Nationale
Bank van
België
Perscommuniqué
Brussel, 1 augustus 2001

ENQUETE OVER DE INVOERING VAN DE EURO

SYNTHESE

De Nationale Bank van België is eind mei 2001 gestart met een nieuwe enquête bij de ondernemingen over de invoering van de euro. Deze enquête gaat na, enerzijds, in hoeverre ze voorbereid zijn op de overgang naar de eenheidsmunt en, anderzijds, welke weerslag de euro zou kunnen hebben op hun bedrijfskosten en op de inflatie. De voorbereiding van de overgang op de euro wordt maandelijks gemeten, terwijl de financiële weerslag en de invloed op de prijzen van nu tot februari 2002 driemaal zullen worden onderzocht (in september 2001, november 2001 en februari 2002).

Meer dan 2 911 ondernemingen uit alle bedrijfstakken, behalve de diensten aan gezinnen, hebben de tweede vragenlijst beantwoord die eind juni 2001 werd opgestuurd.

Uit de resultaten van deze tweede enquête, die beperkt blijft tot de voorbereiding van de ondernemingen op de overgang naar de euro, kunnen hoofdzakelijk de volgende conclusies worden getrokken :


- de meeste ondernemingen zijn zich bewust geworden van de noodzaak om zich op de invoering van de euro voor te bereiden. Bij iets meer dan een derde van de ondernemingen is de omschakeling voltooid, wat een opmerkelijke stijging betekent van 10 % ten opzichte van de vorige maand. Bovendien zit bijna 60 % van de ondernemingen in de implementatiefase. We kunnen dus een gunstige ontwikkeling vaststellen.


- Niettemin blijft er nog heel wat werk aan de winkel. De overschakeling naar de euro is immers een ingewikkelde operatie die niet louter beperkt blijft tot "technische" aanpassingen, maar tevens, vanuit een meer strategisch oogpunt, een onderzoek vergt van de voornaamste functies van de onderneming. In dat verband lijkt de omschakeling, hoewel in alle sectoren vooruitgang werd geboekt, nog steeds verder gevorderd in de industrie en de dienstensector dan in de bouwnijverheid en de handel. Het zijn ook vooral de kleinere ondernemingen en eenmanszaken die geneigd zijn de omschakeling tot de uiterste datum uit te stellen, wat zekere risico's inhoudt.

NBB - Perscommuniqué






DOSSIER

Doelstellingen De nieuwe enquête die bij de ondernemingen wordt gehouden in verband met de overgang op de euro van de enquête was in de eerste plaats bedoeld om het Commissariaat-generaal voor de euro een indicator te verschaffen aan de hand waarvan het snel en regelmatig de bij de voorbereiding van de definitieve overgang op de euro geboekte vooruitgang kan meten. De Nationale Bank van België zal bovendien in staat zijn de weerslag te evalueren van de invoering van de euro op de bedrijfskosten van de ondernemingen en op de inflatie, en daarvan ook de Raad van Bestuur van de Europese centrale bank op de hoogte te brengen.

De enquête bestaat uit twee delen. Het eerste deel, betreffende de voorbereiding op de euro, wordt maandelijks gehouden. Doordat dit enquêtegedeelte vaak plaatsvindt, vormt het een nuttige aanvulling op de reeds door het VBO georganiseerde enquêtes. Het tweede deel zal tegen februari 2002 nog driemaal worden verzonden (in september 2001, november 2001 en februari 2002) en heeft betrekking op de macro-economische effecten die uit de overschakeling op de euro kunnen voortvloeien.

Staal De resultaten van de eerste enquête werden verspreid op 29 juni 2001. De vragenlijst van de tweede enquête, die ditmaal beperkt bleef tot het eerste gedeelte betreffende de voorbereiding van de ondernemingen op de overgang naar de euro, werd eind juni opgestuurd aan zowat 6 000 bedrijven. Alle bedrijfstakken zijn vertegenwoordigd (met inbegrip van de diensten aan ondernemingen), behalve de diensten aan gezinnen (zoals horeca, toerisme en gezondheidszorg) en de financiële diensten en verzekeringen.

Tal van ondernemingen hebben opnieuw hun medewerking verleend aan de enquête. Niet minder dan 2 911 ondernemingen hebben geantwoord: 394 ondernemingen uit de bouwnijverheid, 548 uit de sector diensten aan ondernemingen, 787 uit de handel (waarvan 394 uit de detailhandel) en 1 182 uit de verwerkende nijverheid. De totale omzet van de deelnemende bedrijven bedraagt 73,6 miljard euro; ze hebben samen meer dan 280 000 personen in dienst.

