Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal
Postbus 20018
2500 EA 's GRAVENHAGE
Datum Uw brief Ons kenmerk
(Kenmerk)
12 oktober BBKB 2001- 652 M
2001
Onderwerp
Naheffingen bij AOW
Op 19 februari van dit jaar hebben de leden
Noorman-Den Uyl en Kuijper kamervragen gesteld
over de naheffingen bij AOW (2000106620). Ik heb
in april daarop geantwoord (BBKB 01-144U) dat de
mogelijkheden zouden worden onderzocht om de
loonheffing over de AOW en het aanvullende
pensioen zodanig op elkaar aan te laten sluiten
dat aanslagen inkomstenbelasting zoveel mogelijk
zouden kunnen worden voorkomen.
Naar aanleiding van dit onderzoek bericht ik u,
mede namens de staatssecretaris van Sociale
Zaken en Werkgelegenheid als volgt.
De belastingplichtigen met een gezamenlijk
inkomen aan AOW en pensioen tussen ca.f 40.000
(¤ 18.151) en ca. f 60.000 (¤ 27.227) worden
geconfronteerd met een aanslag
inkomstenbelasting. Het gaat hier om een toename
van het aantal aanslagen IB met 60.000. Een
toename van 30.000 is een gevolg van de
verlenging van de eerste tariefschijf IB per 1
januari j.l. van f 15.255 (¤ 6.922) naar f
32.769 (¤ 14.870), die ingevoerd is bij de
Belastingherziening 2001. De aanslag kan oplopen
tot ca. f 1.700 (¤ 771) bij een inkomen van ca.
f 60.000
(¤ 27.227). Boven dit inkomen werd al een
aanslag opgelegd. Door deze problematiek zal
deze hoger worden.
Voor de overige 30.000 gevallen wordt de aanslag
mede veroorzaakt door het per 1 januari 2002
schrappen van de mogelijkheid van gecombineerde
uitbetaling van AOW en het aanvullend pensioen
door vergunninghoudende pensioenuitvoerders
(voortvloeiend uit de Wet van 13 december 2000,
Stb 593). Het effect van laatstgenoemde
maatregel zal voor het aanslagjaar 2001
beperkter zijn. De meeste van de
pensioenuitvoerders die gecombineerd
uitbetaalden, waaronder de grootste, het ABP,
realiseren de ontkoppeling namelijk eerst dit
najaar.
Onderzoek naar mogelijke oplossingen
1. Aanpassing groene loonbelastingtabel voor
65-plussers
In overleg met de pensioenkoepels, de grote
pensioenfondsen, de verzekeraars en de SVB zijn
de mogelijkheden verkend om het aantal aanslagen
zoveel mogelijk te beperken. Een praktische
oplossing leek een aanpassing van de groene
loonbelastingtabel voor 65-plussers. Deze
aanpassing houdt in dat op het aanvullende
pensioen een tabel wordt toegepast waarbij de
eerste schijf is ingekort met het bedrag van de
50%-AOW-uitkering voor gehuwden zonder toeslag.
Met deze maatregel zouden gehuwden met een
totaal inkomen aan AOW en pensioen tot f 61.052
(¤ 27.704) en ongehuwden met een totaal
inkomen aan AOW en pensioen tot f 59.520 (¤
27.009) buiten de aanslagsfeer kunnen
blijven.
De mogelijke aanpassing van de groene
loonbelastingtabel heeft evenwel niet alleen
positieve effecten. Aangezien de groene tabel
gebruikt wordt voor alle pensioenbetalingen
ondervinden ook andere 65-plussers de gevolgen
hiervan. Bij invoering van een 'ingekorte'
groene tabel per 1 januari 2002 zijn deze
gevolgen onder meer:
1. Daling van het maandelijks netto
pensioen. De aangepaste loonbelasting-tabel zou
een eerste-schijflengte hebben van ca. f 17.000
(¤ 7.714) in plaats van f 32.769 (¤ 14.870).
