29 aug 2001
Promotie
Inzicht in het ontstaan ziekte van Wegener vergroot
De ziekte van Wegener is een levensbedreigende aandoening waarbij
herhaaldelijk ontstekingen optreden in onder meer de neus en
bijholten, de wanden van de bloedvaten of in de nieren. Medisch
bioloog drs. Raoul Brons stelt in zijn experimentele onderzoek vast
dat de bacterie Staphylococcus aureus zeer waarschijnlijk een rol
speelt in het ontstaan van de ziekte. Een mogelijke rol van de
bacterie werd al langer vermoed, omdat het merendeel van de patiënten
de Staphylococcus aureus bij zich draagt.
"De ziekte van Wegener is een auto-immuunziekte", vertelt Brons, "Dit
houdt in dat het lichaam geen onderscheid weet te maken tussen
lichaamseigen en lichaamsvreemde eiwitten. Het immuunsysteem maakt
antistoffen aan die gericht zijn tegen bepaalde bestanddelen van witte
bloedlichaampjes, de zogeheten anti-neutrofiel cytoplasmatische
autoantistoffen ofwel ANCA." De promovendus onderzocht een specifiek
eiwit (SacP) dat op de Staphylococcus aureus voorkomt. "De reden dat
we naar dit eiwit hebben gekeken is dat het sterk positief geladen is
en daarom makkelijk zal binden aan negatief geladen cellen in het
lichaam. De endotheelcellen aan de binnenzijde van de bloedvaten zijn
bijvoorbeeld negatief geladen." Uit het onderzoek blijkt dat het eiwit
inderdaad aan het endotheel hecht. Daarop maakt het immuunsysteem
antilichamen aan tegen het eiwit. Samen vormen ze immuuncomplexen die
bij gezonde mensen vanzelf door het lichaam worden opgeruimd. Dat
opruimen gebeurt door bepaalde witte bloedcellen die deze complexen
als het ware 'opeten'. Maar bij Wegener-patiënten zorgen de
ANCA-antilichamen ervoor dat deze witte bloedcellen in enorme mate
geactiveerd worden waardoor ze de wanden van bloedvaten, die met
endotheel bekleed zijn en waaraan de complexen zich hebben gehecht,
beschadigen. Dit leidt tot vaatwandontsteking, vooral ook in de
nieren. /ImK
Raoul Brons (Epe, 1971) studeerde medische biologie aan de RUG. Hij
verrichtte zijn promotieonderzoek bij de sectie Klinische immunologie
van de afdeling Inwendige geneeskunde van het AZG. Financiers van het
onderzoek zijn de Nierstichting Nederland en de onderzoeksschool GUIDE
.Na zijn promotie gaat Brons werken als research associate bij een
farmaceutisch bedrijf.
Datum en tijd
woensdag 5 september 2001, 14.15 uur
Promovendus
R.H. Brons, tel. (030)361 29 45 (werk)
Proefschrift
Wegener's granulomatosis, Staphylococcus aureus and immune complexes.
Clinical and experimental studies
Promotores
prof.dr. G.G.M. Kallenberg en prof.dr. J.W. Cohen Tervaert
Faculteit
medische wetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen