PERSMEDEDELING
Veroordeelde Duitse geheim agent blijft projectcoördinator Europese Commissie
BRUSSEL/STRAATSBURG. (05/09) -
De Commissie ziet er geen graten in dat een veroordeelde Duitse geheim agent aan het hoofd blijft staan van haar Sensus-project. Dat blijkt uit het antwoord op twee vragen van europarlementslid Bart Staes. Een rechtbank in München had betrokkene eind december nochtans juist veroordeeld omwille van frauduleuze praktijken (schriftvervalsing) in het kader van Sensus.
De Europese Commissie blijft de hete aardappel van het Europolschandaal voor zich uitschuiven. Commissaris Erkki Liikanen (voormalig secretaris-generaal van de Finse sociaal-democratische partij) heeft het directoraat-generaal Informatiemaatschappij weliswaar belast met een intern onderzoek naar het beheer van het Sensus-project, maar hij weigert Christoph Klonowski, de in Duitsland veroordeelde projectcoördinator, van z'n taak te ontheffen.
"Afhankelijk van de resultaten van dit interne onderzoek en na de haar ter kennis gebrachte informatie terdege in overweging te hebben genomen, zal de Commissie zo nodig verdere stappen ondernemen. Deze stappen zouden onder andere kunnen inhouden dat het AfA wordt verzocht een andere coördinator voor het Sensus-project te benoemen," aldus de eurocommissaris in antwoord op een eerste vraag van Staes.
De afwachtende houding van de Commissie wekt verbazing bij het Vlaamse europarlementslid. Staes vindt het onvoorstelbaar én in tegenspraak met de principes van deugdelijk bestuur dat een veroordeeld "ambtenaar" het project blijft leiden waarvoor hij schriftvervalsing pleegde. Hij vraagt de Commissie met aandrang Christoph Klonowski onmiddellijk te vervangen door een andere projectcoördinator.
Tijdens het vragenuurtje van dinsdagavond 4 september beloofde Liikanen meer informatie in te winnen over de naam en de positie van de Sensus-coördinator. Staes omschrijft dit antwoord als "bevreemdend" vermits hij reeds zes maanden vragen stelt over het Sensus-dossier. "Het is onmogelijk dat de commissaris niet op de hoogte is. Hij moet nu snel en doortastend optreden omwille van de geloofwaardigheid van de Commissie en de verwevenheid met de Europese politiekoepel. In het kader van het Sensusproject tracht Europol immers een informatie-uitwisselingsprogramma te ontwikkelen voor de Europese politie- en inlichtingendiensten. Daarbij wordt mogelijks gebruik gemaakt van gestolen informatietechnologie voor de informatiesystemen Eurint en Europolis," zo besluit het Vlaamse europarlementslid.
Meer info :
Bart Staes - 0475/37.27.57. Filip Vandenbroeke - 0478/50.88.61.
Betreft: Coördinatie van het Sensus-project
De coördinatie van het Sensus-project is in handen van een zekere Stephan Bodenkamp. Officieel werkt deze persoon voor het Amt für Auslandfragen in München. Een vonnis van een Münchense rechtbank (20 december 2000) leert dat Stephan Bodenkamp eigenlijk Christoph Klonowski heet en een agent is van de Duitse staatsveiligheid, de Bundesnachrichtendienst. Betrokkene zou intussen geschorst zijn.
1. Weet de Commissie dat de coördinatie van het Sensus-project in handen is van Stephan Bodenkamp/Christoph Klonowski, een agent van de Bundesnachrichtendienst? Zo ja, waarom heeft de Commissie hem belast met de coördinatie van het Sensus-project?
2. Zal de Commissie de coördinatie van het Sensus-project uit handen nemen van Stephan Bodenkamp/Christoph Klonowski vermits hij een agent is van de Bundesnachrichtendienst? Zo neen, waarom blijft de Commissie de coördinatie van het Sensus-project toevertrouwen aan Stephan Bodenkamp/Christoph Klonowski?
3. Zal de Commissie de coördinatie van het Sensus-project uit handen nemen van Stephan Bodenkamp/Christoph Klonowski gezien zijn veroordeling door een Münchense rechtbank voor vervalsing van een contract met een Duits technologiebedrijf in het kader van het Sensus-project? Zo neen, waarom blijft de Commissie de coördinatie van het Sensus-project desondanks toevertrouwen aan Stephan Bodenkamp/Christoph Klonowski?
