Metacognitie in hoger onderwijs
WN 01/61 *10 oktober 2001
promotie dr. H. Vos; faculteit Toegepaste Onderwijskunde: 'Metacognition in Higher Education'
Stel, je kunt even niet op iemands naam komen, maar je weet wel dat die je over vijf minuten weer te binnen schiet. Dat heet metacognitie (kennis over kennis). Andere voorbeelden zijn: hoe je iets moet doen (studeren, redeneren, experimenteren) en hoe je met studieaanwijzingen om moet gaan.
Het onderzoek van Vos handelt over metacognitie in het hoger onderwijs.
Studenten beschikken natuurlijk wel - net als iedereen - over metacognitie,
maar ze hanteren die niet consistent. Gaan ze over naar een nieuw
kennisgebied, dan blijkt deze metacognitie grotendeels te zijn verdwenen.
Zoals Vos aangeeft, valt het onderwijs zo in te richten dat 80 % van alle
studenten zich in vrij korte tijd metacognitieve vaardigheden eigen maken,
waarbij de matige studenten de goede benaderen. Verder blijken docenten die
in het vak dat ze doceren onderzoek doen, een ander metacognitief inzicht in
hun vak te hebben dan docenten die dat niet doen. De eerste groep kan
duidelijker aangeven hoe problemen systematisch zijn aan te pakken en met
welke conceptuele structuur.
Voor dit proefschrift deed de auteur vier onderzoeken: (1) op basis van
literatuuronderzoek komt hij met een definitie en een grafisch model van
metacognitie; (2) hij laat zien hoe studenten redeneren als ze dat doen bij
een onderwerp dat bekend is (het weer) of juist onbekend (een nieuw
technisch meetinstrument zoals de oscilloscoop); (3) hij analyseert een
practicum waarin studenten systematisch leren experimenteren, om erachter
te komen waardoor de ontwikkeling van metacognitie precies wordt
gestimuleerd; en (4) beschrijft hoe hij docenten in de (elektronische)
netwerkanalyse kaarten liet categoriseren, om de structuur van hun kennis te
achterhalen.
Dr. Henk Vos is werkzaam als opleidingsonderwijskundige bij de faculteit
Elektrotechniek van de Universiteit Twente.
promotor prof. dr. S. Dijkstra
co-promotor prof. dr. A. Lesgold (Pittsburgh, School of
Education)
informatie drs. B. Meijering, telefoon (053) 489 43 85
e-mail b.meijering@cent.utwente.nl