Almere pakt consequenties vreemdelingenwet aan (13 juni 2001)
Per 1 april jl. is de nieuwe Vreemdelingenwet van kracht. Deze wet heeft tot doel de kwaliteit van beslissingen te verbeteren, het aantal en de duur van asielzoekersprocedures te verminderen c.q. te verkorten. De nieuwe wet heeft aanzienlijke gevolgen voor de asielzoekers, maar ook voor de instanties die de wet moeten uitvoeren.
De gemeente Almere heeft de consequenties van de nieuwe wet in kaart gebracht en hierover op 12 juni jl. beleidslijnen vastgesteld. Dit om te komen tot een efficiënt en effectief asielzoekersbeleid.
Huisvesting
Kende de oude wetgeving nog drie verschillende verblijfsvergunningen,
de nieuwe Vreemdelingenwet kent er slechts één: een vergunning voor
bepaalde tijd, eventueel gevolgd na drie jaar door één van onbepaalde
tijd. Heeft iemand een vergunning voor bepaald tijd (statushouder),
dan kan hij/zij zelfstandig op zoek gaan naar een woonruimte in de
gemeente van zijn/haar keuze. Onder de oude wetgeving hadden niet alle
statushouders een dergelijke vrijheid. Almere is, vanwege het
asielzoekerscentrum en de gunstige ligging ten opzichte van de
Randstad, voor veel statushouders aantrekkelijk. De gemeente verwacht
dan ook dat zich meer statushouders in Almere willen vestigen dan
waartoe de gemeente via een verdeelsleutel - gebaseerd op het
inwonertal - is verplicht. Hierdoor kunnen grote problemen ontstaan in
de toch al schaarse sociale woningmarkt in Almere. Het college besloot
daarom tot de beleidslijn om de opgelegde taakstelling te handhaven.
Is de taakstelling bereikt, dan kunnen statushouders zich via de
reguliere weg net als ieder ander - inschrijven voor een woning in
Almere.
Begeleiding
Onder het oude regime verbleven asielzoekers soms enige jaren in het
asielzoekerscentrum. In deze periode maakten zij kennis met de
Nederlandse taal en cultuur. Als men daarna onder de Zorgwet viel, dan
werden zaken als ingerichte huisvesting, ziektekosten, verzekeringen
en een persoonlijke toelage geregeld. De sociale dienst fungeerde als
aanspreekpunt en de Stichting Voor Vluchtelingen en Nieuwkomers (VVN)
verzorgde de individuele begeleiding.
Met de komst van de nieuwe Vreemdelingenwet verblijft de asielzoeker
korter in het AZC en is tevens de Zorgwet afgeschaft. De asielzoeker
dient vanaf de toekenning van de status zelfstandig aanspraak te maken
op en gebruik te maken van de reguliere voorzieningen.
Via de Wet Inburgering Nieuwkomers leren statushouders in een periode van maximaal 1,5 jaar Nederlandse taal en krijgen zij maatschappelijke begeleiding van de stichting VVN. In de periode voorafgaand aan en gedurende het inburgeringstraject is het echter de vraag of de asielzoeker allerlei zaken rond het aanvragen van een uitkering en het regelen van nutsvoorzieningen, bankzaken en verzekeringen etc. zelfstandig weet op te pakken. De gemeente wil daarom met de stichting VVN afspraken maken over het inkopen van begeleidingstrajecten voor deze mensen. Bovendien gaan case-managers van de dienst Sociale Zaken fungeren als aanspreek- c.q. coördinatiepunt voor de vergunninghouder direct vanaf het moment van vestiging in de gemeente. Deze maatregel is gericht op het vergroten van de zelfredzaamheid van deze doelgroep.
Noodopvang
Het restrictieve opvangbeleid van het rijk heeft tot gevolg dat een
groeiende groep asielzoekers in gemeenten verblijft zonder onderdak en
elementaire voorzieningen voor levensonderhoud. Het kan bijvoorbeeld
voorkomen dat asielzoekers - legaal - in afwachting zijn van een
beslissing of zij terug moeten naar een ander Europees land om daar
asiel aan te vragen. Of dat zij wederom legaal - een tweede
asielverzoek hebben mogen indienen omdat er sprake is van nieuwe
omstandigheden en feiten. Gedurende dit legaal verblijf in Nederland
voorziet de nieuwe wetgeving niet in opvang en staan deze mensen op
straat.
Ook worden - door de nieuwe Vreemdelingenwet - uitgeprocedeerde
asielzoekers na een termijn van 28 dagen uit de asielzoekerscentra
gezet. Mensen worden dan dakloos terwijl zij bereidwillig en
aantoonbaar bezig zijn met het verkrijgen van de benodigde papieren
voor hun terugkeer.
De gemeente Almere beschouwt het bieden van onderdak tot haar
gemeentelijke zorgtaak. Daarom is besloten het Leger des Heils in te
schakelen voor het realiseren van een noodopvang voor bovengenoemde
groeperingen. Het Leger des Heils zal vóór 1 oktober a.s. een
projectplan leveren voor de realisatie van een opvangvoorziening van
15 20 plaatsen. De opvang van de mensen is tijdelijk van aard en zal
bestaan uit een bed-, bad- en broodvoorziening. Besluitvorming over de
noodopvang (investerings- en exploitatiekosten) wordt betrokken bij de
procedure nieuw beleid 2002.