Stand van de De hierna vermelde percentages zijn ontleend aan de antwoorden van de bedrijven op de enquête en de voorbereiding tussen haakjes vermelde cijfers geven, in voorkomend geval, de ten opzichte van de voorgaande maand vastgestelde ontwikkeling weer.

Vijf maanden vóór de invoering van de euromunten- en biljetten lijkt de voorbereiding goed op gang te zijn gekomen. Slechts 8 % (- 3 %) van de ondernemingen heeft nog geen stappen ondernomen, terwijl in 43 % van de gevallen sommige en in de overige 49 % (+ 10 %) alle maatregelen en/of beslissingen werden getroffen. Bij 34 % (+ 10 %) van de ondernemingen is de omschakeling naar de euro reeds voltooid en nagenoeg 60 % van de ondernemingen zit volop in de implementatiefase.

NBB - Perscommuniqué






Voor 85 % van de ondernemingen verloopt de voorbereiding op de definitieve omschakeling naar de euro volgens schema, terwijl 11 % meldt dat de geplande aanpassingen meer tijd in beslag nemen dan aanvankelijk werd vooropgesteld. Slechts 4 % van de ondernemingen rapporteert een snellere realisatie. Bij de interpretatie van deze cijfers lijkt enige voorzichtigheid wel geboden : het is immers mogelijk dat de vertragingen worden gesignaleerd door diegenen die reeds de ervaring hebben opgedaan terwijl zij die nog geen maatregelen hebben getroffen nu nog in de overtuiging kunnen verkeren dat ze op schema zitten, terwijl de vertragingen bij deze groep eventueel pas in een later stadium tot uiting zullen komen.

Meer dan 40 % van de ondernemingen stelt de omschakeling van de facturatie en de interne financiële administratie (boekhouding, BTW-aangiften, ...) uit tot 1 januari 2002. Dat percentage is echter licht teruggelopen ten opzichte van de voorgaande maand. 35 % (+ 7 %) werkt nu reeds in euro en van de overige bedrijven zal ongeveer de helft de stap zetten vanaf het derde trimester van 2001 en de andere helft vanaf het vierde trimester van 2001. 66 % van de ondernemingen wacht met het uitbetalen van hun personeel in euro tot 1 januari 2002. Bij 17 % (+ 4 %) van de ondernemingen gebeurt de loonadministratie nu reeds in euro, terwijl 7 % van plan is in het derde kwartaal van 2001 naar de euro om te schakelen en 10 % in het vierde trimester.

Voor ongeveer 33 % van de bedrijven blijken psychologische prijzen niet van toepassing te zijn. Van de 67 % overige bedrijven past ongeveer 40 % nu reeds psychologische prijzen in euro toe. In de detailhandel worden evenwel tekenen waargenomen dat die prijszetting, hoewel de psychologische prijzen er relatief belangrijker lijken dan voor de andere sectoren, later zal worden aangepast. De meeste bedrijven uit de detailhandel zouden die aanpassing immers niet vóór het vierde kwartaal van 2001 uitvoeren.

Conclusies In vergelijking met de eerste enquête wordt in alle sectoren vooruitgang opgetekend bij de voorbereiding. Niettemin lijkt de omschakeling nog steeds verder gevorderd in de industrie en de dienstensector dan in de bouwnijverheid en de handel. De detailhandel schakelt bovendien trager over dan de groothandel. Voornamelijk de zeer kleine ondernemingen en de eenmanszaken zijn het minst opgeschoten. Zo verklaren slechts 17 % van de bedrijven uit de bouwnijverheid en 24 % van de handelsondernemingen dat ze klaar zijn met hun omschakeling, tegen 43 % in de industrie en 39 % in de dienstensector.

Algemeen genomen zijn bovenstaande cijfers en de vastgestelde vooruitgang dus bemoedigend, maar enige nuancering is wellicht geboden, met name inzake de voorbereiding van kleinere ondernemingen of eenmanszaken.

NBB - Perscommuniqué





Voor deze laatste kan de noodzaak om over een gedetailleerde overgangsplanning te beschikken weliswaar kleiner zijn, maar een grondige analyse van de gevolgen van de euro op de bedrijfsvoering is allerminst overbodig. Uit diverse bevragingen is immers gebleken dat KMO-bedrijfsleiders vaak een te restrictieve visie hebben op de impact van de euro en dat ze eveneens geneigd zijn om de omvang van de vereiste aanpassingen te onderschatten.