4. Zal de Commissie de coördinatie van het Sensus-project uit handen nemen van Stephan Bodenkamp/Christoph Klonowski gezien zijn schorsing door de Bundesnachrichtendienst? Zo neen, waarom blijft de Commissie de coördinatie van het Sensus-project desondanks toevertrouwen aan Stephan Bodenkamp/Christoph Klonowski?
E-1065/01NL
Antwoord van de heer Liikanen
namens de Commissie
Het Amt für Auslandsfragen (AfA) is in een laat stadium van de contractonderhandelingen coördinator van het Sensus-project geworden, zulks op voorstel van de overige deelnemers aan het project. De met de onderhandelingen over het project belaste verantwoordelijke diensten van de Commissie maakten geen bezwaar tegen dit voorstel, daar het AfA, gezien zijn deelneming aan eerdere projecten en als overheidsdienst de nodige toewijding voor het project aan de dag zou leggen en de administratieve competentie en financiële stabiliteit had om een groot en complex project als Sensus te kunnen beheren.
Evenzo werd de heer Bodenkamp, als technisch directeur van het AfA, geschikt geacht om als projectmanager op te treden. De Commissie heeft ten tijde van de onderhandeling van het contract niet te horen gekregen dat de heer Bodenkamp een ambtenaar van de Duitse Bundesnachrichtendienst (BND) is geweest.
Op verzoek van het Commissielid verantwoordelijk voor ondernemingen en informatiemaatschappij heeft het directoraat-generaal Informatiemaatschappij het beheer van het Sensus-project aan een intern onderzoek onderworpen. Afhankelijk van de resultaten van dit interne onderzoek en na de haar ter kennis gebrachte informatie terdege in overweging te hebben genomen, zal de Commissie zo nodig verdere stappen ondernemen. Deze stappen zouden onder andere kunnen inhouden dat het AfA wordt verzocht een andere coördinator voor het Sensus-project te benoemen.
Betreft: Herkomst informatietechnologie zoals gebruikt in het kader van SENSUS en AVENTINUS Op woensdag 13 juni heeft de Commissie beslist een onderzoek in te stellen naar het Europolschandaal. Dit onderzoek mag zich niet beperken tot 'het management van SENSUS'. Alle aanbestedingen en contracten van AVENTINUS en SENSUS moeten worden doorgelicht door OLAF. Zo'n onafhankelijk onderzoek is de enige waarborg om klaarheid te scheppen in het duistere Europoldossier. Eén van de belangrijkste openstaande vragen blijft de herkomst van de basistechnologie zoals gebruikt in het kader van SENSUS en AVENTINUS én de Europolis- en Eurintsystemen van Europol.
Zal de Commissie OLAF inschakelen om alle aanbestedingen en contracten van AVENTINUS en SENSUS door te lichten? Kan de Commissie bevestigen dat de gepatenteerde Polygon-technologie van het bedrijf Polygeneses uit München wordt gebruikt in het kader van SENSUS en AVENTINUS én de Europolis- en Eurintsystemen van Europol? Zo ja, op welke wijze werd deze technologie en/of het gebruiksrecht van deze technologie verworven?
H-0629/01
Antwoord van de heer Liikanen
namens de Commissie
The honourable Member refers to an inquiry launched by the Commission on 13 June following press articles on Europol. In order to avoid a possible misunderstanding the Commission will have to point out that it has not launched an inquiry into the Europol-related matter to which the honourable Member refers. As far as the Commission is aware the matter concerns accusations of fraud unrelated to the Sensus contract. The Commission understands that internal investigations by Europol have led to the Dutch judicial authorities now investigating the matter.
As far as the action the Commission has undertaken concerning the Sensus project is concerned, the Commission has initiated an internal review of the management of this project as indicated in the Commission's reply to the oral questions by the honourable Member. Following this review and also on the basis of ongoing, more general recommendations, both from the Court of Auditors and the external monitoring panel of the Information Society Technologies programme, the Commission is implementing changes in procedures which will ensure significant improvements in project management.
The Commission attends the meetings of the management board of Europol and meetings of the heads of national units in an observer capacity. It has no mandate to investigate Europol other than in the context of direct contractor relations such as through the Sensus project. In the context of Sensus and as explained in the replies to written questions, the Commission is not currently planning a financial audit of Europol's participation in Sensus. But the need for such an audit will be assessed again when all the cost claims related to Sensus have been submitted by project participants. That should happen in the next few months.
