Prinsjesdag: commentaar Zorg en Welzijn (18 sept.)
Begroting VWS lost problemen in Zorg & Welzijn niet op
Worden werknemers overgelaten aan de grillen van de markt en de
politiek, of komt er nog beleid?
De begroting van de minister en staatssecretaris van VWS kenmerkt zich
door voortzettend beleid. Daarbij wordt op een aantal terreinen
schokkend weinig zichtbaar van de gevolgen van het ingezette beleid
voor de werknemers in deze sector.
De sector Zorg & Welzijn is bij uitstek arbeidsintensief: zonder
werknemers geen zorg- en welzijnactiviteiten. De huidige problemen op
de arbeidsmarkt die onder meer leiden tot langere wachtlijsten doordat
er geen personeel is, zijn het gevolg van jarenlange bezuinigingen in
de sector. Met alle veranderingen die de laatste tijd al zijn
voorgesteld en in deze begroting worden herhaald, mag verwacht worden
dat daarbij nadrukkelijk gekeken wordt naar de effecten van het beleid
op het imago van de sector (ook) voor (toekomstige) werknemers. Dat is
op geen enkele manier het geval. Wel wordt er, terecht, veel geld
gestopt in arbeidsmarktmaatregelen. ABVAKABO FNV vindt dat we er
daarmee niet zijn, arbeidsmarktbeleid kan pas succesvol zijn als op
alle andere onderdelen van het beleid rekening wordt gehouden met de
gevolgen voor werknemers. Pas dan kan er sprake zijn van een beter
werkende arbeidsmarkt.
Gevolgen van beleid voor werknemers onderbelicht
Nieuwe stelsel van zorgverzekeringen
In de begroting is veel plaats ingeruimd voor de gevolgen van het
nieuwe stelsel van zorgverzekeringen. Deze plannen hebben, als ze
doorgaan, verstrekkende gevolgen voor de arbeidsverhoudingen in de
zorg. Hier wordt met geen woord over gerept. De grotere rol voor
verzekeraars en de vergroting van de mogelijkheden voor
persoonsgebonden budgetten zal de continuïteit van werkgelegenheid in
gevaar kunnen brengen. Deze onzekerheden in het beleid zijn in een
krappe arbeidsmarkt geen positief signaal naar (toekomstige)
werknemers. ABVAKABO FNV dringt er dan ook op aan dat op zo kort
mogelijke termijn nadere invulling van dit (belangrijke) onderdeel van
beleid wordt gegeven. Daartoe zal de bond voorstellen doen voor een
eerste oriënterend onderzoek naar deze problematiek.
Kinderopvang
Ook bij andere onderdelen van de begroting wreekt zich de afwezigheid
van inbreng van, en nadenken over de rol van de werknemers in de
sector. Voorbeelden daarvan zijn de eenzijdige wijze waarop de Wet
Basisvoorziening Kinderopvang en het Kwaliteitsstelsel Kinderopvang
worden opgepakt. Hierin wordt aan werknemers(organisaties) geen enkele
rol toebedeeld terwijl zij bij uitstek de deskundigen zijn op het
gebied van uitvoering.
Financiering zorg
Reeds nu wordt er in bepaalde onderdelen van de zorgsector (thuiszorg
en gehandicaptenzorg) gewerkt met een nieuw financieringssysteem.
Duidelijk is dat deze systematiek alleen een financiële invalshoek
kent, en geen aandacht schenkt aan de gevolgen van dit systeem voor de
werknemers. Door personeelstekorten zullen instellingen hun productie
niet halen, wat vervolgens leidt tot korting en/of niet uitbetaling
van de wel gemaakte kosten voor o.a. personeel. Dit leidt tot
onaanvaardbare toestanden waar uiteindelijk de werknemers en de
zorgvragers de dupe van worden. Hoe met hetgeen in de zorgsector het
meest kostbaar is, het personeel, wordt omgegaan is blijkbaar voor VWS
geen maatstaf van beleid.
Geld voor arbeidsvoorwaarden: structurele voortzetting vereist
Dit voorjaar is er extra geld beschikbaar gekomen voor
arbeidsvoorwaarden en arbeidsmarktmaatregelen, de zogenaamde Van
Rijn-gelden. ABVAKABO FNV juicht deze ontwikkeling toe: het is een
positieve eerste stap. Maar de FNV-bond is tegelijkertijd beducht dat
deze middelen ontoereikend zijn om de problemen de komende jaren het
hoofd te bieden. Voor de sectoren zorg en welzijn zijn voor de komende
jaren voortgaande structurele investeringen nodig. Het spreekt voor
zich dat ABVAKABO FNV zich in het te voeren beleid zal laten leiden
door de wensen en noden van werknemers en de arbeidsmarkt en niet door
de budgettaire kaders van VWS.
Opleidingen
Hoewel in de begroting enige woorden worden gewijd aan de belangrijke
plaats van opleiden in de sector wordt dit slechts voor enkele groepen
extra belicht. Over extra maatregelen om bijvoorbeeld de instroom in
de MBO- en HBO-opleidingen voor verpleegkundigen en verzorgenden te
bevorderen, wordt niet gerept, terwijl die situatie zeer ernstig is.
ABVAKABO FNV vindt dat er op korte termijn aandacht besteed moet
worden aan deze verontrustende situatie en wil overleg over te nemen
maatregelen.
Maatschappelijke opvang
Het is goed dat in de begroting van VWS gesteld wordt dat de werkdruk
in de maatschappelijke opvang verlicht moet worden en dat de
veiligheid vergroot moet worden. Het is teleurstellend dat hiervoor in
2002 slechts 4,5 miljoen euro extra vrij wordt gemaakt. Dat is gegeven
de grote druk op het personeel en de maatschappelijke opvang slechts
een druppel op de gloeiende plaat.
---