Nauwelijks discussie over groene waarde agrarisch landschap
Natuurprojecten in Randstad blijven achter
Donderdag 23 augustus 2001 - De overheid doet te weinig om grond aan
te kopen voor de aanleg van natuur- en recreatiegebieden in de
Randstad. Dat concludeert het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en
Milieu (RIVM) op basis van de Natuurbalans 2000. De traagheid van de
overheid speelt de boeren en tuinders in de kaart vindt Jaap Klein,
voorzitter van de commissie Grondgebruik en Milieu (GROM). De
grondprijzen stijgen verder en de publieke opinie verandert. "Een
veenweidelandschap is net zo recreatief als een stadspark."
De overheid wil in 2013 ruim 16.000 hectare kant en klaar natuur- en
recreatiegebied in de Randstad. Daar komt nog eens 10.000 hectare bij
voor het jaar 2020. Tot nu toe is ruim 5.000 hectare grond voor dit
doel aangekocht. Dat is te weinig vindt het RIVM. "De belangrijkste
oorzaak voor het achterblijven van de grondaankopen is dat de overheid
onvoldoende duidelijk maakt wat zij met de grond wil in de Randstad",
zegt R. van Oostenbrugge van het RIVM. "Doordat er lang gewacht wordt
met de aankoop, gaan boeren speculeren op verkoop voor bouwgrond."
Dat is heel terecht, meent Jaap Klein, voorzitter van de commissie
GROM. "De meeste agrariërs willen verder met hun bedrijf. Dan moet je
voldoende krijgen om elders een nieuw bedrijf te kunnen starten. De
opbrengsten van verkoop voor woningbouw zijn veel hoger dan wanneer je
moet wijken voor groen."
Klein ergert zich er aan dat er te pas en onpas plannen voor
natuurgebieden worden gelanceerd. "Wat telkens ontbreekt zijn de
centen. Maar als je geen financieel plaatje toevoegt heeft zon plan
geen enkele zin." Hij noemt het natuurproject in IJsselmonde en het
bos van Bentwoud als voorbeelden. "In IJsselmonde moet 600 hectare
groen komen. DLG, de provincie, ministerie en gemeenten hebben daar te
uit en te na over gesproken. Er is ontzettend veel menskracht
ingestoken maar tot nu toe is nog steeds niet duidelijk waar het geld
vandaan moet komen voor de uitvoering. In Bentwoud is na twintig jaar
praten 200 hectare grond aangekocht voor een bos dat 1800 hectare moet
gaan tellen. Het schiet allemaal niet op."
Onteigening
Om vaart te krijgen in de uitvoering van het project Randstad Groen,
moet de overheid een onteigeningstitel instellen, vindt Oostenbrugge
van het RIVM. "Onteigening is lange tijd in de landbouw onbespreekbaar
geweest. Maar dat lijkt nu te veranderen. Aan een onteigeningstitel
zit een schadecomponent vast. Boeren krijgen een compensatie voor
bijvoorbeeld het verplaatsen van hun bedrijf." Met een
onteigeningstitel die meer geld kost dan gewone verwerving is de
overheid uiteindelijk goedkoper uit, stelt Oostenbrugge. "De
grondprijzen blijven stijgen. Als de overheid nu met een
onteigeningstitel koopt, kost dat minder dan het maar op zijn beloop
te laten."
Jaap Klein is niet bang voor onteigening. "De rechter beslist of het
er eerlijk aan toe gaat. Als je als boer weg moet voor groen en je
krijgt te weinig om op een andere plek opnieuw te beginnen, klopt er
iets niet. Je mag er toch vanuit gaan dat een rechter een eerlijke
uitspraak doet."
Publieke opinie
De traagheid van het realiseren van de groenprojecten, werkt in het
voordeel van de agrariërs vindt Klein. "De publieke opinie is langzaam
aan het veranderen. Als je een mooi landschap hebt van akkerbouw- en
veenweidegebieden, waarom zou je dat dan omspitten en er een moeras
aanleggen? Steeds meer stedelingen zien de schoonheid van het
buitengebied. Als het nog veel langer duurt voordat de natuurprojecten
worden uitgevoerd, kunnen die plannen wel eens helemaal van de baan
worden geschoven."
Van Oostenbrugge wil geen mening geven over de groene waarde van het
agrarisch landschap. "Het is niet aan ons om daar een oordeel over te
geven. Het valt me wel op dat die discussie nauwelijks wordt gevoerd."
Een woordvoerster van het ministerie van Landbouw laat weten dat de
ontwikkeling van het Randstad Groenproject in de pas loopt met de
aanleg van andere natuurprojecten in Nederland. "Randstad Groen maakt
deel uit van de Ecologische Hoofdstructuur. In 1993 heeft de overheid
doelstellingen neergelegd voor het hele land. Nu blijkt dat de aanleg
van groene ruimte niet zo snel gaat als we gehoopt hadden. Daarom is
er eind deze maand een overleg met alle provincies en stadsgewesten
over de Ecologische Hoofdstructuur. Wij zullen erop aandringen dat er
planologische duidelijkheid komt voor de gebieden die als groene
ruimte zijn aangegeven."
Wilt u hierop reageren? Stuur dan uw e-mail naar: westweek@wlto.nl
(Auteur: Redactie Westweek)