P E R S B E R I C H T Amsterdam, 10 september 2001
Onderzoek door de Afdeling Neurologie van de Rijksuniversiteit Groningen
wijst uit:
Koelvesten verbeteren de symptomen bij patienten met Multiple Sclerose (MS).
Het gebruik van een koelvest kan bij patienten met Multiple Sclerose
spierkracht, vermoeidheid en het evenwicht verbeteren. Dit is het resultaat
van een studie gesponsord door Multiple Sclerose internationaal (MSi),
waarvan de resultaten zijn gepubliceerd in het septembernummer van
Neurology, het wetenschappelijk tijdschrift van de American Academy of
Neurology. Het onderzoek zelf is uitgevoerd op de afdeling Neurologie van de
Rijksuniversiteit Groningen door E.A.C. Beenakker en A. Hartgring, onder
leiding van prof. J. de Keyser.
De meerderheid van de mensen met Multiple Sclerose vermelden dat de
symptomen erger worden bij hogere temperaturen (zoals het nemen van een warm
bad of een douche, het gebruik van een sauna, koorts of gewoon een warme
omgeving). Koude daarentegen veroorzaakt verbetering, tenminste op een
tijdelijke basis. Hoe dit werkt was niet duidelijk.
Onderzoekers hebben voor deze studie gebruik gemaakt van speciale
koelvesten. Bij deze koelvesten wordt een koude vloeistof door buisjes in
het vest gepompt. Door middel van een thermostaat kan de temperatuur van de
koelvloeistof worden gereguleerd. Bij deze studie werden tien patienten
geselecteerd die een verergering van de symptomen vertoonden in een warmere
omgeving. Het vest werd gedurende 1 uur gedragen. De helft van de patienten
begon met een actieve koeling, waarbij de vloeistof op 7 C werd gebracht.
De andere helft kreeg een schijnkoeling, waarbij de koeling op 26 C werd
gebracht. Dit veroorzaakte enkel maar een koude gevoel en de patient kon
niet weten of hij de 7 of 26 C behandeling kreeg.
Een week later kregen de patienten de andere behandeling. De patienten die
gestart waren met de koeling op 7 C kregen de week daarna de schijnkoeling
van 26 C en andersom. Op deze manier waren de patienten hun eigen
controlegroep.
Bij deze studie werd gekeken naar vermoeidheid, het evenwicht en de
spierkracht. Dit werd gemeten vr de koeling en 3 uur later. Bij alle
patienten werd ook iedere 15 minuten de centrale lichaamstemperatuur ter
hoogte van het trommelvlies gemeten met een infrarood- thermometer. Er was
een significante verbetering voor wat betreft de vermoeidheid, het evenwicht
en de spierkracht bij patienten die de actieve koeling kregen en niet bij
deze die de schijnkoeling kregen. Algemeen gesteld verbeterde het evenwicht
met 20% en de spierkracht met ongeveer 10%.
Merkwaardig was dat de centrale lichaamstemperatuur tijdens deze
experimenten niet daalde. Tot nu toe dacht men dat koeling de symptomen van
MS patienten verbeterde, omdat de centrale lichaamstemperatuur verlaagd werd
waardoor de zenuwgeleiding in het centrale zenuwstelsel beter zou verlopen.
Het feit dat de lichaamstemperatuur niet daalde, deed de onderzoekers in
Groningen zoeken naar een andere mogelijke oorzaak voor de gunstige effecten
van koeling.
Dr Teelken, neurobiochemicus bij de Groningse onderzoeksgroep, heeft samen
met een groep Russische onderzoekers gekeken naar de productie van
stikstofoxide door de witte bloedcellen. Hierbij werd bevestigd dat
patinten met Multiple Sclerose hogere gehaltes van stikstofoxide produceren
dan personen die geen MS hebben.
Stikstofoxide zou een bijdrage kunnen leveren aan de symptomen van patienten
met MS. Deze stof dringt gemakkelijk in het centraal zenuwstelsel binnen,
want het is een natuurlijk voorkomend gas. Men heeft in andere experimenten
aangetoond dat stikstofoxide de zenuwgeleiding van zenuwvezels die geen
myelineschede (het omhulsel dat bij patinten met MS kapot gaat) meer
hebben, vertraagt.
De onderzoekers in Groningen vonden dat het gebruik van de koelvesten
gepaard ging met een daling van de productie van stikstofoxide door de witte
bloedcellen. Dit is een zeer interessante bevinding en het zou kunnen
verklaren waarom koude en koelvesten bij patienten met MS de symptomen
kunnen verbeteren. Immers, door minder productie van stikstofoxide in de
witte bloedcellen zou het negatief effect op de zenuwgeleiding van deze stof
worden weggenomen.
In de praktijk gebruiken personen met Multiple Sclerose het koelvest 2 a 3
keer per dag gedurende 45 minuten. Op voorwaarde dat het effect na een
koeling van 45 60 minuten minstens 3 a 4 uur aanhoudt, kunnen patienten
hiermee de dag beter doorbrengen. Deze behandeling verbetert de
zelfbehulpzaamheid en de activiteiten van het dagelijkse leven. De
onderzoekers benadrukken nogmaals dat deze koelvestbehandeling geen
behandeling is voor de ziekte MS zelf, maar enkel de symptomen bij een groot
deel van de patienten kan verbeteren. Voor sommige mensen met MS is koeling
een zinvolle en gewaardeerde behandeling, vooral omdat het gebruik van het
koelvest de mobiliteit en flexibiliteit van de patient verbetert.
De onderzoekers in Groningen zullen met financiele steun van de Stichting
MSi verder gaan met dit onderzoek. Het werkingsmechanisme, waardoor de
stikstofoxide-productie op de witte bloedcellen afneemt, zal verder worden
onderzocht. Ook zullen zij nagaan of er andere mogelijkheden zijn om de
productie van stikstofoxide door de witte bloedcellen bij personen met MS
naar beneden te brengen. Men kan denken aan andere methoden van afkoeling,
die veel eenvoudiger zijn, of aan geneesmiddelen die rechtstreeks de
productie van stikstofoxide laten afnemen.
Multiple Sclerose
Multiple Sclerose is een auto-immuunziekte, die het centrale zenuwstelsel
aantast. De symptomen van MS - en dat kunnen tientallen, zeer uiteenlopende
klachten zijn - worden veroorzaakt doordat de communicatie tussen de
hersenen en de andere delen van het lichaam onderbroken wordt.
Vaak voorkomende verschijnselen zijn klachten met het zien, stuurloosheid in
armen of benen, krachtsverlies, moeite om te lopen, gevoelsstoornissen
(zoals tintelingen), dubbelzien, moeilijkheden met plassen, stijfheid en
spasmen in de benen en vermoeidheid. Bij een deel van de patinten evolueert
de ziekte naar een fase waarbij het moeilijker wordt om te werken en de
dagelijkse activiteiten uit te voeren. Sommige mensen met MS worden
uiteindelijk rolstoelafhankelijk.
Stichting Multiple Sclerose internationaal (MSi)
MSi is een onafhankelijke Nederlandse non-profit organisatie, opgericht in
1996 en gevestigd te Amsterdam. Hoofddoelstelling is de kwaliteit van het
leven van MS-patienten verbeteren.
Stichting MSi biedt praktische ondersteuning aan MS-patienten. Voorts wordt
onderzoek gefinancierd dat tot betere behandeling en mogelijke genezing van
MS kan leiden. MSi bestaat uitsluitend dankzij donaties.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met:
Multiple Sclerose internationaal, Katja Bos, tel: 020 611 8620,
e-mail: info@ms-int.nl
www.ms-int.nl