Presentatie P.J. de Bont, voorzitter van Uneto (Unie van
elektrotechnische ondernemers)
PERSCONFERENTIE BEURS ELEKTROTECHNIEK, 12 JUNI 2001
Zoetermeer, 13 juni 2001
De huidige economie kenmerkt zich door snelle veranderingen. Enerzijds
is dat lastig, want we moeten voortdurend zoeken naar nieuwe
mogelijkheden. Anderzijds maken juist de snelheid en
onvoorspelbaarheid het ondernemen uitdagend en aantrekkelijk. Daarbij
komt het aan op het strategisch inzicht en de creativiteit van de
ondernemer. Binnen Uneto ondersteunen we onze leden op diverse
manieren bij hun bedrijfsvoering. We helpen ze zeker dus ook bij het
uitzetten van een strategisch toekomstplan. Eens per vijf jaar laat
Uneto daarom een onderzoek uitvoeren naar te verwachten ontwikkelingen
in de samenleving, de techniek en de markt. Zo heeft het onderzoek
'Zonder keuzen geen kansen' uit 1996 recent een vervolg gekregen met
de brancheverkenning 2001-2005. De titel is 'Profiteren van een
kansrijke toekomst'.
De toekomst biedt ons namelijk talrijke kansen. Mede door de
toenemende vermenging van elektrotechniek en ICT zijn
elektrotechnische voorzieningen voor de samenleving en het
bedrijfsleven van groot strategisch belang geworden. In de industrie,
utiliteit en consumentenmarkt neemt het gebruik van ET en ICT toe. De
maatschappij wordt steeds afhankelijker van de continue
beschikbaarheid van deze voorzieningen. Laten we eens kijken naar de
afzonderlijke markten voor elektrotechnische installateurs. Een trend
in de woningbouw is de vraag naar meer kwaliteit. De woonconsument wil
een grotere keuzevrijheid en meer zeggenschap. In totaal zal er 340
miljard gulden in woningen en woonomgevingen worden geïnvesteerd. De
vraag naar elektrotechniek in woningen zal flink stijgen.
Voor de utiliteitsmarkt zijn de trefwoorden flexibiliteit,
duurzaamheid en intelligentie. Organisaties stappen over op flexibele
kantoren met flexwerkplekken en op telewerken. De ET-component in
gebouwen speelt daardoor een rol van toenemend strategisch belang voor
organisaties.
In de infrastructuur zal tot 2010 114 miljard worden geïnvesteerd in
autosnelwegen en spoorwegen. Geavanceerde technologie zal worden
ingezet voor zaken als veiligheid en verkeersmanagement. Ook in de
vervoersinfrastructuur neemt het ET-aandeel dus toe. Op de
telecommunicatiemarkt levert de invoering van nieuwe draadloze en
breedbandige technologieën de ET-branche veel werk op. In de industrie
worden complexe producten steeds vaker door een hecht samenwerkend
conglomeraat van bedrijven ontwikkeld. De vraag naar integrale
ontwerpen leidt tot een stijgende behoefte aan installatiewerk.
Daarnaast gaan producenten - net als consumenten en de zakelijke markt
- over op duurzame energie. Bewakingssystemen zijn nodig om de
energieconsumptie te managen. Telemonitoring en telemaintenance nemen
een vlucht.
Wel zullen er minder nieuwe industriële parken worden gebouwd. Onze
leden zullen zich dus meer moeten richten op beheer en onderhoud dan
op nieuwbouw.
Voor alle moedermarkten geldt dat elektrotechnische installateurs veel
vaker als kennisleverancier de klant helpt bij de keuze voor een
systeem. Opdrachtgevers worden steeds afhankelijker van ET & ICT
diensten voor hun bedrijfsvoering. Daarom vragen zij om professionele
oplossingen. De huidige en toekomstige megaprojecten nopen Uneto-leden
tot samenwerking met een of meerdere partners in allianties en
consortia in de hele kolom. Tevens stijgt daardoor in alle markten de
vraag naar installatiecapaciteit.
De stijgende afhankelijkheid van elektrotechniek kan elektrotechnisch
installateurs een comfortabele positie verschaffen, maar er zijn ook
kapers op de kust. Denk bijvoorbeeld aan ICT-bedrijven. Zij kunnen
besluiten om elektrotechniek 'erbij' te gaan doen. Willen wij
elektrotechnisch installateurs de geboden kansen benutten, dan moeten
we kiezen voor een onderscheidende koers op de markt en voor een
adequate uitvoering van de gekozen weg. Vroeger konden we, als we wat
verder in de toekomst keken, redelijk goed voorspellen welke nieuwe
product-markt combinaties zouden ontstaan. Door de snelle
veranderingen in de maatschappij, techniek en markt is dit haast
onmogelijk geworden. Hetzelfde geldt voor de marktbewegingen. Wie had
vijf jaar geleden in onze branche de invloed van internet en
elektronisch ondernemen voorzien? Wie hield toen alvast rekening met
de enorme verschuivingen op de arbeidsmarkt, waarmee we nu worden
geconfronteerd? Natuurlijk wisten we dat de informatietechnologie onze
markt zou beïnvloeden. Maar wat we niet konden voorspellen was de
ongelofelijke impact van ICT.
Het hoge tempo van verandering heeft nog een effect. In de nieuwe
'netwerkeconomie' kan het voor een ondernemer een valkuil zijn om zich
vast te leggen op een technologie of beleidsplan. Dat geldt zowel voor
technologische ontwikkelingen als voor de verspreiding, toepassing en
benutting daarvan in de markt. In de brancheverkenning signaleren we
daarom geen specifieke product-marktcombinaties, maar richten we ons
op het versterken van het strategisch inzicht en het bijbehorende
aanpassingsvermogen. Dit zijn overigens ook de redenen voor de
oprichting van de Uneto Academie, een leergang strategisch management
voor ondernemers uit middelgrote bedrijven.
Diverse trends bepalen de markt voor de komende jaren. Sommige trends
liggen voor de hand en zijn voorspelbaar. Van andere trends is het
haast niet te voorspellen hoe zij zich zullen ontwikkelen. Onzekerheid
is dan de enige constante.
Redelijk goed te voorzien zijn trends als de toename van e-business,
internationalisering, toenemende concurrentie, informatisering en
systeem- en componentenbouw. Deze trends zorgen voor een neerwaartse
druk op de prijzen. Tegelijkertijd zullen de kosten gaan stijgen door
de krapte op de arbeidsmarkt en de individualisering van leefstijlen.
Wat ook speelt is dat de samenleving streeft naar duurzaamheid.
Bovendien neemt het belang van menselijk kapitaal voor de onderneming
toe. Ook die twee factoren veroorzaken een opwaartse druk op de
kosten.
Een ondernemer die niets doet, komt op een doodlopende weg terecht.
Het bedrijf zal worden geconfronteerd met dalende prijzen en stijgende
kosten, die zwaar drukken op de marges en het rendement. Actie is dus
geboden.
Gelukkig zijn er diverse trends die nieuwe kansen bieden aan
elektrotechnisch installateurs. Juist deze trends zijn minder
doorzichtig. Grote gemene delers voor al deze trends zijn de
ontwikkeling van de technologie en de ontwikkeling van de
dienstverlening. Zal de technologie zich geleidelijk ontwikkelen en is
er sprake van evolutie? Of blijft het tempo van innovatie razendsnel
en is er sprake van acceleratie? Het valt niet te voorspellen. Op het
gebied van dienstverlening zijn er eveneens twee tegengestelde
bewegingen mogelijk: enerzijds specialisatie en anderzijds integratie
van dienstverlening met als doel het faciliteren van
one-stop-shopping.
Deze twee variabelen zijn afgezet op een assenstelsel. Zo ontstaan er
vier kwadranten. In de branchestudie spreken we van 'wereldbeelden'.
Dit zijn geen echte 'scenario's', want het zijn ideaalbeelden en er
kunnen zich mengvormen voordoen. Ik zal kort op elk wereldbeeld
ingaan. In het wereldbeeld Community gaat technologische evolutie
samen met integrale dienstverlening. Om een zo breed mogelijk pakket
aan te bieden bestaan er nauwe samenwerkingen binnen vaste groepen van
bedrijven. Collega-ondernemers en leveranciers werken daarbij samen.
In het wereldbeeld Koopman is technologische evolutie gekoppeld aan
specialisatie in de dienstverlening. Op basis van de eigen kennis en
capaciteit kiezen ondernemers voor een niche en richten zich op het
leveren van service en kwaliteit.
In het wereldbeeld Consortium is sprake van technologische acceleratie
doordat er veel innovaties beschikbaar komen. Deze snelle verandering
gaat gepaard met een integrale dienstverlening. De focus ligt op
technologie. Ook in dit wereldbeeld ontstaan samenwerkingsverbanden,
waarbinnen ondernemers hun eigen rol positioneren en specialistische
kennis delen.
In het wereldbeeld Nomade is eveneens sprake van een snelle
ontwikkeling in de techniek, maar ditmaal met een gespecialiseerde
dienstverlening. De dot.com bedrijven zijn een goed voorbeeld van het
type ondernemingen, dat zeer goed aansluit bij de uitdagingen in dit
wereldbeeld.
De branchestudie 2001-2005 is vooral een denkoefening en een
toetssteen voor ondernemers. Wie een element uit de wereldbeelden in
praktijk op zijn pad vindt, dient alert te reageren. Daarom bevat de
strategiestudie ook aanbevelingen over wat je moet doen wanneer
elementen uit een wereldbeeld zich aftekenen.
Succesvol ondernemen in het wereldbeeld Community betekent dat
bedrijven moeten koersen op samenwerking. Zij kunnen hun voordeel doen
met relatie- en accountmanagement. Het is belangrijk het personeel te
binden aan de organisatie en een nauw contact met collega's,
leveranciers en opdrachtgevers te onderhouden. In het wereldbeeld
Consortium is technology leadership bepalend voor het onderscheidend
vermogen. Ondernemers moeten investeren in kennis, hun toegevoegd
waarde vergroten en nadenken over hun (markt)positie.
Het wereldbeeld Koopman vereist een all round dienstverlening met veel
nadruk op service en kwaliteit. Ondernemers die deze richting inslaan,
wordt aangeraden te kiezen voor een specifieke marktniche op basis van
kennis en capaciteit.
Als ondernemers opteren voor het wereldbeeld Nomade, moeten zij zorgen
voor een zeer flexibele organisatie. Ze moeten excelleren in kennis en
innovatie, en snel kunnen communiceren.
Duidelijk is dat ET-ondernemers te maken krijgen met vijf centrale
uitdagingen. Ze zullen moeten leren omgaan met de schaarste op de
arbeidsmarkt, moeten werken in (nieuwe) samenwerkingsverbanden en hun
klant nog beter moeten leren kennen. Verder moeten ze inspelen op de
trend dat kennis voor hun bedrijf steeds belangrijker wordt. En ze
zullen moeten leren om hun bedrijfsstrategie voortdurend aan te passen
aan de snel veranderende mogelijkheden in een meer competitieve en
zeer dynamische markt. Daarnaast is er nog een gezamenlijke uitdaging
voor installateur en fabrikant. Samen moeten we zorgen dat we de
installateur hoger in de bouwkolom krijgen. Alleen op deze wijze zal
installatietechniek voldoende aandacht krijgen en dat verhoogt ook het
rendement van de fabrikant.
Wilt u meer informatie over dit bericht, neem dan contact op met
Sandre Douma, hoofd Communicatie.
Of stuur een mail naar: s.douma@uneto.nl