1red10032
05-10-2001, NOS, Gesprek met minister-president, N. 3, 22.57 uur
MINISTER-PRESIDENT KOK, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE
MINISTERRAAD, OVER DE MOGELIJKE AANVALLEN VAN DE VS EN DE
EXTRA VEILIGHEIDSMAATREGELEN
MOGELIJKE AANVAL VS
MINGELEN:
Er is veel gespeculeerd dat de aanval dit weekeinde gaat beginnen. Heeft u daar enige
aanwijzing voor?
KOK:
Nee. Als ik het had, zou ik het ook niet kunnen zeggen. Maar ik heb er werkelijk geen
aanwijzingen voor. Het gaat dan om een militair antwoord op de vreselijke
gebeurtenissen van vier weken geleden. Men gaat natuurlijk niet in oorlog. Ik ga er wel
vanuit dat als men iets gaat voorbereiden, ik weet niet wanneer dat dan zal komen, dat
men de lijn blijft volgen in de VS dat dat in proportie zal zijn, dat dat vooral gericht zal
zijn op concreet gekozen doelen.
MINGELEN:
Het zou toch normaal zijn dat als die aanval zal plaatsvinden, u dan wel gewaarschuwd
wordt?
KOK:
Zeker wel wanneer Nederland daar betrokkenheid in zou hebben. Daar is dus geen
sprake van.
MINGELEN:
Er is nog geen concreet verzoek gedaan aan Nederland?
KOK:
Nee. We hebben gisteren met alle andere NAVO-landen vragen moeten beantwoorden
over een achttal punten die direct of indirect op enig moment wel voor Nederland
gevolgen zouden kunnen hebben. Dat loopt van het recht om over ons grondgebied heen
te vliegen door Amerikaanse vliegtuigen, dat is hoog en ver weg, tot en met deel hebben
in bijvoorbeeld verplaatsingen van schepen of vliegtuigen. Ook daar is van een direct
verzoek of van een voorstel tot een besluit nog geen sprake. Naar de mate waarin een
land, Nederland in dit geval, meer direct bij beslissingen zou zijn betrokken, waar we
zelf een aandeel in moeten hebben, ligt het geïnformeerd zijn vooraf meer voor de hand.
Als het een beetje buiten ons om gaat, ondanks de NAVO-besluiten van afgelopen
weken, dan zullen ze Nederland niet van tevoren gaan bellen.
MINGELEN:
Er is deze week in de NAVO over de bewijsvoering ten aanzien van de betrokkenheid
van Bin Laden en zijn netwerk overlegt. Daar is wat discussie over geweest in het
Nederlandse parlement. Heeft u die bewijsvoering zelf mogen inzien?
KOK:
Ik heb kennis van alles wat minister Van Aartsen hierover weet. Minister Van Aartsen
is als minister van Buitenlandse Zaken geïnformeerd door de Amerikaanse ambassade,
heeft ook de directe lijnen met de NAVO gehad via de ambassadeur. Ik ben niet vreemd
van welk onderdeel dan ook waar minister Van Aartsen wel van op de hoogte is.
MINGELEN:
U heeft dus zelf kunnen zien wat die bewijsvoering is?
KOK:
U zegt zien. Ik dacht dat minister Van Aartsen in de Kamer heeft aangegeven dat de
Amerikaanse ambassade hier niet iets heeft achtergelaten. Natuurlijk heeft minister Van
Aartsen zijn aantekeningen aan de hand van de gevoerde gesprekken en die ken ik
natuurlijk.
MINGELEN:
Die vond u ook overtuigend om tot deze besluitvorming te komen?
KOK:
Ik vind het niet verrassend, na alles wat er de afgelopen weken zichtbaar werd in de
analyses die zijn gemaakt, dat men tot het inzicht is gekomen dat de sporen echt
voldoende in die richting wijzen om nu ook verantwoordelijkheid te nemen als
Nederland, als Nederlandse regering, voor dit vervolg op de eerder uitgesproken
solidariteit met de VS.
MINGELEN:
Je hebt twee soorten actie: deze militaire actie direct en internationale actie om
preventief terreur tegen te gaan, terreur op te sporen, financiële stromen. Daar doet
Nederland het nodige aan. Belangrijker is wat er in Europees verband gebeurt. Je ziet al
een beetje dat er in Europa lang wordt gepraat over maatregelen. Allerlei landen hebben
verschillende opvattingen. Zelfs het aanpakken van rekeningen schijnt weer, omdat de
Europese Commissie niet snel genoeg is, moeilijk te zijn. Hoe lang kan je er op wachten
om werkelijk wat te doen in dit verband?
KOK:
Op dat punt wat u nu noemt, doet Nederland zelf heel veel. Er zijn al rekeningen
geblokkeerd. Minister Zalm heeft een paar dingen van Nederlandse beleid aan de
Amerikanen kunnen melden waar men in Amerika nog niet eens aan toe was. Wat dat
betreft lopen we zeker niet achterop.
MINGELEN:
Zoals?
KOK:
Bijvoorbeeld op het punt van de blokkering van rekeningen en de kwaliteit van het
toezicht. Nederland heeft een goede traditie en ervaring met het toezicht op financiële
instellingen.
MINGELEN:
Maar wat bedoelt u als u zegt `zal meestal iets kunnen doen waar men in Amerika nog
niet aan toe was'?
KOK:
Gewoon in die sfeer liggend. In het eerste contact wat hij met een onderminister heeft
gehad, dat is nu een kleine twee weken geleden geweest, kon Zalm een aantal dingen
melden, qua type activiteiten, aan de Amerikanen. Zo zit het dus.
MINGELEN:
Daar waren ze zelf nog niet achter en dat hebben wij.....
KOK:
Dat klinkt nu wat aanmatigend, maar het geeft aan dat Nederland op dit terrein een
actief en alert land is. Dat is ook goed, want dit is een paradijselijk land voor heel veel
financiële instellingen. Denkt u ook aan het witwassen van geld en drugsactiviteiten.
We moeten daar vanuit de kwaliteit van het toezicht scherp op toezien. De Nederlandse
Bank vervult daar een hele goede rol in. Dus in die sfeer. Daarnaast zijn er
internationaal andere terreinen. Denkt u aan bijvoorbeeld een arrestatiebevel. Er komt
een Europese regeling om aanhoudingsmogelijkheid in te voeren, gerelateerd aan
terrorisme natuurlijk. Hoe gaan we terrorisme in het strafrecht definiëren. Er zijn veel
Europese landen, die.....
MINGELEN:
Daar kun je nog jaren over praten.
KOK:
Ja, en dat moet dus niet. Wat wel moet gebeuren, is dat we daar zorgvuldig mee om
gaan, want het gaat om nationale strafwetgeving en het gaat om, als je hier tot Europese
afspraken komt, het ietsje prijsgeven van een eigen territoir. Je bent altijd soeverein. Je
bent altijd graag baas van je eigen regelingen en definities. Ik vind, en dat vinden we
allemaal, ook de Nederlandse kabinet vindt dat, dat met inachtneming van die
zorgvuldigheid en oog voor het eigene in het belang van Europese afspraken de
komende twee maanden alles moet worden rondgemaakt, zodat je op dat punt van
arrestatiemogelijkheden, op dat punt van de terrorismedefinitie, echt van Europese
regelingen kunt spreken.
MINGELEN:
U zegt: december besluiten. Geen gezeur.
KOK:
Ja. Daarna moeten de besluiten natuurlijk nog wel in de procedurewerking, inderdaad.
De politieke wil is daarom Europese afspraken te maken. Dat betekent dat als je dat
ernstig neemt; dat als je dat serieus neemt; dat je ook het belang van
terrorismebestrijding voorop wilt stellen, je in ieder van de landen bereid moet zijn op
enig moment een scheutje water in de wijn te doen.
MINGELEN:
Wat moet Nederland dan opgeven?
KOK:
Dat gaat niet over wat we moeten opgeven, maar in ieder geval moeten we voluit en
loyaal, ook qua tempo, ons schikken in het Europese tempo. Voor Nederland is bij die
arrestatiemogelijkheid heel belangrijk dat het gerelateerd is aan terrorisme. We moeten
niet de kant op dat het terrorisme ons een beetje in de greep heeft gekregen, ook
psychologisch, waar we naar een soort Europees arrestatiebevel zouden gaan wat zich
helemaal loszingt van het fenomeen terrorisme. Dat is voor ons wel heel belangrijk.
MINGELEN:
Een punt, hieraan gerelateerd. Nederland heeft altijd een aparte positie gehad waar het
ging om softdrugs. Wij hebben een gedooghouding. De drugshandel is medefinancier
van terrorisme. Dat zullen met name harddrugs zijn, maar het is mogelijk dat het ook
softdrugs zijn. Zegt u nu dat het Nederlandse gedoogbeleid ten aanzien van softdrugs
voor deze terrorismebestrijding ook op de helling zou moeten? Dat we dat harder
moeten gaan aanpakken?