De finale overschakeling op de euro vergt echter niet enkel een aanpassing van boekhouding, jaarrekening en informatiesystemen, maar ook van de prijszettingsstrategie, het commercieel beleid, de relaties met klanten en leveranciers, opleiding van personeel enz. Zelfs wanneer men voor het eerste, "technische" gedeelte een beroep kan doen op externe dienstverleners of op kant-en-klare softwarepakketten, dan nog moeten tijdig contacten worden gelegd of orders worden geplaatst. Voor het tweede, meer strategische deel zijn de betrokken bedrijven vaak die welke in direct contact staan met de consumenten en een goede voorbereiding zou hun klanten een maximaal vertrouwen moeten geven tijdens de omschakelingsoperatie.


* * *
NBB - Perscommuniqué




ENQUETE BETREFFENDE DE OVERGANG NAAR DE EURO Ongewogen resultaten, m.a.w. op basis van het aantal ondernemingen ongeacht hun omvang

1. STAAL


waarvan: Totaal Industrie Bouw Diensten Handel Detail- handel

Aantal bedrijven 2.911 1.182 394 548 787 394 Omzetcijfer (miljarden euro) 73,6 51,8 3,8 4,8 13,2 2,2 Tewerkstelling 280.787 190.665 22.030 32.288 35.804 12.869

p.m. aantal antwoorden in BEF 48,7 44,2 62 60 58,7 97,3 aantal antwoorden in EURO 51,3 55,8 38 40 41,3 2,7 (procenten van het totaal aantal antwoorden)


2. VOORBEREIDING VAN UW BEDRIJF/HANDELSZAAK OP DE OMSCHAKELING NAAR DE EURO (procent van het totale aantal antwoorden op grond van een constant staal en ontwikkeling ten opzichte van de voorgaande enquête)1

waarvan: Totaal Industrie Bouw Diensten Handel Detail- handel
2.1 Zijn er reeds maatregelen en/of beslissingen inzake de omschakeling naar de euro (operationeel, strategisch, personeel, cash...) getroffen?

- geen enkele 8 - 3 4 - 2 21 - 6 7 - 4 7 - 5 9 - 8
- sommige 43 - 6 36 - 8 49 - 5 41 - 7 52 - 3 66 + 2
- alle 49 +10 60 +10 30 +11 51 +10 41 +8 24 + 5

100 100 100 100 100 100 2.2 Hoever staat u met de voorbereiding van uw
bedrijf/handelszaak op de euro-omschakeling?
- er werd nog niets ondernomen 8 - 3 4 - 1 23 - 4 7 - 3 7 - 4 11 - 6
- de inventaris van de problemen is opgesteld, maar er zijn nog geen aanpassingen uitgevoerd 10 - 2 8 - 1 14 - 4 11 - 3 10 - 3 12 - 4
- de aanpassingen zijn in uitvoering 37 - 4 34 - 6 37 +1 33 - 4 45 - 3 56 + 4
- de uitgevoerde aanpassingen worden getest 12 11 - 2 10 + 3 11 - 2 13 + 2 12 + 2
- de omschakeling is reeds voltooid 34 +10 43 +11 17 + 4 39 +13 24 + 8 9 + 3

100 100 100 100 100 100 2.3 Verlopen de euro-aanpassingen voor uw
bedrijf/handelszaak zoals u gepland had?

- ja 85 + 1 88 82 + 2 88 + 6 82 + 1 80 + 1
- sneller 4 + 2 4 + 2 2 + 1 3 4 + 1 3 + 1
- trager 11 - 3 8 - 2 16
- 3 9 - 6 14 - 2 17 - 2

100 100 100 100 100 100


1 Gelet op de afrondingen, is het totaal niet altijd precies gelijk aan 100.




waarvan: Totaal Industrie Bouw Diensten Handel Detail- handel
2.4 Vanaf wanneer wordt de euro voor uw facturen de referentiemunt (m.a.w. de rekeneenheid, en niet louter ter informatie)?

- nu reeds 35 + 7 44 + 6 23 + 5 39 + 8 24 + 6 13 + 3
- vanaf het 3e trimester van 2001 9 - 2 9 - 3 8 - 1 8 - 4 9 - 2 9 - 1
- vanaf het 4e trimester van 2001 14 - 1 14 14 - 1 12 - 2 16 15
- vanaf 1 januari 2002 42 - 3 33 - 2 55 - 4 41 - 3 51 - 4 63 - 2

100 100 100 100 100 100
2.5 Vanaf wanneer zal u uw interne administratie (boekhouding, BTW-aangiften,...) in euro voeren?
- nu reeds 36 + 7 46 + 8 23 + 6 39 + 9 27 + 5 17 + 4
- vanaf het 3e trimester van 2001 8 - 2 8 - 3 8 6 - 6 10 8 - 2
- vanaf het 4e trimester van 2001 11 - 2 11 - 4 10 - 3 10 12 - 1 14
- vanaf 1 januari 2002 44 - 3 35 - 1 60 - 1 45 - 3 51 - 4 61 - 3

100 100 100 100 100 100 2.6 Vanaf wanneer zal u uw personeel in euro uitbetalen (loonstrookjes,...)?