Sensus and Aventinus were involved in pre-competitive research using many basic technologies for the production of a demonstrator. The objective was to overcome linguistic barriers between European law enforcement agencies in their fight against organised crime such as drugs smuggling and illegal immigration. Sensus is an assembly of software models including linguistic content, utilisation and report generation, workflow and database management systems. There is therefore no specific basic technology.
According to information received by the Commission, although Polygon was originally intended to be used in Sensus, in the autumn of 1999 a different technology was selected instead. The Commission service has been assured by the contractors that Polygon is not a component of the Sensus demonstrator. The coordinator of the Aventinus projects has confirmed that Polygon was not used in either Aventinus I or II.
As far as technologies used in Europol is and Eurint systems are concerned, the Commission is not in a position to address the question of the honourable Member.
Europarlementslid Bart Staes
Ik dank de commissaris uiteraard voor zijn zeer uitgebreide antwoord waaruit wij toch wel enkele nieuwe elementen in deze thriller, als ik dat zo mag noemen, kunnen halen. Toch zit ik met een zwaar gevoel in mijn maag, mijnheer de commissaris. Ik heb het gevoel dat er in het licht van hetgeen zich op dit ogenblik bij Europol afspeelt, onvoldoende controle is en dat wij op een of andere manier op Europees niveau een systeem zullen moeten ontwerpen om Europol beter te gaan controleren. Ik weet dat de huidige OLAF-verordening daarvoor niet volstaat. Ik zou dus aan de commissaris willen vragen om eens te kijken welke voorstellen mogelijk zijn.
Een tweede aanvullende vraag betreft de coördinator bij het SENSUS-programma. Wij weten allemaal dat hij blijkbaar een agent van de Duitse geheime dienst is. De man is eind vorig jaar veroordeeld voor schriftvervalsing. Ik zou van de commissaris willen weten, want dat weten wij eigenlijk nog niet uit vorige antwoorden, of die man al dan niet nog steeds het SENSUS-programma coördineert. Als dat niet het geval is, zou ik graag van hem vernemen wie dan nu wel het SENSUS-programma coördineert. Ik dank de commissaris voor zijn antwoord.
Commissaris Liikanen
Mr President, as far as Europol is concerned, it is not really with the present legal basis under Commission control in the same manner as the Commission budget normally is. So the only way for us to audit issues concerning Europol in the context of a particular contract. If we have a contract for Europol, when a final financial statement has been completed, we can control the issue.
As far as the name of the coordinator and his position, I hope I can provide that detail directly to the honourable Member. I will check the situation today.
ACHTERGRONDINFORMATIE
Met het Sensusproject tracht Europol in samenwerking met de Commissie een informatie-uitwisselingsprogramma te ontwikkelen voor de Europese politie- en inlichtingendiensten. Bij de uitvoering van het project loopt één en ander grondig fout.
Een geheim agent van de Duitse staatsveiligheid Bundesnachrichtendienst zou op illegale wijze informatietechnologie hebben verworven voor Sensus en Europol. Uit een gerechtelijk vonnis blijkt alvast dat sprake was van schriftvervalsing. Slachtoffer van deze frauduleuze praktijken is het informatietechnologiebedrijf Polygenesys uit München. De firma specialiseert zich reeds meer dan 20 jaar in het beheer en de analyse van informatie. Het Duitse ministerie van Binnenlandse Zaken, de deelstaat Brandenburg en Hongaarse, Slovaakse en Oekraïnse politiediensten deden een beroep op haar meest recente technologie: Polygon.
De ontwikkeling van Polygon begon in '93. Polygenesys nam internationale patenten op de technologie. De eerste toepassingen op het terrein dateren van '95. Omwille van de taalcapaciteiten was het systeem volgens Polygenesys bijzonder geschikt als platform voor zowel Sensus, Eurint als het Europol-informatiesysteem. Eind '97 bezorgde het Duitse bedrijf alle technische specificaties van z'n produkt aan Europol in het kader van een aanbesteding voor Eurint. De nood aan informatiesystemen voor Europol ontstond parallel met Sensus.
