's-Hertogenbosch, juni 2001

DE WERELD VAN BOSCH
15 september t/m 2 december 2001

Een raadsel, een mythe, een mysterie. Bijna vijfhonderd jaar na zijn dood wordt het werk van Jeroen Bosch nog steeds niet helemaal begrepen. De meest fantastische verhalen doen de ronde. Was hij een ketter, een naaktloper, een zwartkijker? Eén ding is duidelijk. Om de kunstenaar en zijn werk te begrijpen, is het noodzakelijk meer over zijn leefwereld te weten. Over de tijd waarin hij leefde, over de stad waarin hij woonde en over het culturele leven waarvan hij deel uitmaakte. Kortom: over de wereld van Bosch.

Jeroen Bosch wordt omstreeks 1450 geboren in 's-Hertogenbosch. Hij zal er tot zijn dood in 1516 blijven wonen en werken. 's-Hertogenbosch is een grote, welvarende stad van kooplieden en ambachtslieden. De welvaart valt af te lezen aan de huizen van de burgers, de imposante Sint-Jan, de tientallen rijk ingerichte kerken, kloosters en kapellen. Maar het is niet alles goud wat er blinkt. Oorlogen met de naburige Geldersen, een grote stadsbrand in 1463, overstromingen en pestepidemieën missen hun uitwerking niet. Talloze plattelandsbewoners trekken naar 's-Hertogenbosch, waardoor de armoede binnen de stadsmuren toeneemt. De rijkdom en verkwisting, maar ook de armoede en rampspoed vormen voor een kunstenaar als Jeroen Bosch een bron van inspiratie.

De wereld van Bosch
De tentoonstelling in het Noordbrabants Museum voert de bezoeker mee naar de stad van Jeroen Bosch, naar het 's-Hertogenbosch van de Late Middeleeuwen. De stad waar ambachtsman Joen van Aken trouwt met een welgestelde stadsgenote en zich opwerkt tot een gezeten burger, tot lid zelfs van de voorname Illustre Lieve Vrouwe Broederschap. De stad waar hij uitgroeit tot een befaamd kunstenaar en waarnaar hij in zijn zelfgekozen naam verwijst: Jheronimus Bosch. De rondgang door de wereld van Bosch start op de Markt van 's-Hertogenbosch, de plek waar Jeroen vermoedelijk zijn leven lang woont en werkt, met uitzicht op zijn medeburgers, de handelaren en hun kramen. De bezoeker wordt er op originele wijze geconfronteerd met de materiële cultuur van de gegoede burgerij waartoe Jeroen Bosch behoort. Met schilderijen, beelden, meubels, huisraad, insignes en boeken. Met voorbeelden van het culturele klimaat waaraan Bosch zo'n belangrijke bijdrage levert. Waarbij vaak een relatie valt te ontdekken tussen de getoonde objecten en thema's in het werk van Jeroen Bosch en zijn navolgers.

De waardering voor Bosch
De tentoonstelling gaat ook in op de waardering die het werk van Bosch ten deel valt, de wijze waarop vorsten en andere hooggeplaatsten zijn schilderijen verwerven en de vele navolgers die zich door zijn werk laten inspireren. Zestiende-eeuwse schilderijen en gravures uit de zogeheten School van Bosch maken duidelijk hoe groot de invloed is van zijn beeldtaal. Filmfragmenten tonen hoe de waardering voor Bosch in de laatste eeuw nog toeneemt, ook in zijn eigen stad waar in 1930 een standbeeld voor hem wordt opgericht en in 1967 een door honderdduizenden bezochte expositie te zien is.

Toneelspel uit de tijd van Bosch
De stadsgenoten van Jeroen Bosch zijn dol op toneelspel, vooral op dat van de plaatselijke rederijkers-kamer Moyses' Bosch. Vijfhonderd jaar later is dit gezelschap nog steeds een begrip. Tijdens de expositie brengen de Bossche rederijkers het kluchtige 'Esbatement van den Visscher': literatuur, humor en ontspanning uit de tijd van Jeroen Bosch. Uitvoeringen: elke woensdag en zondag om 14.00, 15.00 en 16.00 uur (gratis).

Educatieve activiteiten
Ter gelegenheid van de expositie wordt een lespakket samengesteld, gericht op de onderbouw van het voortgezet onderwijs. Scholen kunnen dit pakket gratis aanvragen bij het museum. Individuele jonge tentoonstellingsbezoekers kunnen aan de museumbalie een Bosch-paspoort halen. Daarmee kunnen zij op speelse wijze door de Wereld van Bosch reizen.

Publicatie
Bij de tentoonstelling De Wereld van Bosch verschijnt een gelijknamige publicatie, een uitgave van Adr. Heinen Uitgevers, Stadsarchief en Stichting ABC te 's-Hertogenbosch. Dit boek is het resultaat van nieuw archief- en stadskernonderzoek en bevat onverwachte, interessante gegevens over Bosch en zijn leefwereld. De rijk geïllustreerde uitgave verschijnt ook in het Frans, Duits en Engels; 144 pagina's, full color, prijs fl 27,50.

Participanten
Bij De Wereld van Bosch wordt samengewerkt door Stadsarchief, Gemeentelijke afdeling Bouwhistorie, Archeologie en Monumenten, Stichting Brabantse Regionale Geschiedbeoefening, Kring Vrienden van 's-Hertogenbosch, Stichting ABC, Rederijkerskamer Moyses' Bosch, Adr. Heinen Uitgevers, Stichting Bosse Nova en Noordbrabants Museum, alle te 's-Hertogenbosch.

Jeroen Bosch jaar 2001
Het jaar 2001 staat in het teken van Jeroen Bosch. In Museum Boijmans Van Beuningen te Rotterdam is van 1 september tot 11 november 2001 de expositie Jheronimus Bosch te zien. Zijn geboortestad 's-Hertogenbosch bruist het gehele jaar van activiteiten: alle informatie daarover is te vinden via www.jeroenboschjaar.nl. Het Jeroen Bosch Jaar 2001 werd mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van Gemeente 's-Hertogenbosch, SNS Bank en Hooge Huys.

Aan de redacties:
Voor meer informatie en toezending van beeldmateriaal, kunt u contact opnemen met de afdeling communicatie: Rick Vercauteren, tel. 073 - 6877 807 of met Lucie Kuijpers, tel. 073 - 6877 808 of per e-mail lkuijpers@noordbrabantsmuseum.nl.

De persbijeenkomst vindt plaats op vrijdag 14 september 2001 om 11.00 uur. Wilt u deze datum alvast in uw agenda noteren?

Dit bericht werd u toegezonden door:

Lucie Kuijpers
Noordbrabants Museum
Postbus 1004
5200 BA 's-Hertogenbosch
tel. 073-6877808
fax. 073-6877899