KOK:
Nee. Dat vind ik niet. Je ziet juist in steeds meer landen in Europa dat men de neiging
heeft wat naar het Nederlandse model over te gaan.
MINGELEN:
Dat was vóór de aanslagen.
KOK:
Ook nu. De kernvraag is of je een bepaalde vorm van gedogen op dit terrein laat voort
bestaan zodat het enigszins overzichtelijk is, ook niet allemaal onderdeel is van een
illegaal en crimineel circuit, naar de mate waarin het met een hardere hand allemaal
verboden wordt verklaard, gebeurt het toch. Je krijgt die jongelui ook in andere grote
steden niet meer van de drugs af.
MINGELEN:
Maar je kan met softdrugs wel veel geld verdienen, ook als terrorist.
KOK:
Maar ook met de harddrugs, zoals u zelf aangaf. Hoe meer crimineel, hoe meer illegaal,
hoe meer buiten iedere controle en buiten ieder toezicht, hoe ingrijpender qua aantallen
dodelijke slachtoffers maar ook anderszins het zal zijn. Het betekent wel dat we vanuit
de nationale wetgeving en de manier waarop we met softdrugs omgaan, we oog moeten
hebben voor de internationale verschillen en niet de ogen moeten sluiten voor met name
witwaspraktijken, alle mogelijke.....
MINGELEN:
Die worden aangepakt?
KOK:
Daar zullen we ook een tandje op zetten. Dat zullen we beter gaan doen. Daar is het
pakket van vandaag mede op gericht.
EXTRA VEILIGHEIDSMAATREGELEN
MINGELEN:
Dat pakket van vandaag, een groot aantal maatregelen. Eén daarvan pak ik er even uit,
de beveiliging van Schiphol. U was er van de week en u zei: het is excellent beveiligd.
U had de woorden nog maar net uitgesproken of in de krant zeggen anonieme
marechaussees: absoluut niet waar, het is een gatenkaas. Mensen, met name mensen die
daar werken, kunnen via andere ingangen makkelijk binnenkomen met alles wat ze
maar zouden willen meenemen. Ik weet dat er vandaag een verklaring is gekomen van
de leiding die zegt: dat is niet waar. Maar toch is het wel raar. U zegt iets, de
marechaussees aan de basis roepen: jongens, het deugt hier niet. Wat moet u daarmee?
KOK:
In de eerste plaats is het moeilijk discussiëren met anonieme bronnen. De leiding van de
marechaussee heeft zich hier heel duidelijk over uit gelaten. Zowel afgelopen dinsdag,
tijdens mijn bezoek, als ook vandaag in een reactie op het krantenbericht.
MINGELEN:
Bent u er van overtuigd dat die leiding gelijk heeft?
KOK:
Ik ben er van overtuigd dat in die berichten van vanochtend in de krant een aantal
dingen staan die gewoon niet kloppen met de werkelijkheid. Ik ben er ook van overtuigd
dat daar waar men wel een aantal punten heeft geconstateerd die verdere verbetering
behoeven volledig worden gedekt door het verbeteringsplan waar men nu mee bezig is
en waar het plan van actie van vandaag additionele mogelijkheden voor biedt. Men
moet altijd open blijven staan, zelfs als de conclusie is dat iets goed functioneert, voor
tips en aanwijzingen waar dingen beter kunnen. Ik ben er van overtuigd dat Schiphol in
de internationale vergelijking, ook binnen Europa, heel goed scoort. Echt heel goed
scoort. Het is uitstekend geregeld, maar ook binnen een uitstekend geregeld
veiligheidssysteem moet men alert zijn en blijven op eventuele zwakke punten, wetende
dat het terrorisme in geen enkel opzicht grenzen kent. Dus je mag ook geen enkel
vermijdbaar risico lopen. Ik ben er van overtuigd we hebben vandaag contacten gehad
met de leiding van de marechaussee ook bij ons in Den Haag dat men zeer
gemotiveerd is om, met de steun vanuit het kabinet om er wat ruimere mogelijkheden
voor beschikbaar te stellen, ook financieel, er nog beter werk van te maken. Maar dat
alles binnen een stelsel wat kwalitatief goed is.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, JBr)