding 50%, bovenleidingen 20%, kunstwerken 20%, seininrichting,
telecom en diversen 10 %.
Auvelais, een station in volle verandering
In het kader van het renovatieprogramma voor de reizigersstations
heeft het station van Auvelais onlangs zowel aan de buitenkant als
binnen in het gebouw een facelift gekregen.
Aan de buitenkant werd de gevel met de zogenaamde "gomtechniek"
behandeld. Bij dit schoonmaakprocédé wordt zeer fijn zand (olivien)
onder een maximumdruk van 1 bar op de gevel gespoten. Deze "zachte"
techniek is veel minder agressief dan het zandstralen en is minder
schadelijk voor het milieu. De gomtechniek is bijzonder geschikt om de
bakstenen van de stationsgevel in Auvelais te behandelen. De
daklijsten en het raamwerk werden opnieuw geschilderd en de
stationsomgeving wordt momenteel heraangelegd om de reizigers het
grootst mogelijke comfort te bieden: de stationsparking wordt
binnenkort genivelleerd en zal zo een grotere capaciteit bieden aan de
reizigers die per auto naar het station komen.
In het gebouw zelf
wordt voor het onthaal van de reizigers gebruik gemaakt van de
nieuwste voorzieningen: een klantvriendelijker loket met
SABIN-techniek, nieuwe verlichting, een herschilderde lokettenzaal. Er
werden ook nieuwe toiletten geïnstalleerd. Deze bieden meer plaats en
beantwoorden aan de geldende normen inzake de toegang voor personen
met mobiliteitsproblemen. Om het schoonmaken van het lokaal te
vergemakkelijken en beschadigingen zoveel mogelijk te voorkomen, is er
bovendien geen enkele leiding meer zichtbaar: de tussenwanden zijn
voorzien van een technische ruimte waarin alle leidingen en kabels
lopen. Ten slotte wordt in de loop van 2001 in het lokaal van de
huidige toiletten een fietsenstalling ingericht.
Toegang tot de perrons
Sinds 10 februari 2001 beschikken de reizigers over een nieuwe
voetbrug. Deze geeft zowel via het station als langs de weg toegang
tot de perrons. Bovendien is deze voetbrug volledig overdekt zodat ze
de reizigers bij slecht weer beschutting biedt.
Voor personen met mobiliteitsproblemen wordt er van in het stationsgebouw een toegangshelling geïnstalleerd.
Bedrag van de investeringen voor het station: 3.900.000 BEF. Bedrag van de investeringen voor de voetbrug: 12.000.000 BEF
© 2001 NMBS