18 september 2001 Nr. 01/158
Maatregelen uit de begroting 2002 van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Het kabinet wil de arbeidsdeelname verhogen van gemiddeld 64 procent nu tot 70 procent in 2010. De verkleining van de armoedeval, een toetrederskorting, het verbeteren van de mogelijkheden om arbeid en zorg te combineren en flexibele beloningsvormen moeten daaraan bijdragen. Verder worden specifieke maatregelen genomen voor drie groepen: ouderen, laagopgeleiden en minderheden.
Maatregelen voor verkleining van de armoedeval:
Voor werkenden wordt de fiscale arbeidskorting in 2002 verhoogd met 22
euro (50 gulden) en in 2003 daarbovenop nog eens met 6 euro (13
gulden).
De combinatiekorting voor werkende ouders met jonge kinderen wordt
verhoogd met 50 euro (110 gulden). Behalve dat deze maatregel de
armoedeval verkleint, maakt het ook het combineren van arbeid en zorg
aantrekkelijker.
Voor alleenstaande ouders wordt de leeftijdsgrens voor de aanvullende
alleenstaande ouderkorting verhoogd van 12 jaar naar 16 jaar. Voor
deze alleenstaande werkende ouders betekent dit een inkomensvoordeel
van maximaal 1318 euro (2904 gulden).
Per 1 juli 2002 wordt een extra kinderkorting geïntroduceerd voor
huishoudens met een inkomen tot ongeveer 25.500 euro (56.195 gulden).
Deze korting bedraagt 117 euro (258 gulden) per jaar voor gezinnen met
3 of meer kinderen en 87 euro (192 gulden) per jaar voor gezinnen met
1 of 2 kinderen (tot 18 jaar). Deze kinderkorting compenseert de
afschaffing van de kindertoeslagen in de huursubsidie.
Gehandicapten/chronisch zieken
Om de inkomenspositie van gehandicapten en chronisch zieken te
verbeteren wordt de aftrekpost buitengewone uitgaven voor inkomens tot
27.500 euro (60.600 gulden) verruimd. Na een jaar is de aftrekpost 25
procent méér en na twee jaar 50 procent méér. Het wordt mogelijk om
ziektekosten af te trekken voor inwonende ernstig gehandicapte
kinderen van 27 jaar en ouder.
Sociale fondsen
De premie die werknemers betalen voor de werknemersverzekeringen (in
het Algemeen werkloosheidsfonds) wordt in 2002 met 0,3 procentpunt
verlaagd om de overschotten in het Algemeen werkloosheidsfonds te
beperken (de werkgeverspremie wordt verlaagd met 0,05 procentpunt).
Toetrederskorting
Met ingang van 2002 krijgen uitkeringsgerechtigden
die langer dan een jaar een uitkering hebben (uitgezonderd WW-ers),
personen met een gesubsidieerde baan en personen zonder uitkering of
gesubsidieerde baan (uitgezonderd recent afgestudeerden) een fiscaal
voordeel als zij een ongesubsidieerde baan aanvaarden. Het voordeel
bedraagt maximaal 1361 euro (3.000 gulden) in het eerste jaar, 908
euro (2.000 gulden) in het tweede jaar en 454 euro (1.000 gulden) in
het derde jaar. Voorwaarde is dat sprake moet zijn van volledige
uitstroom uit de uitkering of, bij toe-of herintreders, een baan
waarin tenminste 50 procent van het minimumloon wordt verdiend. De
korting wordt per persoon maar één keer verstrekt.
Voor werkgevers wordt in aanvulling hierop een afdrachtsvermindering
van 700 euro (1543 gulden) ingevoerd als zij een herintreder in dienst
nemen.
Combineren van arbeid en zorg
De Wet arbeid en zorg treedt naar verwachting begin 2002 in werking.
De wet voorziet in:
Recht op kortdurend zorgverlof van maximaal 10 dagen per jaar ten
behoeve van de zorg voor zieke kinderen, partner en ouders.
Adoptieverlof van 4 weken voor beide adoptieouders.
Kraamverlof voor partners van 2 dagen.
Mogelijkheid het ouderschapsverlof in meerdere delen (maximaal drie)
op te nemen.
Versoepeling van de voorwaarden om gebruik te kunnen maken van de Wet
financiering loopbaanonderbreking.
Deze maatregelen kosten in totaal 17 miljoen euro (37,5 miljoen
gulden) per jaar.
Flexibele beloning
Om flexibele beloningsvormen te stimuleren komt er in 2002 een fiscale
faciliteit voor winstdeling. Voor 2002 is hiervoor 45 miljoen euro
(100 miljoen gulden) uitgetrokken, vanaf 2003 zal dit 68 miljoen euro
(150 miljoen gulden) per jaar zijn.
Ouderen
Ouderen die werken krijgen met ingang van 2002 een fiscaal voordeel,
dat groter wordt naarmate de leeftijd toeneemt. Dit gebeurt door een
verhoging van de arbeidskorting, specifiek voor ouderen. Deze korting
loopt op van 227 euro (500 gulden) per jaar bij een leeftijd vanaf 58
jaar tot 681 euro (1500 gulden) per jaar bij een leeftijd vanaf 63
jaar.
Werkgevers kunnen ouderen een bonus geven als zij blijven werken. De
maximale omvang van de bonus, die tot bepaalde hoogte belastingvrij
is, stijgt eveneens naarmate de leeftijd hoger is. De bedragen zijn
dezelfde als bij de arbeidskorting.
Werkgevers krijgen per werknemer ouder dan 58 jaar een korting van 712
euro (1570 gulden) op de WAO-premie.
