Amsterdam, 15 augustus 2001
Ontdekking onbekend DNA-materiaal vijf jaar na marktintroductie
MONSANTO ONVOLLEDIG OVER GENETISCH GEMANIPULEERDE SOJA
Het Amerikaanse chemiebedrijf Monsanto heeft onzorgvuldig gehandeld bij het op de markt brengen van genetisch gemanipuleerde Roundup Ready soja. Een wetenschappelijke publicatie in het European Journal of Food Research van 15 augustus 2001 toont aan dat de gegevens van Monsanto onvolledig zijn. Wetenschappers van het Centrum voor Landbouwkundig Onderzoek in Gent (CLO) hebben met een nieuwe karakteriseer-methode een DNA fragment van onbekende herkomst ontdekt in de Roundup Ready soja. Deze soja is daardoor niet identiek aan de in 1996 door de autoriteiten toegestane plant. Greenpeace vindt dat risico-analyses voortaan niet door de producenten zelf mogen worden uitgevoerd, maar door onafhankelijke onderzoekers moet geschieden. De milieuorganisatie overweegt juridische stappen om de opschorting van de toelating van de Roundup Ready soja af te dwingen.
De soja is met behulp van genetische manipulatie immuun gemaakt voor het bestrijdingsmiddel Roundup Ready van Monsanto. Sinds begin jaren negentig staat deze soja in de VS en Argentinië op het veld, in 1996 is het product op basis van Monsanto's onderzoeksgegevens ook op de Europese markt toegelaten. De ontdekking van het onbekende DNA komt ruim vijf jaar na dat de Europese Commissie en het Nederlandse Ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport toestemming hebben gegeven voor toelating van de soja tot de Europese en de Nederlandse markt. Roundup Ready soja wordt in Nederland verwerkt in veevoer en in voedselproducten. Monsanto's risico-analyses blijken ontoereikend. De Europese en Nederlandse autoriteiten hebben ten onrechte vertrouwd op de informatie die het bedrijf heeft aangeleverd. De Gentse onderzoekers schrijven in hun aanbevelingen dat in verband met de controle op de voedselveiligheid meer gedetailleerde gegevens van het DNA uit transgene planten in de toelatingsdossiers moeten worden opgenomen.
De wetenschappers van het CLO die zijn verbonden aan het Belgische ministerie van Middenstand en Landbouw troffen vorig jaar al twee DNA fragmenten aan die Monsanto niet kon verklaren. Van het nu aangetroffen derde fragment dat bestaat uit 534 basenparen, is echter niet duidelijk wat de herkomst is: mogelijk gaat het om geherstructureerd DNA materiaal van de plant of van het ingebrachte materiaal. Een andere mogelijkheid is dat het om 'vreemd' DNA-materiaal uit een ander organisme gaat. Het is niet uitgesloten dat door het nieuwe fragment een onbekend eiwit ontstaat, dat allergieën kan veroorzaken, hetgeen Monsanto niet in haar risico analyse heeft opgenomen.
Greenpeace verwijt Monsanto dat zij de genetisch gemanipuleerde soja overhaast op de markt heeft gebracht. De Roundup Ready soja die in 1996 is toegelaten zou 'wezenlijk gelijkwaardig' zijn aan de conventionele sojaboon. In de toelatingsbeslissing 96/281/EC van de Europese Commissie staat exact omschreven welke ingebrachte genen zijn toegelaten. Op die basis is de Roundup Ready sojaboon toegelaten. Het nu gevonden, ongeïdentificeerde DNA staat daar niet bij. De soja die nu wordt verbouwd en verwerkt is wezenlijk anders dan de toegestane soja.
Wetenschappers van het Plant Research International van de Universiteit Wageningen, concludeerden in 2000 in hun rapport 'Crops of Uncertain Nature' dat de wetenschap op veel gebieden nog in het duister tast over genetische manipulatie. Zij inventariseerden 23 verschillende kennishiaten en wetenschappelijke controverses rond genetisch gemanipuleerde gewassen. Greenpeace vindt dat genetisch gemanipuleerde gewassen niet in het milieu en de voedselketen mogen worden geïntroduceerd, zolang er nog zo veel wetenschappelijke onzekerheid bestaat over de gevolgen voor mens en milieu.