Europol deed geen beroep op Polygenesys, maar zou desondanks - én dus zonder vergoeding - een beroep doen op de gepatenteerde technologie. Momenteel loopt in Duitsland een onderzoek naar de betrokkenheid van hooggekwalificeerde ex-werknemers van Polygenesys bij deze diefstal. In november '98 stapte Polygenesys wel in het Sensusproject. Een beslissing die de bedrijfsleiding zich ten zeerste zou beklagen omwille van de dubbelrol van projectcoördinator Stephan Bodenkamp. Hij weigerde gedurende tien maanden een rechtsgeldig contract ter ondertekening voor te leggen aan Polygenesys, waardoor het bedrijf op de rand van het bankroet terechtkwam.
Verrassend genoeg werd Polygenesys onmiddellijk daarna - én op uitdrukkelijk verzoek van Bodenkamp - vervangen door Mevisto Software GmbH, een bedrijf dat kort voordien was opgericht door een medestander van Bodenkamp en voormalige werknemers van Polygenesys. Een klacht van Polygenesys wegens schriftvervalsing leidde uiteindelijk tot de veroordeling van Bodenkamp door een rechtbank in München. Het vonnis toonde aan dat hij eigenlijk Christoph Klonowski heet en een Duits geheimagent is. In augustus 2000 hadden Bodenkamp en z'n collega's Polygenesys wel op eigen houtje verwijderd uit het Sensusproject. Een beslissing die in het licht van de voorgaande vaststellingen de wenkbrauwen doet fronsen.
In antwoord op een eerste vraag van europarlementslid Bart Staes erkende de Commissie impliciet dat zij voor het Sensusproject samenwerkt met de Bundesnachrichtendienst (P-0009/01 van 2 maart 2001). "Het is de Commissie bekend dat de Amt für Auslandsfrage een overheidsinstantie is die rapporteert aan de Duitse Bondskanselarij," aldus commissaris Erkki Liikanen, "de projecten waren erop gericht technologieën te ontwikkelen die grensoverschrijdende samenwerking tussen wetshandhavings- en veiligheidsinstanties moesten vergemakkelijken."
Europese tegenhanger voor DARPA
Het Sensusproject is de opvolger van Aventinus en beoogt de realisatie van een informatie-uitwisselingsprogramma voor de Europese politie- en inlichtingendiensten, naar analogie met het Amerikaanse Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA). De overheidsdienst DARPA coördineert de onderzoeks- en ontwikkelingsprogramma's van het Amerikaanse Ministerie voor Defensie. Op 25 mei '99 wijzigde de Europese Commissie het oorspronkelijke Sensusbesluit "zodanig dat Europol zich bij het project kon aansluiten", wat in november '99 ook effectief gebeurde.
De zoektocht naar interessante taal- en spraaktechnologie vormt een belangrijk onderdeel van dit project. De Commissie besteedde tussen 1995 en eind 2000 zo'n 133,5 miljoen frank (3.333.720 euro) aan Aventinus en Sensus. Verdere verzoeken om vergoeding van projectkosten zijn nog in behandeling. Twee spraaktechnologiebedrijven blijken een cruciale rol te spelen in respectievelijk het Amerikaanse DARPA- en het Europese Sensusproject: Dragon en Sail Labs.
Dragon ontwikkelde vertaaltechnologie voor Amerikaanse inlichtingendiensten en werkte mee aan het zogenaamd Multilingual Interview System (MIS). Dit systeem beoogde de automatische vertaling van Kroatische, Servische en Bosnische gesprekken in Bosnië-Herzegovina (voorjaar '98) en van Arabisch, Farsi, Hindi en Urdu in de Perzische golf (zomer '98). Sail Labs, voorheen Gesellschaft für Multilingual Interview System, werd een belangrijk deelnemer aan het Sensusproject (en later aan het Europol-informatiesysteem). Andere betrokkenen zijn Datamat en Europol (sinds november '99). Geïnspireerd door het MIS-succes van Dragon richtte Sensuscoördinator Stephan Bodenkamp/Christoph Klonowski samen met Radial Belgium uit Arendonk ook een drietal Language Development Companies op voor spraaktechnologie in Slavisch, Farsi en Bahassa.
De Language Development Companies maakten deel uit van het spraaktechnologiebedrijf Lernout&Hauspie (L&H), waarnaar momenteel een onderzoek loopt wegens fraude. Begin 2000 kwam het Amerikaanse Dragon in handen van L&H. De Amerikaanse inlichtingendienst National Security Agency stond zeer afkering tegenover deze overname omwille van de gevoelige en strategische technologie die alzo in handen kwam van een Europese groep. De Dragon-technologie lag nu immers zowel aan de basis van het Amerikaanse DARPA als van de Europese politie- en inlichtingendiensten én Europol.