Om onterecht beroep op de WW te voorkomen zal de poortwachtersfunctie
van de WW worden versterkt. In alle daarvoor in aanmerking komende
gevallen dient voldoende onderzoek te worden verricht naar eventuele
verwijtbaarheid van werkloosheid.
Er wordt een werkgeversbijdrage bij ontslag van werknemers van 57,5
jaar en ouder ingevoerd om werkgevers ertoe aan te zetten ouderen in
dienst te houden.
Laagopgeleiden
Werkgevers die zorgen voor scholing van laagopgeleide voormalig
werklozen kunnen rekenen op een tegemoetkoming in de kosten van 1.529
euro (3.370 gulden) per keer. De scholing van de werknemer moet er dan
wel op gericht zijn om een startkwalificatie te behalen.
Etnische minderheden
Een sluitende aanpak voor allochtone werkzoekenden door het CWI.
Werklozen met een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt worden door
middel van een één-op-één bemiddeling aan werk geholpen. Deze aanpak
vloeit voort uit het MKB-convenant minderheden.
Gemeenten
De minister van SZW heeft met de VNG afspraken gemaakt over het aan
werk helpen van bijstandsgerechtigden. Gemeenten spannen zich in om
uiterlijk eind 2002 80 procent van het bestand van langdurig werklozen
te hebben doorgelicht en zo nodig een aanbod van scholing of werk te
hebben gedaan. Als uitvloeisel van de afspraken met de VNG zijn
inmiddels met de gemeenten Den Haag en Utrecht uitgewerkte afspraken
gemaakt voor de periode 2001-2004. Voor gemeenten die met het Rijk
concrete afspraken hebben gemaakt of nog zullen maken, geldt met
ingang van 2002 een tijdelijke subsidieregeling om de extra
inspanningen te kunnen bekostigen. De kosten voor de uitvoering van de
bestuurlijke afspraken bedragen in 2002 148 miljoen euro (326 miljoen
gulden).
Het kabinet zal een aparte regeling uitwerken voor mensen die
langdurig van een minimuminkomen moeten rondkomen. In het kader van de
afspraken die zijn gemaakt in de gezamenlijke agenda voor de toekomst
wordt met de VNG gewerkt aan de uitwerking van de regeling.
Als vervolg op het in mei 2001 uitgevoerde onderzoek in Amsterdam zal bij gemeenten, als daar aanleiding toe bestaat, een quick scan worden uitgevoerd naar de rechtmatigheid en doeltreffendheid van de uitvoering van de Algemene bijstandswet. Afhankelijk van de uitkomsten daarvan kan besloten worden tot een diepgaand onderzoek.
Uitvoering sociale zekerheid
Per 1 januari 2002 gaat de nieuwe uitvoeringsstructuur voor de sociale
zekerheid en arbeidsbemiddeling (SUWI) van start: 131 Centra voor Werk
en Inkomen, samenvoeging uitvoeringsinstellingen tot één
Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV), oprichting
Inspectie voor Werk en Inkomen en Raad voor Werk en Inkomen.
WAO
De Wet op de (re)integratie arbeidsgehandicapten wordt aangepast. Doel
is de subsidies effectiever in te zetten en de administratieve
belasting van werkgevers te verminderen. De bestaande subsidies in het
kader van reïntegratie van arbeidsgehandicapten worden vervangen door
vrijstelling voor de werkgever van WW- en WAO-premies.
Begin 2002 treedt het Wetsvoorstel verbetering poortwachter in
werking, waarin rechten en plichten van werknemers, werkgevers en
andere betrokkenen met betrekking tot het eerste ziektejaar zijn
vastgelegd.
Er komt een wet waarin wordt vastgelegd dat de gegevens over de
WAO-instroom bij grote werkgevers openbaar worden gemaakt. Hierdoor
kan het risico om bij een individueel bedrijf in de WAO terecht te
komen, worden vergeleken met andere organisaties in en buiten de
sector.
WW
Het kabinet wil premiedifferentiatie invoeren in de wachtgeldfondsen
waaruit de WW-uitkeringen gedurende de eerste zes maanden worden
gefinancierd. Hierdoor worden werkgevers meer geconfronteerd met de
kosten van ontslag.
Er wordt een werkgeversbijdrage bij ontslag van werknemers van 57,5
jaar en ouder ingevoerd om werkgevers ertoe aan te zetten ouderen in
dienst te houden.
Handhaving en opsporing
De capaciteit van de Arbeidsinspectie wordt uitgebreid waardoor 4.000
extra inspecties in 2002 en 5500 in 2003 kunnen plaatsvinden. De
uitbreiding kost in 2002 4,2 miljoen euro (9,2 miljoen gulden).
Daarnaast is een projectdirecteur aangesteld die zich bezighoudt met
de integratie van arbeids- en publieksveiligheid, de samenhang tussen
verschillende vormen van normering en regelgeving en het beter
waarborgen dat lessen worden getrokken uit concrete ervaringen.
In 2002 gaat de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD) van
start. De SIOD houdt zich bezig met grote complexe fraudezaken in de
sociale zekerheid. De dienst omvat vanaf 2003 345 arbeidsplaatsen,
waarmee minstens 100 grote opsporingsonderzoeken per jaar worden
uitgevoerd. Voor 2002 worden vooralsnog 60 grote onderzoeken voorzien.
Met ingang van 2002 wordt ook een beleidseenheid opsporing opgericht
op het ministerie die verantwoordelijk is voor de coördinatie van het
opsporingsbeleid van de Arbeidsinspectie, UWV, Svb, gemeenten en SIOD.
Tevens fungeert dit bureau als centraal aanspreekpunt voor het
openbaar ministerie.