- nu reeds 17 + 4 18 + 3 8 + 1 22 + 4 15 + 4 8 + 2
- vanaf het 3e trimester van 2001 7 - 1 7 10 + 1 9 - 1 6 5
- vanaf het 4e trimester van 2001 10 10 - 2 10 + 1 11 + 2 8 - 1 10 + 2
- vanaf 1 januari 2002 66 -
3 65 - 1 72 - 3 59 - 4 70 - 4 77 - 4

100 100 100 100 100 100 2.7 Vanaf wanneer zal u uw psychologische prijzen in euro (commerciële prijzen, zoals b.v.: 9,99 EUR) toepassen?

- nu reeds 27 + 4 34 + 4 12 29 + 1 22 + 5 16 + 3
- vanaf het 3e trimester van 2001 8 - 1 7 - 2 6 - 3 7 12 14
- vanaf het 4e trimester van 2001 10 - 2 8 - 3 11 + 1 10 12 - 3 15 - 1
- vanaf 1 januari 2002 22 - 3 15 - 1 26 - 5 20 - 3 34 - 2 40 - 1
- niet van toepassing 33 + 2 36 + 1 45 +7 34 + 2 20 - 1 15 - 1

100 100 100 100 100 100




VRAGEN 2.4 en 2.5: VERGELIJKING TUSSEN ONGEWOGEN EN MET DE TEWERKSTELLING GEWOGEN RESULTATEN

Vraag 2.4

Euro als referentiemunt bij facturatie % 70
65

60

50

42

40
35

30

21 20

14


10 8

0
nu reeds vanaf 3e trim 2001 vanaf 4e trim 2001 vanaf 1 jan 2002

Ongewogen Gewogen met tewerkstelling

Vraag 2.5

Omschakeling interne administratie (boekhouding, BTW-aangifte, ...) 80
%

70
70

60

50



40 36

30

20 20


10 8 6
4


0
nu reeds vanaf 3e trim 2001 vanaf 4e trim 2001 vanaf 1 jan 2002

Ongewogen Gewogen met tewerkstelling




ENQUETE BETREFFENDE DE OVERGANG NAAR DE EURO Ongewogen resultaten, m.a.w. op basis van het aantal ondernemingen ongeacht hun omvang

1. STAAL


waarvan: Totaal Industrie Bouw Diensten Handel Detail- handel

Aantal bedrijven 2.911 1.182 394 548 787 394 Omzetcijfer (miljarden euro) 73,6 51,8 3,8 4,8 13,2 2,2 Tewerkstelling 280.787 190.665 22.030 32.288 35.804 12.869

p.m. aantal antwoorden in BEF 48,7 44,2 62 60 58,7 97,3 aantal antwoorden in EURO 51,3 55,8 38 40 41,3 2,7 (procenten van het totaal aantal antwoorden)


2. VOORBEREIDING VAN UW BEDRIJF/HANDELSZAAK OP DE OMSCHAKELING NAAR DE EURO (procent van het totale aantal antwoorden op grond van een constant staal en ontwikkeling ten opzichte van de voorgaande enquête)1

waarvan: Totaal Industrie Bouw Diensten Handel Detail- handel
2.1 Zijn er reeds maatregelen en/of beslissingen inzake de omschakeling naar de euro (operationeel, strategisch, personeel, cash...) getroffen?

- geen enkele 8 - 3 4 - 2 21 - 6 7 - 4 7 - 5 9 - 8
- sommige 43 - 6 36 - 8 49 - 5 41 - 7 52 - 3 66 + 2
- alle 49 +10 60 +10 30 +11 51 +10 41 +8 24 + 5

100 100 100 100 100 100 2.2 Hoever staat u met de voorbereiding van uw
bedrijf/handelszaak op de euro-omschakeling?
- er werd nog niets ondernomen 8 - 3 4 - 1 23 - 4 7 - 3 7 - 4 11 - 6
- de inventaris van de problemen is opgesteld, maar er zijn nog geen aanpassingen uitgevoerd 10 - 2 8 - 1 14 - 4 11 - 3 10 - 3 12 - 4
- de aanpassingen zijn in uitvoering 37 - 4 34 - 6 37 +1 33 - 4 45 - 3 56 + 4
- de uitgevoerde aanpassingen worden getest 12 11 - 2 10 + 3 11 - 2 13 + 2 12 + 2
- de omschakeling is reeds voltooid 34 +10 43 +11 17 + 4 39 +13 24 + 8 9 + 3

100 100 100 100 100 100 2.3 Verlopen de euro-aanpassingen voor uw
bedrijf/handelszaak zoals u gepland had?

