5 september 2001, 12:45 uur
Promotie: Atomic force microscopy on domains in biological model
membranes.
Mw.ir. H.A. Rinia, Scheikunde 12:45 uur
Promotores: prof.dr. B. de Kruijff, prof.dr. J.P.J.M. van der Eerden
Biologische membranen zijn een soort vliesjes die om (en in) levende
cellen zitten. Zij vormen een barrière tussen wat binnen en buiten de
cel zit. Membranen bestaan uit lipiden en eiwitten. Recent denken
steeds meer wetenschappers dat niet alleen de eiwitten maar ook de
lipiden van belang zijn bij het transport over de membraan. Lipiden
zouden zich met dit transport kunnen bemoeien doordat bepaalde
lipidsoorten in de membraan bij elkaar gaan zitten en zo domeinen
kunnen vormen. Hoe dit precies werkt is nog niet helemaal duidelijk.
Wel duidelijk is dat de structuur van membranen erg belangrijk is voor
hun goed functioneren. Hilde Rinia heeft zelf membranen gemaakt van
één of meerdere soorten lipiden en deze bekeken met Atomic Force
Microscopie. Met deze techniek wordt een oppervlak met een hele
scherpe tip afgetast. Deze tip voelt de hoogteverschillen in het
oppervlak wat uiteindelijk leidt tot een profiel van dat oppervlak.
Met deze uiterst gevoelige en nauwkeurige techniek zijn individuele
moleculen te zien. Naast pure lipidelagen heeft de promovenda ook
membranen bekeken waar ze kleine model eiwitjes in had gestopt. Hierin
werden domeinen gevormd met een extreem geordend streepjespatroon.
Daarnaast heeft ze in lipidelagen (bestaand uit drie verschillende
lipiden) de lipidedomeinen gezien waarvan wordt vermoed dat ze invloed
hebben op het transport. Rinia sluit niet uit dat haar bevindingen ook
kunnen gelden voor 'echte' membranen. Mocht dit inderdaad het geval
zijn dan verandert dat volgens de promovenda het hele beeld over
membranen wat er al vanaf 1972 is.
Gewijzigd:Monday, August 27, 2001
Johan Vlasblom