Belastingplichtigen met een aanvullend pensioen
boven de f 17.000 (¤7.714) komen per 1 januari
2002 met een deel van hun pensioen in de tweede
tariefschijf terecht. Het betreft een groep van
ruim 500.000 65-plussers, waaronder een
categorie die zonder aanpassing van de groene
loonbelastingtabel geen aanslag zou ontvangen;
2. 65-plussers die begin 2002 een
voorlopige aanslag inkomstenbelasting ontvangen,
worden geconfronteerd met een aanslag waarin
geen rekening is gehouden met de aangepaste
loonbelastingtabel. Het is niet mogelijk de
voorlopige aanslag hiermee aan te passen;
3. ca. 130.000 personen in Nederland met
een gekorte AOW-uitkering kunnen te maken
krijgen met een te hoge inhouding op een
aanvullend pensioen. Deze groep
belastingplichtigen kan de te hoge inhouding pas
na afloop van het jaar terugvragen via een
T-biljet. Deze te hoge inhouding kan zich ook
voordoen bij 65-plussers met een gekorte
AOW-uitkering in het buitenland (ca. 145.000
personen).
Daarnaast hebben de pensioenfondsen aangegeven
dat de samenloop met de invoering van de euro
aanpassing in de uitvoering zal bemoeilijken.
2. Ontkoppeling van AOW en aanvullend pensioen
beperken tot nieuwe gevallen
Enkele pensioeninstellingen hebben een nieuwe
variant naar voren gebracht, namelijk de optie
om de ontkoppeling van AOW en aanvullend
pensioen te beperken tot nieuwe gevallen. Dit
zou inhouden dat per 2002 het opleggen van ca.
30.000 aanslagen IB achterwege kan blijven.
Alleen nieuwe gevallen worden geconfronteerd met
een aanslag. Dit voorstel heeft belangrijke
nadelen:
1. De wet biedt geen mogelijkheid tot
gedeeltelijke ontkoppeling. Realisatie kan
alleen via wetswijziging;
2. Op goede inhoudelijke gronden is
besloten tot ontkoppeling. Gecombineerde
uitbetaling verhult de effecten die door de door
deze pensioenfondsen gehanteerde
inbouwsystematiek worden veroorzaakt. Zo gingen
veel van de betreffende gepensioneerden er begin
1998 tijdens de Pemba-operatie op achteruit,
terwijlde bruto-AOW werd verhoogd. Ontkoppeling
maakt duidelijk welke ontwikkeling het
AOW-pensioen enerzijds en het aanvullend
pensioen anderszijds ondergaat.
3. Een deel van de doorbetalende
pensioenfondsen is reeds tot ontkoppeling
overgegaan. Het terugdraaien valt aan deze
pensioenfondsen en de betrokken 65-plussers niet
uit te leggen. Bovendien hebben deze
pensioenfondsen reeds hierover met hun cliënten
gecommuniceerd.
4. De SVB is volop in gang om de
ontkoppeling te realiseren. Problemen zijn te
voorzien als de reeds aangebrachte aanpassingen
moeten worden terugge-draaid. Tevens worden de
beoogde besparingen op de uitvoeringskosten van
de SVB (f 250.000/ ¤ 113.445 per jaar) niet
gehaald;
Conclusie
Uit het voorgaande blijkt dat het technisch
mogelijk is om verplichte aanslagen bij
65-plussers met een inkomen tussen ca. f 40.000
(¤18.151) en f 60.000 (¤ 27.227) te voorkomen
door de invoering van een 'ingekorte' groene
tabel. De nadelen van deze oplossing wegen
echter zwaarder dan de voordelen, aangezien
invoering van een dergelijke tabel maandelijks
een lager netto-pensioen voor circa 500.000
65-plussers betekent. Ik heb daarom - in goed
overleg met de pensioenfondsen - niet gekozen
voor deze maatregel maar voor het opleggen van
een (relatief beperkt) aantal verplichte
aanslagen. Samen met de pensioenfondsen zullen
wij de betrokken doelgroep zo goed en gericht
mogelijk voorlichten over de fiscale gevolgen,
in casu het bijbetalen via een (voorlopige)
aanslag inkomstenbelasting.
Nadere Tweede Kamervragen
Inmiddels hebben mij op 1 oktober j.l. Tweede
Kamervragen bereikt over de gesplitste
uitbetaling van de AOW- en ANW-uitkering. Daarin
wordt onder meer geconstateerd dat sommige
personen als gevolg van de ontkoppeling per
september 2001 een lagere netto-uitkering
ontvangen. Deze vragen zullen binnenkort
separaat worden beantwoord.
De Staatssecretaris van Financiën
W. Bos
---
(thans ontvangen ca. 1 mln van de ruim 2
mln 65-plussers een aanslag IB)
de inkomensgrens voor de ouderenkorting
(cijfers 2001)
einde tweede tariefschijf (cijfers 2001)