Universiteit Maastricht
Persbericht
12.10.2001
063
Oratie hoogleraar De la Rive Box:
'Wetenschappelijke samenwerking is een wezenlijk onderdeel van ontwikkelingssamenwerking'
Een uniek verschijnsel deed zich voor na de tweede wereldoorlog: ontwikkelingssamenwerking. Technische hulp vormde daar een wezenlijk onderdeel van. Men ging ervan uit dat, door overdracht van technologie en de daarbij behorende wetenschappelijke kennis, economische ontwikkeling kon worden versneld. Deze veronderstelling gold in 1949 en hij deed een halve eeuw later nog steeds opgang. Klopt dit?
Nee, betoogt prof.dr. Louk de la Rive Box in zijn oratie die hij vrijdag 12 oktober zal uitspreken ter gelegenheid van de benoeming tot hoogleraar Europese Internationale Samenwerking aan de Faculteit der Cultuurwetenschappen van de Universiteit Maastricht (UM). De rede is getiteld: 'Over en weer: internationale samenwerking in onderzoek en onderzoek naar internationale samenwerking'.
Volgens prof Box hebben studies in de landbouw duidelijk gemaakt dat technologieoverdracht vaak op onjuiste veronderstellingen was gebaseerd. In plaats van het eenrichtingsverkeer dat wordt verondersteld bij overdracht, stelt hij dat uitwisseling en dialoog een wezenlijk onderdeel vormen van technologieontwikkeling. Daarbij speelt praktijkkennis en praktijk ervaring een grote rol. Juist amateurs, zoals experimenterende boeren, helpen de technologie ontwikkeling verder. De rol van dergelijke 'praktizijns' is schromelijk onderschat - de rol van beroepswetenschappers wordt vaak juist overschat.
Het valt op, zegt prof. Box, dat wetenschappers vanaf het begin bij ontwikkelingssamenwerking zijn betrokken. Het is des te vreemder om te moeten vaststellen dat er betrekkelijk weinig empirisch onderzoek bestaat naar wetenschappelijke samenwerking. Aan de hand van voorbeelden laat Box zien, dat dergelijk onderzoek hard nodig is - juist in een tijd dat veel politici pleiten voor betere internationale technologische samenwerking (zoals op het gebied van ICT of van biotechnologie).
Wil Europese wetenschappelijke samenwerking met arme landen slagen, dan dienen lidstaten daartoe het initiatief te nemen. De Europese Commissie heeft dergelijke samenwerking een lage prioriteit gegeven. Box pleit daarom voor een radicaal andere aanpak, via kennisnetwerken van Europese wetenschappelijke instellingen met soortgelijke netwerken in arme landen. Hij geeft aan hoe een universiteit als die in Maastricht, zich het best van deze taak kan kwijten. Daarmee wordt de rol van kennis als een 'gemeen goed' (public good) benadrukt en pleit hij tegen commercialisering van wetenschap die juist voor arme landen nefaste gevolgen heeft. De eerste leerstoel op dit gebied in Europa zal een bijdrage gaan leveren aan dergelijk onderzoek.
*Curriculum vitae
Louk de la Rive Box (Maastricht, 1942) wisselde onderwijs en onderzoek af
met veldwerk en beleid in internationale samenwerking. Na een dissertatie
over Onderwijsomroep in Brazilië (Columbia University) gaf hij les aan de
State University of California (Hayward). Bij het Nederlandse Ministerie van
Onderwijs werkte hij bij de planning van het medisch wetenschappelijk
onderwijs en daarna bij de Katholieke Universiteit Nijmegen als
onderwijsplanner en docent onderwijssociologie. In Wageningen concentreerde
hij zich op de organisatie van het landbouwkundig onderzoek in arme landen
en werkte in Colombia, Dominikaanse Republiek en Costa Rica. Na een periode
als beleidsadviseur van de Minister voor ontwikkelingssamenwerking kwam hij
naar Maastricht als directeur van het Europees Centrum voor
Ontwikkelingsmanagement (ECDPM). Hij was bijzonder hoogleraar internationale
samenwerking in Utrecht en is op dit moment ook Adviseur van het
Maastrichtse College van Bestuur. Hij is penningmeester van het Prins Claus
Fonds voor Cultuur en Ontwikkeling. Daarnaast is hij voorzitter van de
Nederlandse Vereniging van de Verenigde Naties, van de Stichting OneWorld
Nederland en bestuurslid van de Europese Vereniging van Ontwikkelings
Instituten (EADI) en van SciDev.net.
Sinds 1 februari maakt prof. Box ook deel uit van de Commissie-Terlouw, die
de regering adviseert over genetische modificatie van voedsel aan de hand
van een publieksdebat.
*