VRIJGELATEN SURINAAMSE SLAVEN DIGITAAL OP NAAM.
Geneigd tot lediggang, losbandigheid en drankzucht. Zo dachten
planters over slaven als ze vrij in de maatschappij van Suriname
zouden rondlopen. Als een heer besliste, kon een slaaf in Suriname
vrijgelaten worden. Maar een afhankelijkheids-verhouding bleef. Vele
voormalige slaven waren namelijk vrouwelijke huisbedienden die al
concubine van de eigenaar waren. En andere vrijgelaten slaven bleven
nog tien jaar lang onder het patronaat van de vrijlater. Een nieuwe
database met persoons- en familiegegevens van meer dan zesduizend
vrijgelaten Surinaamse slaven in de periode 1832 tot 1863 biedt
informatie voor verder onderzoek.
Vanaf nu toegankelijk via de website van de Rijksarchiefdienst onder
de titel "Vrij in Suriname".
In 1863 is de slavernij in Suriname afgeschaft. Nederland gaf daarvoor
bij wet toestemming. In de jaren ervoor konden vele slaven vrijgegeven
of vrijgelaten worden. In het officiële taalgebruik heet dit
gemanumitteerd. Een hele wet- en regelgeving regelde de manumissie.
Zomaar vrijlaten kon niet vanwege angsten dat de vrijgelaten zwarten
een losbandig leven zouden gaan leiden. De gouverneur-generaal van
Suriname gaf een officiële Manumissiebrief uit, waarmee de heer én de
slaaf verplicht waren zich te binden aan een aantal voorwaarden. De
vrijgelaten slaaf mocht het land niet uit, stond tien jaar onder
patronaat van de vrijlater, moest twee jaar wachten op het verkrijgen
van burgerrechten en mocht niet ten laste komen van de staat. Was een
slaaf niet aangesloten bij een erkend kerkgenootschap, dan was
vrijlating sowieso uitgesloten. Van de slavenhouder werd geld geëist
en de verplichting de vrijgelaten slaaf te blijven controleren.
Algemeen Rijksarchief
Een officiële registratie van de vrijgelatenen vond plaats in het
Manumissieregister. Dit register over de periode 1832 tot 1863 berust
in Paramaribo. Op basis van lijsten die de Nederlandse koloniale
overheid aan de hand van het officiële register maakte, en met behulp
van andere bestanden, heeft de historicus drs. Okke ten Hove
persoonsgegevens digitaal gereconstrueerd. Het Algemeen Rijksarchief,
waar de voornaamste bronnen voor de database liggen, heeft de
internetversie gemaakt.
Black History
De database "Vrij in Suriname" gaat niet alleen over vrijgelaten
Surinaamse slaven, maar ook over zogenaamde vrije zwarten en over
voormalige slavenhouders. Met deze database is weer een stap gezet op
weg naar onderzoek over 'Black History'. Niet alleen interessant voor
genealogen, maar voor allen die meer inzicht willen krijgen in het
koloniale verleden of demografisch-historisch onderzoek willen
verrichten
Historische Database Suriname
"Vrij in Suriname" is een onderdeel van de Historische Database
Suriname (HDS). Op de website van de Rijksarchiefdienst zijn onder
deze noemer al meerdere databases te raadplegen. Gegevens over
immigranten van Aziatische herkomst die als (contract)arbeiders in de
19de eeuw naar Suriname kwamen, staan vermeld op het webplatform
"Arbeid op Contract". Binnen een jaar zullen binnen de module "Vrij in
Suriname" meer databases online gaan. Eén over zwarte soldaten, één
over vrije arbeiders (ca. 1770 tot ca. 1850) en één over de
emancipatie in 1863. .