- ja 85 + 1 88 82 + 2 88 + 6 82 + 1 80 + 1
- sneller 4 + 2 4 + 2 2 + 1 3 4 + 1 3 + 1
- trager 11 - 3 8 - 2 16
- 3 9 - 6 14 - 2 17 - 2

100 100 100 100 100 100


1 Gelet op de afrondingen, is het totaal niet altijd precies gelijk aan 100.




waarvan: Totaal Industrie Bouw Diensten Handel Detail- handel
2.4 Vanaf wanneer wordt de euro voor uw facturen de referentiemunt (m.a.w. de rekeneenheid, en niet louter ter informatie)?

- nu reeds 35 + 7 44 + 6 23 + 5 39 + 8 24 + 6 13 + 3
- vanaf het 3e trimester van 2001 9 - 2 9 - 3 8 - 1 8 - 4 9 - 2 9 - 1
- vanaf het 4e trimester van 2001 14 - 1 14 14 - 1 12 - 2 16 15
- vanaf 1 januari 2002 42 - 3 33 - 2 55 - 4 41 - 3 51 - 4 63 - 2

100 100 100 100 100 100
2.5 Vanaf wanneer zal u uw interne administratie (boekhouding, BTW-aangiften,...) in euro voeren?
- nu reeds 36 + 7 46 + 8 23 + 6 39 + 9 27 + 5 17 + 4
- vanaf het 3e trimester van 2001 8 - 2 8 - 3 8 6 - 6 10 8 - 2
- vanaf het 4e trimester van 2001 11 - 2 11 - 4 10 - 3 10 12 - 1 14
- vanaf 1 januari 2002 44 - 3 35 - 1 60 - 1 45 - 3 51 - 4 61 - 3

100 100 100 100 100 100 2.6 Vanaf wanneer zal u uw personeel in euro uitbetalen (loonstrookjes,...)?

- nu reeds 17 + 4 18 + 3 8 + 1 22 + 4 15 + 4 8 + 2
- vanaf het 3e trimester van 2001 7 - 1 7 10 + 1 9 - 1 6 5
- vanaf het 4e trimester van 2001 10 10 - 2 10 + 1 11 + 2 8 - 1 10 + 2
- vanaf 1 januari 2002 66 -
3 65 - 1 72 - 3 59 - 4 70 - 4 77 - 4

100 100 100 100 100 100 2.7 Vanaf wanneer zal u uw psychologische prijzen in euro (commerciële prijzen, zoals b.v.: 9,99 EUR) toepassen?

- nu reeds 27 + 4 34 + 4 12 29 + 1 22 + 5 16 + 3
- vanaf het 3e trimester van 2001 8 - 1 7 - 2 6 - 3 7 12 14
- vanaf het 4e trimester van 2001 10 - 2 8 - 3 11 + 1 10 12 - 3 15 - 1
- vanaf 1 januari 2002 22 - 3 15 - 1 26 - 5 20 - 3 34 - 2 40 - 1
- niet van toepassing 33 + 2 36 + 1 45 +7 34 + 2 20 - 1 15 - 1

100 100 100 100 100 100




VRAGEN 2.4 en 2.5: VERGELIJKING TUSSEN ONGEWOGEN EN MET DE TEWERKSTELLING GEWOGEN RESULTATEN

Vraag 2.4

Euro als referentiemunt bij facturatie % 70
65

60

50

42

40
35

30

21 20

14


10 8

0
nu reeds vanaf 3e trim 2001 vanaf 4e trim 2001 vanaf 1 jan 2002

Ongewogen Gewogen met tewerkstelling

Vraag 2.5

Omschakeling interne administratie (boekhouding, BTW-aangifte, ...) 80
%

70
70

60

50



40 36

30

20 20


10 8 6
4


0
nu reeds vanaf 3e trim 2001 vanaf 4e trim 2001 vanaf 1 jan 2002

Ongewogen Gewogen met tewerkstelling