Persbericht
21.06.2001
038
Embargo tot vrijdag 22 juni 16.30 uur
Hoogleraar Wijsbegeerte Rein de Wilde in oratie:
'Kennissamenleving leidt niet tot een revolutie'
De vergelijking die de aanhangers van de komst van de kennissamenleving plachten te maken tussen de huidige tijd en de periode van de industriële revolutie slaat nergens op. Wat wel gebeurt, is dat industrialisering nog meer een vorm van kennistechnologie wordt en tegelijkertijd steeds meer domeinen van onderzoek en ontwikkeling onder een industrieel regime komen te staan.
Prof. Dr. Rein de Wilde zegt dat in zijn oratie die hij a.s. vrijdag 22 juni houdt ter gelegenheid van zijn benoeming tot hoogleraar Wijsbegeerte van de Faculteit der Cultuurwetenschappen van de Universiteit Maastricht (UM). De rede is getiteld: 'De kenniscultus. Over nieuwe vormen van vooruitgangsfilosofie'.
In zijn inaugurele neemt De Wilde stelling tegen de optimistische verwachtingen die bij de aanhangers van de kennissamenleving bestaan over de voordelen van deze als nieuw aangeduide economische en maatschappelijke orde. Anders dan kapitaal en land, zeggen zij, is kennis als productiefactor eindeloos bruikbaar en voor iedereen beschikbaar. Kennis wordt gezien als een bijzondere kracht die mensen en dingen in beweging zet, ze maakt de industriële samenleving overbodig en ze leidt tot een hogere kwaliteit van het leven. Dit onvoorwaardelijke geloof in de kennissamenleving duidt De Wilde aan als 'kenniscultus'. "Al met al bezit kennis in de kenniscultus zo een opmerkelijke combinatie van eigenschappen die in vroeger tijden vooral aan engelen werden toegeschreven."
De Wilde waarschuwt voor de toe-eigening van het kennisbegrip door economen en bedrijfskundigen. De wetenschapper verandert binnen de kenniscultus, aldus De Wilde, "in een kenniswerker, een abstract personage, drager en bewerker van kennis, onderdeel van de activa van de huidige ondernemende samenleving." Dat betekent geenszins een pleidooi voor de "aristocratie van de geest", maar wel veel meer dan de kenniscultus toestaat, accepteren dat er zoiets bestaat als eigenheid van stijlen van kennen en praktijken van intellectuele arbeid.
Prof. De Wilde sluit zijn rede af met een kennisparadox , die volgens hem bedreigend is voor de samenleving. "In een samenleving die (...) streeft naar totale mobiliteit en flexibiliteit zal het innoveren zonder twijfel uitgroeien tot ieders dagtaak, maar de 'kennisintensiteit' van die taak zal snel de nul gaan naderen. Want wie slechts discontinuïteit beoogt, kan niets van gisteren meer vergelijken met vandaag, met als gevolg dat men helemaal niets meer weet. Ondanks de schijn van het tegendeel brengt de kenniscultus zo de vooruitgang tot stilstand."
Curriculum vitae
Rein de Wilde (1953) promoveerde in 1992 bij Lolle Nauta en Gerard de Vries op de studie 'Discipline en Legende. De identiteit van de sociologie in Duitsland en de Verenigde Staten' (Amsterdam: Van Gennep 1992). Voor dit boek ontving hij in 1992 een Erasmus studieprijs.
Na zijn promotie is De Wilde zich gaan interesseren voor de filosofie en de geschiedenis van het toekomstdenken; deze belangstelling heeft onder meer geleid tot het boek 'De Voorspellers. Een kritiek op de toekomstindustrie' (Amsterdam: De Balie 2000).
Rein de Wilde was vele jaren redactiesecretaris van Kennis en Methode. Tijdschrift voor Wetenschapsfilosofie en Wetenschapsonderzoek (inmiddels gefuseerd met het tijdschrift Krisis) en is momenteel lid van het dagelijks bestuur van de Faculteit der Cultuurwetenschappen.
Noot voor de pers
De integrale rede van prof. De Wilde is verkrijgbaar via de afdeling
Communicatie van de UM, telefoon 043 388 2671. Voor urgente zaken buiten
kantooruren 06 21275612. Mailto:pers@voorlichting.unimaas.nl.
De persberichten van de UM staan op Internet www.pers.unimaas.nl.