Muziek heeft - in tegenstelling tot wat vaak wordt aangenomen - geen positief effect op de prestaties van mensen. Ook draagt muziek niet bij aan een betere werksfeer. Dat blijkt uit een experimenteel onderzoek van de Wetenschapswinkel van de Katholieke Universiteit Brabant. Het onderzoek naar de effecten van muziek op de werkvloer werd verricht in opdracht van de stichting BAM (Bestrijding Akoestische Milieuvervuiling) die tot doel heeft ongewenste, storende geluiden af te schaffen, dan wel sterk te beperken.

Op de werkvloer wordt vaak muziek gedraaid. Op het sorteercentrum van de PTT in Den Bosch bijvoorbeeld draaien eigen DJCourier New'Times New Romans muziek. Bij DAF zijn na het afschaffen van de arbeidsvitaminen op de radio oorradioCourier New'Times New Romans ingevoerd. In onderzoek naar de effecten op werkprestaties wordt doorgaans een onderscheid gemaakt tussen simpele en complexe taken.

Het onderzoek van Vera Rijcken en Esther de Brouwer spitste zich toe op complexe taken. De onderzoekers stelden in een proefopstelling 59 personen bloot aan diverse soorten geluid en muziek, en lieten hen onderwijl diverse taken verrichten. Het blijkt dat mensen geheugentaken beter uitvoeren zonder dan mèt geluid. Bij de overige taken werden geen belangrijke verschillen gevonden.

De proefpersonen verrichtten hun taken onder vier condities. Ze werkten in stilte of luisterden en passant naar òf spraak, òf radiomuziek òf muziek van W.A. Mozart. De taken hadden betrekking op onthouden, op begrijpend lezen en op het maken van sommen. Degenen die in stilte werkten deden het op geheugengebied dusdanig veel beter dat gesproken kan worden van een significant verschil. Het blijkt bij de geheugentest niet uit te maken of mensen naar radiomuziek, spraak of klassieke muziek luisteren: in alle gevallen scoorden de proefpersonen significant slechter dan de personen die de taak in stilte hadden verricht.

Het feit dat mensen dergelijke complexe taken kennelijk beter uitvoeren als het stil is, staat haaks op de toename van geluid. Het dagelijks leven wordt steeds meer gekenmerkt door rinkelende mobiele telefoons op straat, achtergrondmuziek in winkels en telefonische wachttoontjes en -muziek. In veel ogen (en oren) is er sprake van een hinderlijke situatie: volgens TNO en het CBS heeft zoCourier New'Times New Romann veertig procent van de Nederlanders serieus last van geluid. Over muziek op de werkvloer bestaat veel discussie. In meerdere onderzoeken is aangetoond dat een deel van de werknemers weerstand heeft tegen achtergrondmuziek. Sommigen zijn met hun bezwaren naar de rechtbank gestapt.

Het onderzoek werd verricht in opdracht van de stichting Bestrijding Akoestische Milieuvervuiling, afgekort BAM. Deze stichting werd in 1995 in het leven geroepen met het doel ongewenste, storende geluiden af te schaffen, dan wel sterk te beperken.

Voor meer informatie over het onderzoek of het aanvragen van een exemplaar van het rapport De effecten van muziek op cognitieve prestaties kunt u contact opnemen met de stichting BAM (0492 660274) of met Iris Sliedrecht van de Wetenschapswinkel

(013 466 2645)